Akkuyu NGS’den güvenlik açıklaması
Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6’lık zelzelelerin akabinde Akkuyu Nükleer A.Ş.’den güvenlik açıklaması yapıldı.
Yaşanan 7.7 ve 7.4’lük zelzeleler Kilis, Adana ve Hatay’ın yanı sıra Mersin etrafında de hissedildi.
Depremle birlikte akıllara gelen sorulardan biri de Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) fay çizgisine yakın mı, muhtemel bir sarsıntıdan etkilenir mi?
AFAD’A NAZARAN MERSİN 5. DERECEDE RİSK TAŞIYOR
Türkiye’nin birinci nükleer santrali olan Akkuyu Nükleer Güç Santralinin (NGS) inşa edildiği Mersin, AFAD’a nazaran 5’inci derecede zelzele riski taşıyan, yani riski az olan bölgeler ortasında yer alıyor.
Akkuyu NGS’nin inşa edildiği alanın 100 kilometrelik yarıçapında da etkin bir jeolojik fay çizgisi bulunmuyor.
Son teknolojilerle donatılan santral ise hem 9 büyüklüğündeki zelzeleye hem de tsunamiye destekli biçimde inşa ediliyor.
Her ne kadar Gülnar ilçesinin bir kısmını etkileyen Ecemiş fayı, Akkuyu NGS alanının yakınından geçmese de Akkuyu NGS’de en şiddetli zelzelelere dayanacak gelişmiş fizikî ve mekanik özelliklere sahip çelik karkaslar kullanılıyor.
Deprem ve tsunamiye karşı ayrıyeten alınan bir tedbir de santralin deniz düzeyinden yüksekliğine ait. Akkuyu NGS sarsıntı ve tsunamiden hiçbir formda etkilenmemesi için deniz düzeyinden 10.5 metre yükseklikte inşa ediliyor.
SAHANIN YAKININDA ARAŞTIRMA YAPILDI
Akkuyu NGS’nin inşa edildiği sahanın sismik özelliklerini ve risklerini belirlemek için 1970’li yıllardan itibaren pek çok çalışma yürütüldü.
Sismik durumun izlenmesi için 15 sismik istasyon kurularak Akkuyu yakınlarındaki faylar, sismik tehditler ve tsunami oluşma riskleri üzerine çalışmalar yapıldı.
Santral alanının 300 kilometre yarıçapında da ayrıntılı incelemeler yapıldı. Bu kapsamlı etüt çalışmaları sonucunda toplam 27 bin sayfadan oluşan 78 başka rapor hazırlandı.
Uluslararası Atom Güç Ajansı(IAEA) ihtiyaçları kapsamında dataların güncellenmesi maksadıyla da, 2011- 2012 yılları ortasında Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Sarsıntı Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Rusya Bilim Akademisi-Dünya Fizik Enstitüsü (IPE RAS), Worley Parsons Avrupa ve Amerika Birleşik Devletlerinden RIZZO olmak üzere birbirinden bağımsız dört araştırma kümesi tarafından Akkuyu NGS için dört farklı sismik tehlike çalışması gerçekleştirdi.
Akkuyu NGS için ayrıyeten kapsamlı bir tsunami tehlike değerlendirmesinin de Orta Doğu Teknik Üniversitesi(ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi tarafından yapıldığına dikkat çekildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayladığı Akkuyu NGS Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) raporuna nazaran de Akkuyu NGS alanı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Sarsıntı Mühendisliği Araştırma Merkezinin yapmış olduğu çalışma ile Türkiyede zelzele riski az olan bölgeler ortasında kabul ediliyor.
TSUNAMİ TEHLİKESİ HESAPLANDI
Bir televizyon kanalında katıldığı yayında sarsıntıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Türkiye Sarsıntı Vakfı İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Mustafa Erdik, nükleer santral projesinde zelzele tesirleri ile ilgili bilimsel bir çalışma yaptığının altını çizdi.
Boğaziçi Üniversitesi Onursal Profesörü, ünlü sarsıntı uzmanı Prof.Dr. Erdik, Akkuyu NGSnin sarsıntı tehlikesi altında bulunup bulunmadığı biçimindeki soruyu şöyle yanıtladı:
“Ben 1975’te nükleer santralin birinci projesini yapanlardan biriyim. Son projesini yapanlardan biri de ben oldum. Santralin şu anda sarsıntı açısından hiçbir tehlikesi yok.
Şu anda öngördüğümüz 7,8lik sarsıntısı biz (modelleme ile) Ecemiş fayı üzerinde Akkuyu’nun 20 km yakınına kadar getirdik. Ona nazaran yapıldı.
Yani şu anda bu sarsıntıda ölçülen zelzele düzeyi, Akkuyunun dizaynında kullanılan zelzele düzeyinin 400te biridir. Bu tip nükleer santrallerde yapısal hiçbir sorun olmaz. İşletmeyle ilgili sorunlar olabilir lakin yapısal bir sorun olmaz. Tsunami tehlikesi de hesaplandı. Her şey hesaplandı.”
‘DEPREMSELLİĞİN AZ OLDUĞU BÖLGEDE’
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Öztürk de bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada Akkuyu’nun Türkiye’de depremselliğin az olduğu bölgeler ortasında olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Öztürk, Bugün Akkuyuda nükleer santralin kurulduğu yerler, Sinop’ta ya da KonyA’nın merkezi üzere biraz daha pasif alanlar var. Yani fayın biraz daha uzağında kalan alanlar var. Buralar büyük yıkımı beklemediğimiz yerlerdir. O yüzden nükleer santral kuralım dedikleri üç tane yer Akkuyu, Sinop ve Edirne (Trakya) bölgesiydi” diye konuştu.
Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Nükleer Güç Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şule Ergün de, NGS projelerinde güvenliğin birinci öncelik olduğunu, bunlardan taviz verilmesinin mümkün olmadığını söyledi ve şu sözleri paylaştı:
“Nükleer güç santrali projelerinde güvenlik kriterleri epey değerlidir ve bunlardan taviz verilmesi mümkün değildir. Bu nedenle Akkuyu NGSnin inşa edileceği saha belirlenirken tüm milletlerarası ve ulusal standartlara uyulmuştur.
‘TESTLER VE DENETİMLER YAPILIYOR’
Her biri 1200 MW güce sahip VVER-1200 tipi 3 + jenerasyon reaktörlü 4 güç ünitesinden oluşacak olan santralde güvenlik ön planda tutuluyor. Bu yeni kuşak nükleer santraller, etkin güvenlik sistemlerinin yanı sıra, büyük bir zelzele ve tsunaminin olumsuz tesirlerine karşı, elektrik kaynağı, operatör müdahalesi yahut otomatik sistem gerektirmeyen pasif sistemlerle de donatılıyor. Pasif güvenlik sistemlerinin kıymetli bir modülü olan buhar üretecini pasif soğutan sistemi buna örnek göstermek mümkün.
Bu güvenlik sistemlerine bir öbür örnek de denetim çubuklarının yerçekimi tesiriyle zincirleme tepkisi durdurmak için reaktör koruna inmesidir. Bunlar, santraldeki güvenlik sistemlerinin çok sayıdaki ögesi ortasından verilmiş yalnızca iki örnek.
Akkuyu NGS’de güvenlik kaidelerinin sağlandığını ve zelzele, kasırga, sel, tsunami üzere inanılmaz dış tesirlere karşı dayanma kabiliyetine sahip olduğunu göstermek için yapısal testler ve denetimler yapılıyor.” (DHA)
