Alerjik hastalıklar neden artıyor?

Dünyada en sık rastlanan hastalıklar ortasında üst sıralara yükselen alerjinin çeşitleri de gün geçtikçe artıyor. Alerjinin günümüzde her mevsimde görülebildiğini belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu hastalıkların artış nedeni ve korunma yollarını şöyle açıkladı:

Büyük kentlerde daha yaygın

Polen ve küf mantarı alerjileri büyük kentlerde daha yaygındır. Bunda hava kirliliği değerli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır. Adeta büyük zehirli gaz odalarına dönüşen, yüksek beton binalardan oluşan kentlerde global ısınmayla birlikte kâfi yağış ortaya çıkmadığı için polen ve küf mantarlarının havada kalma müddetleri çok daha uzun olmakta ve temas nedeniyle alerjik belirtiler daha sıklıkla vuku bulmaktadır.

‘Saman nezlesi’ yıl boyunca görülüyor

‘Saman nezlesi’ olarak bilinen alerjik rinit, burun mukozasının alerjik nedenlerle iltihaplanması manasına gelir. Polenler, konut tozları ve küf mantarları üzere nedenlerle bütün yıl boyunca da görülebilen mevsimsel alerjik rinit, ilkbaharda havada uçuşan polenler ve küfler nedeniyle insanları ağır biçimde tesirler. Hapşırık, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, burun kaşıntısı, öksürük, geniz akıntısı, koku almada zahmet, gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklık; mevsimsel alerjik rinitin belirtileri ortasında yer alır.

Polenler kalp krizine yol açabiliyor

Alerjik tepkiler birebir vakitte sistemik yangı yani inflamasyon (vücutta iltihaplanma) durumu oluşturur ve birtakım hastalıklara yer hazırlar. Enfeksiyon hastalıkları, kalp krizi bu komplikasyonlardan bazılarıdır. Mevsim alerjilerinin ağır olduğu ilkbahar aylarında kalp krizi, hipertansif kriz, inme üzere hastalıklar daha sık ortaya çıkar. Diyabeti olan, tansiyonu ve kolesterolü yüksek bulunan, sigara içen alerjik şahıslarda bu durum daha sıklıkla görülür.

Sağlıklı beslenmek belirtileri hafifletiyor

Bazı özel vitamin ve mineraller, esansiyel yağlardan varlıklı bir diyet alerjik belirtilerin ortaya çıkmasını zorlaştırır. Çoklukla de hafifletir. D, C ve E vitaminleri, çinko, selenyum, magnezyum üzere mineraller, glutatyon ve polifenol üzere antioksidanlar tıpkı vakitte antialerjik tesir göstererek alerjik belirtileri hafifletir.

Birçok sebebi var

Günümüzde alerjik hastalıkların sıklığının giderek artmasının birçok nedeni var. Bunlardan en kıymetlileri global ısınma ve hava kirliliğidir. İçinde yaşadığımız konut, işyeri, AVM, hastane üzere iç yer kirliliği ve dış yerlerin kirli ortamı, iklim değişiklikleri alerjik belirtileri giderek artırmaktadır. Polenler ve küfler aslında zararsız olsa da bedenin bağışıklık sistemi onları ziyanlı kabul ederek olağandışı bir karşılık geliştirebilir ve böylece alerjik hastalıklara taban hazırlar. Ağaçlar, çimenler ve öteki bitkiler global ısınmayla birlikte daha fazla serpilip büyüyerek daha ağır polen salınımına neden olur ve tıpkı vakitte polen mevsimi de uzar. Öte yandan global ısınma, olağandışı iklim değişiklikleri ve tabiat olayları yeryüzündeki ve münasebetiyle havadaki küf ölçüsünü artırır. Polenler ve küfler alerjik astım, alerjik mevsimsel rinit, sinüzit ve egzama üzere hastalıklara yol açarak insan sıhhatini olumsuz tesirler. İşlenmiş paketli besinler, deterjan, oda kokuları üzere kimyasallar, sigara dumanı ve mesken tozu da alerji nedenidir. Daima hapşırık; burun tıkanıklığı; gözlerde sulanma, yanma, batma, kızarma üzere şikayetler ve nefes darlığı alerjik durumlarda sık rastlanılan belirtilerdir.

Küf mantarları da alerjendir

Polenler dışında küf mantarları da son derece alerjendir. Baharda ortaya çıkan küf mantarları, polenlerden daha fazla ölçüde havaya yayılır. Bizler farkında olmasak da küfler meskenlerde ve tabiatta epeyce fazladır. Dökülmüş yaprakların ortasında, ağaçlık bölgelerde ve bahçelerde küf mantarları oluşabilir. Topraktan samana, tohumdan ağaca kadar pek çok yerde bulunurlar ve polenlerle birlikte mevsimsel rinite yol açarlar.

Enfeksiyonları tetikleyebiliyor

Alerjik tepkiler birebir vakitte alt-üst teneffüs yolu ve deri enfeksiyonlarına da taban hazırlayabilir.

Başka hastalıklarla karıştırılabilir

Alerjik belirtiler sıklıkla üst teneffüs yolu enfeksiyonu üzere algılanarak yanlış teşhis ve tedavilere neden olabilmektedir.

Aşı yarar sağlıyor mu?

Koruyucu tedbirler ve ilaçlar yetersiz kalıyorsa, ‘immünoterapi’ (aşı) tedavisi uygulanmalıdır. Küçük dozlarla başlanan ve giderek artırılan dozlarla aşı tedavisi yapılmalıdır. Bu uzun müddetli bir tedavi halidir ve 3 yıl kadar sürebilir. Yalnızca alerjiye yol açan hususlara karşı tesirlidir.

Nasıl korunabiliriz?

Alerjisi olanlara polenlerin ağır olduğu sabah ve akşam saatlerinde dışarı çıkmamaları önerilir. Dışarıya çıkıldığında maske kullanmak korunmak açısında kıymetlidir. Kapı ve bacaları kapalı tutmak, çamaşırları dışarıya asmamak, bahçe işlerinden uzak durmak da kollayıcı tedbirlerden sayılır. Dışarıya çıkmak zorunda olanlar şapka, göz etrafını büsbütün saran gözlük ve maske takmalıdır. Dışardan konuta gelindiğinde çabucak elbiseler çıkarılıp temizlenmeli ve kesinlikle duş alınmalıdır. Giysiler dışarıda kurutulmamalı, arabada de polen filtresi kullanılmalıdır. Özetle alerjisi olan şahıslar, dışarıda fazla vakit geçirmemeli, polenlerden olabildiğince uzak kalmalıdır. Başka alerji çeşitlerinde ise alerjene nazaran tedbirler alınmalıdır.