Edirne’nin Uzunköprü ilçesinden İstanbul Halkalı’ya gitmek için hareket eden, 362 yolcu ve 6 çalışanın bulunduğu tren, 8 Temmuz 2018’de Tekirdağ’ın Çorlu ilçesi Sarılar Mahallesi yakınlarında raydan çıkarak devrildi.
Kazada 7’si çocuk, 25 kişi hayatını yitirdi, 328 kişi de yaralandı. Kazanın yaşanmasında kusurlu bulunan TCDD 1’inci Bölge Müdürlüğü Halkalı 14’üncü Demiryolu Bakım Müdürlüğü’nde müdür olarak misyon yapan Turgut Kurt, Çerkezköy Yol Bakım Şefliği’nde çalışan Yol Bakım ve Tamirat Şefi Özkan Polat, Yol Bakım Şefliği’nde Sınır Bakım ve Tamir Memuru Celaleddin Çabuk ile TCDD bünyesinde çalışan ve mayıs ayındaki yıllık genel muayene raporunda imzası bulunan Köprüler Şefi Çetin Yıldırım hakkında ‘taksirli vefata ve yaralanmaya neden olmak’ kabahatinden 2’şer yıldan 15’er yıla kadar mahpus cezası istemiyle Çorlu 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı.
9 GÖREVLİYE DAHA DAVA AÇILDI
Sanıkların tutuksuz yargılandığı dava sürürken, Çorlu Cumhuriyet Başsavcılığı alınan yeni uzman raporunun akabinde soruşturmanın genişletilmesine karar verdi.
Savcılık, kazanın meydana gelmesinde hava durumunun takip edilmemesi, hava durumunun takip edilememesi nedeniyle olumsuz hava şartlarında demir yolu çizgisinin özel olarak muayene edilememesi, menfezin ve etrafındaki çizgi kısmının gerekli bakımlarının, temizliğinin, yabani otla uğraşının yapılmaması, kaza yeri menfezinin İstanbul istikametindeki büzün tıkalı olması nedeniyle, büze gelen yağmur suyunun ortadaki kanal vasıtasıyla kaza menfezine yönelmesi sebeplerinin tesirli olduğunu kıymetlendirdi.
Değerlendirmenin akabinde savcılık, kazada sorumlulukları bulunduğunu anlaşılan, TCDD 1’inci Bölge Müdürlüğü’ndeki 9 vazifeli hakkında da ‘taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olmak’ ve ‘bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olmak’ kabahatlerinden Çorlu 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde 3 yıldan 15 yıla kadar mahpus istemiyle dava açtı.
TUTUKLANIP, TAHLİYE EDİLDİ
Haklarında kamu davası açılan TCDD vazifelileri, olay tarihinde TCDD 1’inci Bölge Müdürü Nihat Aslan, bölge müdürlüğünde bakım servis alanlarından sorumlu müdür yardımcısı L.M., TCDD 1’inci Bölge Demiryolu Bakım Müdürü Mümin Karasu, üstyapıdan sorumlu bakım servis müdür yardımcısı L.K., alt yapıdan sorumlu bakım servis müdür yardımcısı N.A., yol denetimi olarak misyon yapan B.O., inşaat mühendisi T.B.Ö., mühendis olarak misyon yapan D.P. ve K.B.’nin de yargılanmasına başlandı.
Bir evvelki duruşmada, Mümin Karasu hakkında tutuklanmaya yönelik yakalama kararı verildi.
Karasu, 10 Ekim 2022 günü adliyeye giderek teslim olduktan sonra tutuklandı. Avukatlarının itiraz ile Karasu, 24 Aralık 2022’de yurt dışına çıkış yasağı önlemiyle tahliye edildi.
‘BU KAPIDAN ADALETLE ÇIKTIK DEMEK İSTİYORUZ’
Çorlu 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek 15’inci duruşma öncesinde kazada hayatını kaybedenlerin aileleri ile kimi yaralılar, duruşmanın yapıldığı Halk Eğitim Merkezi önüne yürüdü.
