CHP Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin, mecliste gündem dışı yaptığı konuşmada orta hasarlı binaların yanı sıra depremzedelerin dramına ve zelzelenin Türkiye’ye maliyetine dikkat çekti. Jeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Şevkin, 2000 yılından 2022 yılına kadar ‘Özel Bağlantı Vergisi’ ismi altında toplanan 88 milyar liralık sarsıntı vergisinin sarsıntıya tedbir için kullanılmadığına dikkat çekti.
Orta hasarlı binaların zelzelenin üzerinden 8.5 ay geçmesine karşın yıkılmadığını, vatandaşın telaşlı bekleyişinin sürdüğünü kaydeden Şevkin “İnsanların yaşadığı travmalar, sakat kalan insanlarımız var. Zelzelenin ekonomik maliyeti 2 trilyon lira. Anlaşılabilir olması için, dolarla konuşanlar için söylüyorum. 103,6 milyar dolar maliyeti var sarsıntının bize. Bu maliyeti sanki tedbir almaya kullansaydık, 50 binin üzerinde insanımızı toprak altında bırakır mıydık? Daha neyi bekliyoruz? Bakın, 88 milyar lira zelzele vergisi toplandı. Neden bunları sanki tedbir almak, hasar onarmak için kullanmıyoruz” diye konuştu.
ORTA HASARLI BİRTAKIM BİNALAR AZ HASARLIYA ÇEVRİLDİ
Depremde birebir ilçede iki konutundan biri yıkılan vatandaşların da sarsıntı konutlarından yararlandırılmadığına, birinci denetimde orta hasarlı rapor verilen kimi binalara sonradan az hasarlıya çevrildiğine işaret eden Şevkin, şunları söyledi: “Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin üzerinden tam sekiz buçuk ay geçti fakat sıkıntılar diz uzunluğu, beşerler kalıcı konutlarına erişemediler. Buna erişemedikleri üzere su, çadır, besin ve hijyen eksikliğiyle karşı karşıyalar. Beşerler yakınlarını toprağa verdikten sonra bir de ömür uğraşı veriyorlar, bir de selle, yağmurla, çamurla çaba ediyorlar; ısınma sorunu yaşıyorlar, kış günlerine geldiğimiz şu etapta bu sıkıntılar hâlâ çözülmüş değil.”
CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin
ADANA’DA YIKILMAYI BEKLEYEN 7 BİN 272 BİNA VAR
“Adana’da da baktığımızda, ağır hasarlı 3 bin 297 bina, orta hasarlı 4 bin 62 bina var. Zelzelede Adana’da 13 bina büsbütün yıkıldı ve 500’e yakın vatandaşımızı maalesef kaybettik. Zelzele sonrası 74 ağır hasarlı bina yıktırıldı, yıkılmayı bekleyen ise 7 bin 272 bina var. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı raporuna nazaran, 6 Mart tarihinde ve daha sonra nisanda aldığımız bilgilere nazaran yapılan tespitlerde 1 milyon 712 bin 182 binada hasar tespit çalışması yapılmış ve buna nazaran 38 bin bina büsbütün yıkılmış vaziyette, 20 bin binanın acil olarak yıkılması gerekiyor ve 205 bin 208 binanın ağır, 47 bin 202 binanın ise orta hasarlı olduğu tespit edilmiş. Hatırlarsanız Murat Kurum seçim vaktinde orta hasarlı binaların da ağır hasarlıya çevrilmesi gerektiği ve bunların yıkılacağına ait bir beyanat vermişti. Seçimin üzerinden neredeyse dört buçuk ay geçti. Hâlâ buna dair rastgele bir çalışma yok, hâlâ ne yıktırıldı bu binalar. Orta hasarlı binada oturan vatandaşlarımız ne yapacağını bilemez durumda, çaresiz bir formda beklemekteler. Ayrıyeten birinci denetimde hasarlı raporu verilen birçok bina da sonradan yapılan incelemelerde ya az hasarlıya çevrildi ya da bunlara ‘Güçlendirilebilir’ raporları verildi.”
“Vatandaş eşyalarını dahi alamadığı binaları nasıl kendisi güçlendirecek de buralara oturacak. Aslında kiraları söylemiyorum bile, maalesef ‘ev sahibi-kiracı cinayetleri’ de literatürümüze girmiş oldu, neredeyse 20’den fazla insan bu son olaylardan sonra kiracı ve konut sahibi cinayetlerinde hayatını kaybetti. Ortada bildiğiniz bir keşmekeşlik var. Yeniden, birebir ilçede şayet 2 meskeni varsa vatandaşın ve 1’i büsbütün yıkılmışsa hiçbir hak sahipliğinden faydalanamıyor. Hayatı boyunca dişinden tırnağından artırmış, konut sahibi olmuş bu insanların en azından 1 konutla ilgili bir hak sahipliği olması gerekiyor.”
