BM’de ‘nükleer’ kriz: İlerleme kaydedilmiyor
Birleşmiş Milletler (BM) Siyasi ve Barış İnşası İşlerinden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary DiCarlo, BM Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) KOEP’le ilgili düzenlenen oturumda konuştu.
Diplomasinin İran nükleer sıkıntısını çözmek için tek yol olduğunun altını çizen DiCarlo, tarafların süratli bir halde diyaloğu yine inşa etmesinin kıymetli olduğunu lisana getirdi.
DiCarlo, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in talebini tekrar gündeme getirerek ABD’ye KOEP’e uygun bir biçimde İran’a yönelik yaptırımları kaldırması için davette bulundu.
İran’a da KOEP uyarınca nükleer yükümlülüklerini yerine getirme davetinde bulunan DiCarlo, “Anlaşmanın yine canlandırılması için yürütülen müzakerelerde hala ilerleme kaydedilemedi.” dedi.
UKRAYNA’NIN TOPLANTIYA KATILMASI TARTIŞMA YARATTI
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, toplantı başlamadan evvel kelam alarak Ukrayna’nın KOEP’e taraf olmadığını ve iştirak sağlamaması gerektiğini savundu.
BMGK Başkanlığını yürüten İngiltere Daimi Temsilcisi Barbara Woodward ise Ukrayna’nın iştirak talebinin BMGK üyelerinin takviyesiyle alındığını aktardı.
Nebenzia, Ukrayna’nın tıpkı vakitte BMGK üyesi de olmadığını ve bu nedenle iştirakinin sürece muhalif olduğunu lisana getirdi.
ABD’nin Daimi Temsilci Yardımcısı Robert Wood ise Rusya’nın İran’dan temin ettiği insansız hava araçlarıyla Ukrayna’yı vurduğunu savunarak, “Bu Ukraynalılar için hayati bir sıkıntı. İştiraklerini engellemek akıl dışı olur.” dedi. Wood, Ukrayna’nın iştiraki için oylama yapılmasını talep etti.
15 üyeli BMGK’de 12 üye Ukrayna’nın oturuma katılması için “evet” oyu verirken, 2 üye “hayır” ve bir üye de “çekimser” oy kullandı. Woodward, toplantıyı Ukrayna’nın iştirakiyle başlattı.
ABD ÇEKİLMİŞTİ
ABD, 8 Mayıs 2018’de Donald Trump’ın başkanlığı devrinde İran’la 2015’te varılan nükleer mutabakattan tek taraflı çekilerek bu ülkeye tekrar yaptırımlar uygulamaya başlamıştı.
İran da buna karşılık 8 Mayıs 2019’da mutabakattaki faaliyetlerini askıya almaya başlamıştı. İran, mutabakatta 3,67 oranında uranyum zenginleştirmeye müsaade verilmesine karşın bu süreçte yüzde 60 saflıkta uranyum zenginleştirmeye başlamıştı.
Uluslararası Atom Gücü Ajansı (UAEA), İran’ın nükleer tesislerinde yüzde 84 zenginleştirilmiş “parçacıkların” tespit edildiğini duyurmuştu.
Trump sonrasında Nisan 2021’de Viyana’da başlayan ve İran ile nükleer muahedenin tekrar canlandırılması ve ABD’nin mutabakata yine katılmasının ele alındığı nükleer görüşmeler, Washington ve Tahran ortasındaki bir dizi uzlaşmazlık nedeniyle Eylül 2022 başlarında askıya alınmıştı. (AA)