Burada konuşan kazada oğlu Oğuz Arda Sel’i kaybeden Mısra Öz, “Biz umarım bu defa adaletin rayların altında kaldığını görmemek üzere bu duruşmaya giriyoruz. Bu duruşma bizim için hayal kırıklığı olmasın. Talep ettiğimiz uzman raporu umarım âlâ halde gelmiştir. Şahitlerin sözü umarım güzel formda karşımıza çıkmıştır. Biz buradan artık elimiz boş dönmek istemiyoruz. Bu kapıdan adaletle çıktık, demek istiyoruz sizlere “dedi.
’25 CANIN HESABI İÇİN BURADAYIZ’
Kazada kızı Bihter Alım, iki kız kardeşini ve yeğenini kaybeden Zeliha Alım, “Bizler dediğimiz üzere üst seviye yöneticiler yargılanmadığı sürece Çorlu tren katliamı davası kapanmayacaktır. Biz bunun kelamını birinci evvel kaybettiğimiz 25 cana verdik ve sonra bizlere inanan sizlere. Ben bugün buraya gelirken ardımdan duyduğum kuvvetli sesleri geldiğim vakit yaşadığım adaletsizliği hiçbir vakit kaybetmeyeceğime inandım ve dimdik bir formda buradayım. Evladımın, kardeşlerimin 25 canın adaletinin sormak için hesabını Çorlu’nun bizim için hepimiz için ezilen adaleti bulmak için buradayız. Haydi bismillah diyoruz yakan top oynamaya tekrar devam ediyoruz. Lakin inşallah o top bir gün bizde kalacak” diye konuştu.
EK UZMAN RAPORU
Duruşmada, daha evvel oluşturulan uzman heyetinin ek raporu okundu. Raporun ulaştırma ve yapı mühendisliği kısmında kaza nedenleri şöyle sıralandı:
-Kaza yerindeki menfezin hidrolik ve kanat duvarları açısından yetersizliği. Balast katmanı altındaki müdafaa katmanının yetersizliği.
-Balast tutucu duvarların eksikliği. Çizgi üst yapısının yürüyerek gözleme imkan tanıyacak kadar geniş olmaması. Dolgu şevi boyunca gelişmiş olan yabani bitkilerin şevi zayıflatması. Ray kırığı konusunda ihtarda bulunacak elektronik sistem eksikliği.
Raporun, geoteknik incelemeleri kısmında ise, şu tabirlere yer verildi:
-Ray altının boşalması, sel sularının dolgu üzerinden savaklanması ile olmamıştır. Sınırın 1867 yılında inşa edilmesi nedeniyle dolgu, bugünkü mühendislik bilgisi açısından denetimsiz, yetersiz dolgudur ve bu durum, oluşan koşullar altında göçmesine neden olmuştur.
-Eskiden inşa edilmiş çizgilerde, çizgi boyunca dolgu, yarma ve sanat yapılarının metodolojik olarak incelenmesi ve sorgulanması gerekmektedir. Bu kapsamda, sınır boyunca ortaya çıkan oturma, sabitleme ve çevresel yükler altındaki davranışlarının alandan alınan numuneler ve laboratuvar deneyleri yoluyla incelenmesi gerekmektedir. Havzanın çabucak hududunda bulunan ve havzayı temsil eden Karfrut İstasyonu ölçümlerine nazaran, yağış 69,08 milimetre olarak ölçülmüş, bu yağışın 62,48 milimetresi 14.00- 15.00 saatleri ortasında gerçekleşmiş ve ayrıyeten, Karfrut İstasyonu ölçümlerini dikkate alan İTÜ uzman raporunda yağışın 73 yıllık tekerrür aralığında olduğu belirlenmiştir.
-Bu nedenlerle, bu yağış bölgede fevkalâde bir yağışa karşılık gelmektedir. Komşu havzaya ilişkin büzün dolu olması nedeniyle, bu havzaya ilişkin akış da kazanın meydana geldiği menfeze bağlanmıştır.
