Çocukların yüzde 15’i uykusunda “gece terörü” yaşıyor
Dokuz Eylül Üniversitesi Nöroloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. İbrahim Öztura, çocukluk çağında “gece terörü” olarak bilinen “parasomnia” hastalığının çok yaygın görüldüğünü belirterek, “Uykuda ortaya çıkan olağandışı davranış, hareket, uykuda yürüme, konuşma bu kümeye giriyor. Bilhassa ilkokul çağındaki çocuk nüfusta yüzde 15 civarında görülüyor.” dedi.
Türk Nöroloji Derneği Lider Yardımcısı da olan ve uyku bozuklukları üzerine çalışmalar yürüten Öztura, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çocuklarda uykunun kıymetine ait bilgileri paylaştı.
İbrahim Öztura, “Çocuklar için uykunun kalitesi ve müddeti çok değerli. Zira uykuda beyin ve beden dinlenirken, gelişim de tamamlanıyor. Bu nedenle ‘uyusun da büyüsün’ kavramının nitekim tıbbi karşılığı da var. Çocuklar, uyku esnasında büyüme hormonu salgılıyor, gelişim artıyor. Çocuğun kaliteli ve düzgün uyuması hem gelişimini hem de bilişsel işlevlerini olumlu etkiliyor.” sözünü kullandı.
Çocuklarla ilgili bu hususta yapılan bilimsel çalışmalara işaret eden Öztura, uyku apnesi, geniz eti olan, rahat nefes alamayan çocukların ameliyat sonrası kaliteli uyudukları ve bu biçimde matematik zekalarının arttığının bilimsel kimi çalışmalarda gösterildiğini söyledi.
EN SIK GÖRÜLEN UYKU BOZUKLUĞU
Prof. Dr. İbrahim Öztura, çocuklarda uyku müddetinin yaş kümelerine ve çocuğun şahsî durumuna nazaran değiştiğine dikkati çekerek, ergenlikle birlikte günde ortalama 7-8 saatlik yetişkin uyku sürecinin başladığını anlattı.
Uyku bozukluklarının, insomnia (uykusuzluk), uykuda teneffüs bozukluğuna yol açan apneler, narkolepsi (aşırı uykulu olmak), parasomnia (gece terörü) kümelerine ayrıldığını belirten Öztura, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çocukluk çağında ‘gece terörü’ olarak bilinen ‘parasomnia’ hastalığını çok yaygın bir halde görüyoruz. Uykuda ortaya çıkan olağandışı davranış, hareket, uykuda yürüme, konuşma bu kümeye giriyor. Bilhassa ilkokul çağındaki çocuk nüfusta yüzde 15 civarında görülürken, yetişkin çağla birlikte yüzde 4’lere düşüyor. Bu rahatsızlıkların ailesel istikameti de var, anne-baba da çocukluğunda birebir durumu yaşamış olabiliyor. Parasomnia hastalığının net bir sebebi yok lakin beyin gelişiminden kaynaklanan kısmi uyanma olarak kabul ediliyor. Yani beyin, gece derin yavaş uykuda kısmi uyanıyor fakat şuur, farkındalık kısmı uyanmıyor. Çocuk, manalı motor bir hareket yapıyor, kalkıyor, yürüyor ya da konuşuyor. Yani bir uyanma, ritmik hareket kelam konusu lakin bu hareketin şuurla ilişkisi yok. Örneğin, geceleri uykuda alt kat komşusuna inip, onun küçük çocuğuyla oynamaya geldim diye kapıyı çalan bir çocuk hastam vardı.”
Gece terörü yaşayan çocuklarda öncelikle uyku apnesi, geniz eti üzere altta yatan birtakım nedenlerin araştırıldığını ve tedavi edildiğini aktaran Öztura, “Eğer bu türlü bir sebep yoksa çocukta uykuyu düzenlemeye, onu daha stabil bir uyku sistemine kavuşturmaya, uyku nizamını bozan etkenlerin ortadan kaldırılmasına odaklanılıyor. Uykuda yürüyen çocuklar için mesela kapı, pencerelere küçük alarmlar takılması üzere aileyi de rahatlatan tedbirleri öneriyoruz.” diye konuştu.
HERKESİN NORMALİ FARKLI
Prof. Dr. İbrahim Öztura, herkesin uyku yapısının farklı olduğunun altını çizerek, “Kimisi güç uykuya dalar kimisi çok derin uyur. Yani uykuda olağanın ne olduğu tartışmalı bir husus. Münasebetiyle alınan uyku kişiyi dinlenmiş, kâfi zihinsel ve bedensel sıhhatte olmasını sağlıyorsa o düzgün bir uykudur.” değerlendirmesini yaptı.
Uyku psikolojisinin değerli olduğunu, kişi aslında “uyumalıyım” üzere gergin, huzursuz bir his yaşadığında uykuya dalmasının da zorlaşacağını anlatan Öztura, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Uykuya da bir hazırlanış süreci var. Şahıslara bilhassa gerilimli periyotlarda uyumaya 1 yahut yarım saat kala rahatlatıcı bir orta süreç öneriyoruz. Bu bireyden bireye değişir, kitap okumak, toplumsal medyada gezinecekse telefon ekranının sarı ışığa geçirilmesi olabilir. Telefonun mavi ışığı uyarıcı tesir yaptığı için önerilmiyor. Kişinin melatonin (uyku hormonu) salgılamaya başlaması için ışık ihtarının baskılanması gerekiyor, bunun yolu da yumuşak tonlu ışıklar.”
Herkesin uyku sistemi farklı olmasına rağmen, sağlıklı gelişim için kimi temel saat müddetlerinin kabul edildiğine de işaret eden Öztura, çocuk ve ergen kümelerde genel olarak sağlıklı gelişim için ortalama 7-8 saat uykunun değerli olduğunu vurguladı.
