Covid-19 tekrar eder mi? İnsanlar defalarca nasıl Covid-19’a yakalanıyor!

ABD Başkanı Joe Biden ve Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü direktörü Anthony Fauci’de de olduğu gibi kaybolan Kovid-19 semptomlarının ve negatif çıkan bir testin verdiği rahatlık kısa sürebiliyor. Biden, Fauci ve diğerleri, beş gün kullanılan bir antiviral Paxlovid kürü aldıktan sonra testlerinin tekrar pozitif çıktığını veya istenmeyen semptomların geri döndüğünü gördüler. Bazı hastalar ise ilacı almadan bile enfeksiyona yeniden yakalandılar.

Çok sayıda çalışma, tedaviden sonra “Paxlovid rebound ( geri gelme)” olgularını tanımlamıştır. Virolog Jonathan Li ve meslektaşlarının Haziran ayında Clinical Infectious Diseases dergisinde yayınladıkları rapora göre, Paxlovid ile tedavi edilen yedi hastadan birinde, tedavi sona erdikten sonra virüs yüksek seviyelere sıçramış ve bunlardan altısında semptomlar geri dönmüştür. Üç hastadan alınan örnekler aktif virüsü taşıyordu ki bu,diğerlerini enfekte edebileceğine dair bir ipucuydu. Henüz tam onay almamış bir başka çalışma, çalışmadaki Paxlovid reçete edilen kişilerin yüzde 6’sından daha azının tedaviyi bitirdikten sonraki ay içinde tekrarlayan enfeksiyonları olduğunu gösterdi.

Brigham Kadınlar Hastanesi ve Harvard Tıp Fakültesi’nden Li, Paxlovid’deki tekrarın nedeninin belirsiz olduğunu söylüyor. Araştırmalar, ilaç verilen kişilerin beş günlük tedaviden sonra virüse karşı hâlâ güçlü bir bağışıklık tepkisi geliştirdiğini gösteriyor. “Bence bu durumda olan şey, engellenmiş bir virüs replikasyonuna sahip olmanızdır. Birdenbire, ilaç seviyesi düştüğünde virüsün çoğalmak için anlık bir fırsatı oluyor ve yüksek seviyelerde çoğalıyor ”diyor Li. Ancak o zamana kadar, bağışıklık sistemi koronavirüsü savuşturmayı öğrenmiştir. Yeni eğitilen bağışıklık hücreleri yeni varyant virüslerle karşılaşır ve alarm çalarsa belirtiler kısa süreliğine geri gelebilir. Li, bazı insanların bu tekrar etki konusunda endişelendikleri için ilacı almak istemeyebileceğini söylüyor.

Ancak Paxlovid’in kendisi muhtemelen neden değil. İlaç başarısız olmuyor. Şiddetli hastalıkları önlemede hâlâ oldukça etkilidir. Li, “Hastalarıma Paxlovid vermekte tereddüt etmem” diyor. “Onlara tekrar semptomlarına dikkat etmelerini söylüyorum. Ama reçete yazma konusunda beni caydırmıyor” diye de ekliyor.

Önce iyi hisseden sonra kötüleşen hastalar

Fauci’nin, toparlanmasının ardından Paxlovid protokolünde yeni bir yol alındı. ABD Gıda ve İlaç İdaresi, 10 günlük tedavinin beş günden daha etkili olduğuna veya hastaların tekrarına ihtiyaç duyduğuna dair hiçbir kanıt olmadığını belirtti. Ancak araştırmacılar, ilacı daha uzun süre almanın tekrarı önleyip önleyemeyeceğini test etmeyi sürdürüyorlar. COVID-19’un tekrarı, Paxlovid alan hastalarla sınırlı değildir. Li, pandeminin ilk günlerinde bile hastanede bazı hastaların kendilerini daha iyi hissetmeye başladıklarını, ancak tekrar kötüleştiklerini söyleyerek kendisine geldiklerini hatırlıyor. COVID-19’un tekrarı, Paxlovid alan hastalarla sınırlı değildir. Li, pandeminin ilk günlerinde bile hastanede bazı hastaların kendilerini daha iyi hissetmeye başladıklarını, ancak tekrar kötüleştiklerini söyleyerek kendisine geldiklerini hatırlıyor. Eşim iki ay önce COVID-19’a yakalandı. Semptomları yaklaşık bir hafta sürdü ve antijen testindeki çizginin soluklaştığını görmekten çok memnun olmuştu. Buna rağmen, kendini tamamen sağlıklı hissetmesine rağmen, günler sonra yaptığı yeni bir testte tekrar pozitifleştiğini gördü. Hayal kırıklığına uğradı ve sosyal bir insan olarak izole olmak zorunda kalmaktan yakındı. Araştırmalar eşimin yalnız olmadığını gösteriyor. Li ve meslektaşları, plasebo tedavisi alan COVID-19 klinik deney katılımcılarında hastalığın seyrini incelediklerinde, 8 kişiden 1’inde tekrar yaşandı ve semptomlar da 4 kişiden 1’inde geri geldi. Bununla birlikte, bu tekrarlar tipik olarak yaklaşık bir gün sürdü ve çok azında hem yüksek viral yük hem de geri dönen semptomlar görüldü, ekip bu ön çalışmayı 2 Ağustos’ta medRxiv.org’da yayınladı.

Bu durumda ilacı yok saymak doğru olmaz. Li, pozitif bir test olmadan geri dönen semptomların alerji veya farklı bir solunum virüsü gibi başka bir şeyden de kaynaklanabileceğini söylüyor. Virüsün vücudun farklı bölgelerinde farklı zamanlarda çoğalıyor olması da mümkündür. Örneğin, vücut virüsü boğazdan attığında bazı testler negatif olabilir, ancak yine de burunda düşük seviyelerde çoğalmaya devam eder. Bu son senaryo eşimde olmuş olabilir. Kafa karıştırıcı bir şekilde, nazal antijen testlerinde pozitif test etmeye devam ederken, iki tükürük PCR testinde negatif test sonucu geldi. PCR testi çok daha hassastır, bu yüzden tam tersinin olmasını bekliyorduk. Uzmanlar, pozitif bir antijen testini hâlâ bulaştırıcı olduğunuzun bir işareti olarak kabul ettiğini söylediğinden, ilk semptomlarının ortaya çıkmasından iki hafta sonra bir antijen testinde nihayet negatif çıkana kadar kendini izole etmek zorunda kaldı.

Neyse ki, şimdi tamamen iyileşti ve tekrar bir deneyim için hiç hevesli değil. Bu, hem kamusal alanlarda hem de başka önlemler aldığımız anlamına geliyor. Salgınla işimizin bitmediğini biliyoruz.