Alzheimer’ın birinci sekiz sinyali

Prof. Dr. Derya Uludüz “Alzheimer’ın bilinen en besbelli işareti unutkanlıktır. Halbuki bu durumdan çok daha evvel ortaya çıkan kişilik değişiklikleri hastalığın birinci belirtileri olabilir’’ dedi…

Unutkanlık denince akıllara çabucak çağın hastalığı Alzheimer geliyor. Hatta bu sorunu yaşayanlar ‘’Yoksa Alzheimer mı oldum?” diyerek kaygıya kapılıyor. Unutkanlığın birçok nedeni olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, Alzheimer’ın erken periyot işaretlerini ve hangi durumlarda  doktora başvurulması gerektiğini şöyle anlattı…

Dünya üzerinde 47 milyon Alzheimer hastası var, Türkiye’de ise şimdiki datalara nazaran 6 yüz bin aile bu hastalıkla çaba ediyor. Hepimiz vakit zaman bir şeyleri unutuyoruz. Kapıyı kilitleyip kilitlemediğimizi, ütüyü fişten çekip çekmediğimizi ve daha birçok şeyi… Fakat bu çeşit unutkanlıklar ekseriyetle hayatın günlük koşuşturmaları içinde olağan karşıladığımız saf unutkanlıklardır.

Alzheimer ile ilgisi olmayan unutkanlık nedenleri

Kronik unutkanlık her vakit Alzheimer hastalığı manasına gelmez. Şayet en yakınlarınızın isimlerini ve kim olduklarını hatta kendinizin kim olduğunu unutmuyorsanız hafızanızda unutkanlıktan etkilenmenin birçok sebebi olabilir. Hafızayı olumsuz etkileyen bir ilaç kullanıyor olabilirsiniz: Kimi reçeteli ve reçetesiz ilaçlar hafızanıza olumsuz tesirde bulunabilir. Depresyonla çaba ediyor olabilirsiniz: Gerilimli ağır hayat unutkanlığa sebep olabilir. Beyniniz hezeyan içerisindeyken olağan hayatın rutinine odaklanmakta zahmet yaşanabilir. Bu da beraberinde unutkanlık sıkıntısını getirebilir. Alkol kullanımı unutkanlığı tetikler. Hipotiroidi, vitamin eksiklikleri ve hormon dengesizlikleri üzere çeşitli sıhhat sıkıntıları da hafıza problemlerine neden olabilir. Bilhassa yaşlı erişkinlerde idrar yolu enfeksiyonları ani ve süreksiz baş karışıklığına neden olabilir. Uyku apnesi, beyni oksijenden mahrum bırakabilir ve beyne giden kan akışında değişikliklere yol açabilir. Bu da vakitle hafızayı ve düşünme yeteneklerini olumsuz tesirler. B12 vitamini eksikliği de unutkanlık, baş karışıklığı, öğrenme hünerinde azalma üzere belirtilerle kendini gösterebilir.

Ne vakit doktora başvurulmalı?

Unutkanlığınız günlük hayatınızı olumsuz etkilemeye başladıysa hekiminize başvurma vakti gelmiş demektir. Yaşlandıkça ortada bir kimi şeyleri unutmak olağandır, lakin önemli hafıza meseleleri otomobil kullanmak, telefon kullanmak ve konuta dönüş yolunu bulmak üzere günlük işleri yapmayı zorlaştırır. Bir doktora başvurma vaktinin geldiğine dair işaretler şöyle sıralanabilir…

■ Tıpkı soruları tekrar tekrar soruyorsanız,

■ Yeterli bildiğiniz yerlerde kayboluyorsanız,

■ Tanımları yahut yönergeleri takip etmekte sorun yaşıyorsanız,

■ Vakit ve beşerler hakkında başınız karışıyorsa,

■ Kendinize dikkat etmiyor, yetersiz besleniyor, banyo yapmıyor ve inançsız davranıyorsanız kesinlikle doktora başvurun.

Bu belirtiler sürekliyse dikkat!

Alzheimer bir sefer klinik şikayet başladığında maalesef geri dönüşsüz ve ilerleyici olabilir. Alzheimer’i öbür unutkanlık nedenlerinden ayırt etmenin yolu, belirtilerin sürekliliğini tespit etmekten geçer. Dikkate alınması gereken birtakım belirtileri şöyle sıralayabiliriz;

1) Sık sık ocakta yemeğiniz yanıyorsa, anahtarınızı yanınıza almayı bir türlü aklınıza getiremiyorsanız, yeni öğrendiğiniz bilgileri kolaylıkla unutuyorsanız,

2) Konuşmada zahmet çekiyorsanız, konuşma sırasında sık sık takılıyorsanız, aklınıza birtakım sözleri getiremiyor ve baş karışıklığı yaşıyorsanız,

3) Ani halde depresif hissediyor ve sebepsiz ruh hali değişimleri yaşıyorsanız,

4) Kendinizi daima çok halsiz ve yorgun hissediyorsanız,

5) Konsantrasyon bozukluğunuz varsa,

6) Günlük rutininizdeki paklık yapmak, yemek pişirmek, işe gitmek, bahçe sulamak üzere kolay işleri yapmakta zorlanıyor yahut aksatıyorsanız,

7) Vakit ve yer algınız zayıfladıysa,

8) Sık sık tıpkı soruyu ve mevzuyu tekrarlıyorsanız, yakınlarınız bundan şikayet ediyorsa tüm bunların nedeni Alzheimer olabilir.

Basit unutkanlıklarla başa çıkma yolları

Orta yaşta, hatta 20-30’lu yaşlarda edineceğiniz sağlıklı ömür stili alışkanlıklarıyla beyninizi Alzheimer’a karşı koruyabilirsiniz. Günlük hayatınızda kullanabileceğiniz bu pratik formüllerle hafızanızı güçlendirmeye hizmet edebilirsiniz.

– Yeni bir hobi edinin l Günlük bir rutini takip edin

– Vazifelerinizi planlayın, yapılacaklar listesi hazırlayın

– Cüzdanınızı, çantanızı, anahtarınızı ve telefonunuzu her gün tıpkı yere koyun

–  Zihninize ve bedeninize yardımcı olabilecek aktivitelere katılın

– Arkadaşlarınız ve ailenizle vakit geçirin

– Gereğince ve kaliteli uyuyunl İdman yapın ve sağlıklı beslenin

– Tansiyonunuzu denetim altında tutun

– Alkol kullanmayın

– Kendinizi depresif hissediyorsanız yardım alın.