“Eğer öbür ilçede varsa bu hak sahipliğini kazanabiliyor lakin birebir ilçedeyse maalesef bunu karşılayamıyor. Zelzeleler elbette tabiat olayıdır, arkadaşlar, bunun afete dönüşmesi insanoğlunun kendi eliyle olmaktadır. Biz yerleşim alanlarımızı fay zonları üzerine seçmeye devam ettiğimiz sürece, zayıf yerler üzerinde kâfi tedbir almadığımız sürece maalesef bu zelzele coğrafyasında olan ülkemizde vefatlar de olmaya devam edecek ve biz bundan
ders almadığımız sürece bu can kayıplarına yalnızca timsah gözyaşları dökmekle yetineceğiz.”
88 MİLYAR LİRAYI NEDEN TEDBİRDE KULLANMIYORUZ
“Geçen devir 2 defa Sarsıntı Kurulu’nda yer aldım; biri 500 sayfalık, biri bin sayfalık iki üretim yapıldı fakat maalesef ne yazık ki bu üretimlere dair hâlâ önemli tedbirler alınmış durumda değil ve hiçbir zelzeleden ders almıyoruz. Bakın, insanların yaşadığı travmalar, sakat kalan beşerler bir tarafa sarsıntının ülkeye maliyeti yalnızca 2 trilyon lira. Anlaşılabilir olması için, dolarla konuşanlar için söylüyorum. 103,6 milyar dolar maliyeti var sarsıntının bize. Bu maliyeti sanki tedbir almaya kullansaydık, 50 binin üzerinde insanımızı toprak altında bırakır mıydık? Daha neyi bekliyoruz? Bakın, 88 milyar zelzele vergisi toplandı. Neden bunları sanki tedbir almak, hasar onarmak için kullanmıyoruz? Hasebiyle, niyet kıymetli. Biz bir sarsıntı ülkesindeyiz, bir zelzele gerçeği var. Tıpkı yağmur üzere, dolu üzere bir tabiat olayı olan zelzelede tedbir almadığınız sürece üçüncü dünya ülkesi üzere bu ölümlere yalnızca gözyaşı dökmekle kalırız ve insanlarımız hem hayatını kaybeder hem de travma yaşamaya devam eder.”
4 BİNDEN FAZLA OKUL RİSKLİ ALANDA
Ayrıca ÂLÂ Parti’nin, zelzeleye dayanıksız okulların araştırılmasına dair küme teklifiyle ilgili olarak CHP Kümesi ismine kelam alan Şevkin, iktidarın sarsıntı bölgesindeki vatandaşların dramına kayıtsız kaldığını, okulların durumunu da göz önünde bulundurmadığını ve görmezden geldiğini söyledi. Türkiye’de zelzele bölgesi haritasına bakıldığında, 4 bin 159 okulun yüksek sarsıntı riski altında bulunan alanlar üzerine inşa edildiğini belirten Şevkin, Ulusal Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in okulların inançlı hale gelmesine yönelik çalışma yapmak yerine, kendi partisine mensup belediye lideri seçilmesi davetinde bulunduğunu belirterek, buna sert reaksiyon gösterdi.
‘MİLLİ EĞİTİM BAKANI SİYASET YAPMAMALI’
Tekin’i istifaya çağıran Şevkin, “Millî Eğitim Bakanı’nın siyaset yapmaktansa, oturup bu okulların çocuklarımızın inançlı olarak gönderileceği bir hâle dönüştürülmesi için efor sarf etmesi gerekiyor. Bunu niçin söylüyorum? 16 Ağustos 2023’te Adana ziyaretinde Sayın Bakan okul yanındaki binalarla ilgili bir gazetecinin sorusuna ne dedi biliyor musunuz? ‘Belediye ile merkezi otoritenin uyumlu çalışacağı belediye lideri seçerseniz bu sorunların de tahlili olacak.’ Ben buradan Bakanı istifaya davet ediyorum. Sizin misyonunuz siyaset yapmaksa istifa edin, çıkın siyaset yapın; değilse işiniz olan Ulusal Eğitim Bakanlığı vazifesini yerine getirin, okulları öncelikle inançlı hale getirin. On binlerce insanın ömrünü yitirdiği ve inançsız ortamlarda eğitimin sağlandığı bir yerde Ulusal Eğitim Bakanının misyonu evvel okulları inançlı hale getirmektir” diye konuştu.
Türkiye’de 191 okulun 50 metrelik sarsıntı sakınım bandı üzerinde direkt yer aldığını grafiklerle anlatan Şevkin, şunları söyledi: “İllere nazaran hasarlı olabilecek binalara baktığımızda tam 38 ili kapsayan, direkt fay zonu üzerinde olan okullar bulunuyor. Pekala, iktidar bunların güzelleştirilmesine dönük ne yapıyor? Hala toz toprak içerisinde çocuklar konteyner okullarda eğitimlerini sürdürmek durumundalar. Yapılacak okullarda muhakkak öncelikle fay zonu çalışmaları yapılmalı, fay sakınım bantları kesinlikle belirlenmeli ve bu fay sakınım zonu üzerindeki yalnızca okullar değil, köprüler, altyapı tesisleri, binalar ve bina çeşidi yapılar derhal yıkılarak buradan taşınmalı ve inançlı alanlara alınmalı.”
Konuşmaların akabinde ÂLÂ Parti’nin, Türkiye’de sarsıntıya dayanıksız okulların araştırılması başlıklı küme önerisi, AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
