BM’den gelişmekte olan ülkelere borç krizi uyarısı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Lideri Achim Steiner, enflasyonist baskılar ve faizdeki artış nedeniyle gelişmekte olan birçok ülkenin büyük borç kriziyle karşı karşıya olduğunu belirtti.

İsviçre’nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’na (WEF) katılan Steiner, global kalkınmaya ait açıklamalarda bulunudu.

Steiner, daha âlâ bir dünya vizyonundan vazgeçilmesi halinde çok karanlık bir devirle karşı karşıya kalınacağını düşündüğünü söyledi.

‘ŞAŞIRMAMALIYIZ’

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın karşılanmadığını söz edenlerin haklı olduğunu aktaran Steiner, geçen yıl 1945’ten bu yana görülmediği kadar çok savaş olduğunu, daha fazla insanın yerinden edildiğini, daha fazla mülteciyle ekonomik ve mali krizin olduğunu anlattı.

Achim Steiner, “Dolayısıyla ilerlemenin planlandığı üzere gerçekleşmemesine tahminen de şaşırmamalıyız. Çok büyük aksaklıklar yaşandı” dedi.

Steiner, birçok ülkede belli Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri konusunda ise ilerleme kaydedildiğini lisana getirerek, örneğin dijitalleşme alanında 10 yıl öncesine kıyasla harika ilerlemeler görüldüğünü, dünya nüfusunun yalnızca yüzde 30’unun internet ve geniş banda erişimi varken bugün yüzde 80 ila 90’ından bahsedildiğini kaydetti.

İlerleme örnekleri kadar gerileme örnekleri de olduğuna işaret eden Steiner, “2024’ün başında bulunduğumuz nokta, buhranlı, zahmetli, bu krizden çıkış konusunda birbirine inancı olmayan bir dünya. O halde Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan vazgeçmeyelim zira onlar aslında bize ileriye giden yolu gösteriyor.” diye konuştu.

GELİŞMEKTE OLAN 52 ÜLKE TEMERRÜDE DÜŞEBİLİR

Steiner, finansman durumundaki zahmete değinerek, birçok gelişmekte olan ülkenin büyük bir borç kriziyle karşı karşıya olduğunu vurguladı.

Enflasyonist baskılar ve faiz oranlarındaki artışın, gelişmekte olan ülkelerin, bilhassa de en az gelişmiş ülkelerin, borçları için ödemek zorunda kaldıkları fiyatta kıymetli artışa yol açtığına dikkati çeken Steiner, “Aslında, borçlarının faiz ödemeleri için eğitim yahut sıhhat kesimlerine yatırım yapabileceklerinden daha fazlasını ödeyen iki düzineden fazla ülke var. Münasebetiyle bu çok kıymetli bir kalkınma gerilemesidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Steiner, milletlerarası toplumun borç meselesini proaktif bir formda çözemediğini belirterek, “UNDP olarak, 52 gelişmekte olan ülkenin borç kasvetiyle karşı karşıya ve temerrüde düşme mümkünlüğü olduğunu kestirim ediyoruz. Bu durum yalnızca finansal piyasalar için değil tıpkı vakitte en fakir kısmın yüzde 40’ının yaşadığı bu ülkelerde de yansımaları olacağı için de çok değerli.” sözlerini kullandı.

‘YENİ RİSKLER YARATIYOR’ UYARISI

Birleşmiş Milletler üzere kurumlar için bile gelişmekte olan ülkelerin dayanağa gereksinim duyduğu bir kriz anında klâsik kalkınma finansmanlarının birçoklarının geri çekildiğinin görüldüğünü aktaran Steiner, “Ülkelerin kalkınma kuruluşlarının bütçelerini kıstıklarını görüyoruz, bu büyük bir stratejik kusur ve önümüzdeki yıllar için yeni riskler yarattığını düşünüyorum.” diye konuştu.

Steiner, Davos’taki konuşmalara nazaran “tünelin sonunda ışık görülmeye başlandığını”, enflasyonun düştüğünü ve faizin düşeceğini anlatarak, tahminen bu yıl ya da yıl sonunda tekrar ortaya çıkacak bir cins toparlanma beklentisi olduğunu kaydetti.

En az gelişmiş ülkelerin birçoklarının ulusal borçlarının temerrüde düşmesini önlemek için çalıştıklarını bildiren Steiner, bunun yatırım yapılamaması manasına geldiğinin altını çizdi.

Steiner, “Muazzam ölçüde ulusal kaynak kamu bütçelerinden memleketler arası borçların ödenmesine yönlendiriliyor. Ekonomik toparlanmaya yönelik yetersiz bir yatırım var. Yani en az gelişmiş ülkeler için karşı karşıya oldukları durum çok daha önemli ve çok daha uzun periyodik bir kriz.” değerlendirmesini yaptı.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN MALİYETİ ARTIYOR

İklim değişikliğine ait telaşlarını de paylaşan Steiner, iklim değişikliğine müdahalede çok yavaş davranıldığına işaret ederek, eylemsizliğin maliyetinin artık ekonomileri, işletmeleri ve vatandaşları etkilemeye başladığını söyledi.

Steiner, geçen yıl dünya güç piyasalarında yenilenebilir güç altyapısına petrol, gaz, kömür ve nükleerden daha fazla yatırım yapıldığının görüldüğüne dikkati çekerek, “Bir güç ihtilali yaşanıyor ve tempoyu hızlandırmamız gerekiyor. Ayrıyeten bilhassa gelişmekte olan ülkelerin finansman ve teknolojiye erişimine yardımcı olmalıyız ki onlar da bu geçişi daha süratli yapabilsinler. Vaktimiz azalıyor, giderek daha yüksek bir bedel ödüyoruz” formunda konuştu.

Steiner, Davos’ta dijital dönüşüm ve yapay zekanın ekonomileri nasıl değiştireceği hakkında da birçok tartışmaya şahit olduklarını söz ederek, riskler kadar çok büyük fırsatların da olduğunu, birbirinden uzaklaşan, birbirini yalnızca düşman ya da rakip gören bir dünyanın 21’inci yüzyıla yakışmadığını kelamlarına ekledi.