Anafilaksi nedir, belirtileri neler?
Anafilaksi belirtileri süratle ortaya çıkar ve teneffüs zahmeti, hırıltılı teneffüs, deride kızarıklık ve döküntü, şişmiş lisan ve boğaz, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve bayılma üzere önemli semptomlara yol açabilir. Anafilaksi durumunda vakit çok kıymetlidir ve acil tıbbi yardım gereklidir. Epinefrin ismi verilen bir ilaç, anafilaktik tepkilerin süratli bir formda denetim edilmesine yardımcı olabilir. Herkesin anafilaksiye karşı dikkatli olması ve potansiyel tetikleyicilerden kaçınması kıymetlidir.
ANAFİLAKSİ NEDİR?
Anafilaksi, bedenin bağışıklık sisteminin çok tepki gösterdiği ve potansiyel olarak hayati tehlike oluşturan bir alerjik yansıdır. Anafilaksi çoklukla bir alerjenle temas sonrasında ortaya çıkar ve süratle ilerleyen bir durumdur.
Anafilaksi, bağışıklık sistemi hücrelerinden biri olan mast hücrelerinin çok derecede histamin ve öteki kimyasallar salgılamasıyla tetiklenir. Histamin ve başka kimyasallar, bedenin çeşitli bölgelerinde genişlemiş kan damarlarına, düşük kan basıncına, hırıltılı teneffüse, ciltte kaşıntı, şişlik ve kızarıklığa neden olur.
Anafilaksi belirtileri süratle gelişebilir ve şunları içerebilir:
Deride döküntü, kaşıntı yahut kurdeşen
Yüzde, dudaklarda, lisanda yahut boğazda şişlik
Solunum zahmeti, hırıltılı teneffüs yahut nefes almada zorluk
Mide bulantısı, kusma yahut karın ağrısı
Baş dönmesi, bayılma yahut şuur kaybı
Çarpıntı yahut sistemsiz kalp atışı
Şiddetli huzursuzluk yahut anksiyete hissi
Anafilaksi acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Şayet anafilaksi kuşkusu varsa, derhal 112 yahut lokal acil numarayı arayarak acil sıhhat hizmetleriyle irtibata geçmek değerlidir. Anafilaksi tedavisi ekseriyetle epinefrin (adrenalin) enjeksiyonuyla başlar ve semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Akabinde, hastanın durumuna nazaran antihistaminikler yahut kortikosteroidler üzere öteki ilaçlar da kullanılabilir.
Anafilaksinin tekrarlanmasını önlemek için, kişinin tetikleyici alerjeni tanıması ve temasını sınırlaması kıymetlidir. Alerji testleri ve alerjenlerden kaçınma stratejileri, kişinin anafilaktik tepki riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıyeten, anafilaksi durumu olan bireylerin her vakit yanlarında epinefrin otomatik enjektörü (EpiPen gibi) taşımaları ve kullanmayı bilmeleri kıymetlidir.
ANAFİLAKSİ BELİRTİLERİ NELER?
Anafilaksi belirtileri süratle ortaya çıkar ve bedenin farklı bölgelerini etkileyebilir. Bu belirtiler ortasında şunlar bulunabilir:
Solunum Sistemi Belirtileri: Solunum zahmeti, hırıltılı yahut tıkanıklık hissi, nefes darlığı, boğazda şişme yahut daralma hissi.
Deri Belirtileri: Deride kaşıntı, kızarıklık, döküntü, ürtiker (kurdeşen) yahut deride şişme.
Sindirim Sistemi Belirtileri: Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal.
Dolaşım Sistemi Belirtileri: Kan basıncında düşme, baş dönmesi, bayılma, kalp suratında artış.
Diğer Belirtiler: Baş ağrısı, anksiyete (kaygı), hissizlik yahut karıncalanma.
Anafilaksi semptomları süratli bir formda ilerleyebilir ve hayati tehlike oluşturabilir. Bu nedenle, anafilaktik tepki geçiren kişinin acil tıbbi yardım alması gereklidir. Epinefrin (adrenalin) ismi verilen bir ilaç, anafilaksi semptomlarının denetim altına alınmasında değerli bir rol oynar. Anafilaksi riski taşıyan bireyler, tetikleyici unsurlardan kaçınmalı ve gerektiğinde acil tedaviye erişebilecekleri bir plana sahip olmalıdır.
ANAFİLAKSİNİN NEDENLERİ NELER
Anafilaksi, bağışıklık sisteminin çok reaksiyon vermesi sonucu ortaya çıkan önemli ve potansiyel olarak ömrü tehdit eden bir tepkidir. Anafilaktik tepkiler, ekseriyetle alerjik tepkiler olarak bilinir, lakin bazen alerjiyle alakalı olmayan nedenlerden de kaynaklanabilir. İşte anafilaksiye neden olabilen kimi yaygın nedenler:
Gıda Alerjileri: Yemek, deniz eserleri, fındık, fıstık, yumurta, süt üzere kimi besinler anafilaktik tepkilere neden olabilir. Besin alerjileri en sık görülen anafilaksi nedenlerindendir.
İlaçlar: Antibiyotikler (penisilin, sülfonamidler), nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), anestezi ilaçları, kemoterapi ilaçları üzere kimi ilaçlar anafilaksiye yol açabilir.
Arı ve Böcek Sokmaları: Arı, eşek arısı, sarı yaban arısı, tarantula yaban arısı üzere böcek sokmaları anafilaksiye neden olabilir.
Lateks: Lateks eserlerine (eldivenler, kondomlar, balonlar) karşı alerjisi olan şahıslarda lateks teması anafilaksiye yol açabilir.
Polenler ve Mesken Tozu Akarları: Birtakım beşerler polenlere yahut mesken tozu akarlarına karşı alerjik tepkiler geliştirebilir ve bu da anafilaksiye yol açabilir.
Alkali yahut Asit Böcek Sokmaları: Alkali böcekleri (örneğin karıncalar) yahut asit böcekleri (örneğin ateş karıncaları) tarafından yapılan sokmalar anafilaktik tepkilere neden olabilir.
Anestezi: Cerrahi operasyonlarda kullanılan anestezi unsurları bazen anafilaksiye sebep olabilir.
Bu listede yalnızca yaygın nedenler bulunmaktadır ve herkes farklı unsurlara karşı alerjik tepkiler geliştirebilir. Anafilaktik tepki riski taşıyan bireyler, alerjenlere yahut tetikleyici faktörlere karşı dikkatli olmalı ve gerektiğinde tıbbi yardım almalıdır.