-Bu menfez, her iki havzanın birleşimi ile ortaya çıkan toplam akışı geçirememiş, su tren raylarının üzerinden yükselmiş ve rayların altında bulunan balast ile dolgu materyali boşalmıştır.
-Taşkınla birlikte gelen sular raylar üzerinden savaklanmak suretiyle mansap kısmına geçmiş olmakla birlikte, demiryolu altyapısı ve üstyapısının dizaynında raylar üzerinden su savaklanacağı senaryosu dikkate alınmamakta, havzalardan gelen sular köprü, menfez ve büzler vasıtasıyla deşarj edilmektedir.
-Bu nedenle, demiryolu çizgisinin üretiminde kazanın oluşumu bakımından bir özensizlik tespit edilmemiştir. Ayrıyeten, balast tutucu duvar, balasti erozyona karşı koruyan bir yapı olup, bu duvarın ray üzerinden savaklanan suya karşı balast ve yol altyapısını korumak üzere bir fonksiyonu yoktur.
-Kazaya sebep olan lokal yağışın ve sonrasında gerçekleşen taşkının, bilhassa kırsal bölgede ihbar gelmeden öngörülüp ilgili sefer öncesinde yol muayene aracı ile ray denetimi yapılamaması kusur atfedilebilecek bir durum değildir.”
‘YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEDİLER’
-Tren kazasına, ana havzadan gelen suyu tahliye etmesi gereken asıl menfezin bakım ve temizliğinin gereğince yapılmaması ile yan havzadaki suyu tahliye etmede yardımcı olan büzün tıkalı olması neden olmuştur.
-Menfez ile büzün paklığını denetim etmekle ve bu yerlerdeki suyun tahliyesini yapacak formda açık bulundurmakla yükümlü olan şahısların bu yükümlülüklerini yerine getirmedikleri, bu yükümlülük ihlalinin dikkat ve ihtimam yükümlülüğüne terslik teşkil ettiği belirlenmiştir.
-Dikkat ve itina yükümlülüğünün kime yahut kimlere ilişkin olduğunun, olayın meydana geldiği vakit dilimindeki fiili ve hukuksal durum göz önünde bulundurularak, isimli mercilerce belirlenmesi gerekmektedir.
-Kişilerin taksirli fiilleri nedeniyle kusur durumları belirlenirken; içinde bulundukları durumlar, çevresel faktörler ve bu bağlamda harika çevresel faktörler ve bu bağlamda, harika konvektif yağış da dikkate alınabilecektir.
ASLİ KUSURLULAR
Raporun sonuç kısmında asli kusurlulara yer verilerek, şöyle denildi:
-Demiryolu altyapısı ve sanat yapılarında harika hava şartları ile ilgili gerekli tedbirleri (balast tutucu duvar dahil) almayan ve meteorolojik durum ile hava şartları hakkında gerekli uyumu sağlamayan; TCDD Genel Müdürlüğü AR-GE Ünitesi, Merkez ve 1’inci Bölge Demiryolu Emniyet ve Risk İdaresi Müdürlükleri ve öbür ilgili müdürlüklerin asli kusurlu oldukları görüş ve kanaatine varılmıştır. Demiryolu altyapısı ve sanat yapılarını üstyapıda yapılan yenilemelere uygun hale getirmeyen; TCDD Genel Müdürlüğü’nün altyapı ve sanat yapılarını yenilemeden sorumlu Başkanlığı’nın asli kusurlu olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.
-Mevcut durumda, demiryolu altyapısı ve üstyapısının, mümkün sorunlara karşı her gün sistemli olarak denetim edilmesi için sorumlu işçi olan Yol ve Geçit Denetim memurlarını kâfi sayıda istihdam etmeyen; TCDD Genel Müdürlüğü’nün Yol ve Geçit Denetim Memuru istihdam etmekle sorumlu başkanlığının asli kusurlu olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.”
Mahkeme heyeti raporun kıymetlendirilmesi için duruşmayı 1 Eylül 2023 tarihine erteledi. (DHA)
