Dünyada seçim yılı… Birçok ülke 2024’te sandık başına gidecek

Dünyada 2024 yılında başta ABD olmak üzere birçok ülkede, tarihlerinde “kritik dönemeçler” olması öngörülen seçimler düzenlenecek.

Dünya, 2024’e İsrail’in Gazze’ye yönelik ataklarının ve neredeyse iki yılı bulan Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde girerken, yeni yılda yapılacak seçimlerle iki büyük güç ABD ve Rusya’nın yeni başkanları belirli olacak.

2024’te ABD’deki başkanlık seçiminin yanı sıra Rusya’da devlet lideri ve Pakistan’da genel seçimler düzenlenecek; Tayvan, Finlandiya ve El Salvador’da halk sandık başına gidecek.

Romanya, Slovakya ve Litvanya 2024 yılında devlet lideri seçimleri için oy kullanılacak ülkeler ortasında bulunuyor.

DÜNYANIN TAKİP EDECEĞİ SEÇİM

ABD’de Demokrat Partiden Lider Joe Biden’ın yanı sıra müellif Marianne Williamson ve Robert F. Kennedy Jr’ın aday adayı olduğu duyurulurken, Cumhuriyetçi Partiden eski ABD Lideri Donald Trump, Florida Valisi Ron DeSantis, ABD’nin eski BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, teşebbüsçü Vivek Ramaswamy ve eski New Jersey Valisi Chris Christie aday adayı pozisyonunda.

ABD’de 60. başkanlık seçimleri, Kasım 2024’te yapılacak. Demokrat Partinin mümkün adayının, ABD Lideri Joe Biden olması beklenirken, Kasım 2024’te ikinci kere dört yıllık devir için vazifeye gelmesi halinde 81 yaşındaki Biden, başkanlık seçimini kazanan en yaşlı Amerikalı olacak.

ABD’de 10-14 Kasım 2023’te yapılan kamuoyu yoklaması, 81 yaşındaki Biden’ın, İsrail’in Gazze Şeridi’ne hücumlarının başladığı 7 Ekim’den bu yana oylarının düştüğünü gösterdi. Biden’ın birinci defa eski ABD Lideri Trump’tan daha az oy aldığı görünen ankete nazaran Trump, tüm seçmenlerin yüzde 46’sının oyunu alarak, yüzde 44’te kalan Biden’ın 2 puan önüne geçti.

ABD’de yapılan bir diğer ankette ise seçmenlerin yarıdan fazlası, 2024’teki başkanlık seçimlerinde ABD Lideri Joe Biden ile eski Lider Donald Trump’ın aday olmasını istemediğini belirtti.

RUSYA’DA RAKİPSİZ LİDER

Rusya’da devlet lideri seçimi 17 Mart 2024’te yapılacak. Devlet Lideri Vladimir Putin, 2024’te düzenlenecek seçimde bağımsız aday olmasıyla ilgili dokümanları Merkez Seçim Kuruluna teslim ederek resmen müracaatta bulundu. Putin’in tekrar devlet lideri olmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Rusya’da yapılan anayasal ıslahatla 71 yaşındaki Putin, mevcut vazife müddetinin 2024’te dolmasının akabinde tekrar seçilebiliyor. Putin böylelikle iki kere 6 yıllık periyot için daha başkanlık yapma hakkına sahip olacak. Bu da Rusya Devlet Lideri’nin iki periyot arka arda seçilmesi halinde 2036 yılına kadar daha iktidarda kalması manasına geliyor.

Putin’in karşısında yarışacak adayların müracaat süreci ise devam ediyor. Rus muhalif Aleksey Navalnıy, destekçilerini Putin dışında rastgele birine oy vermeye çağırıyor.

Rusya’da bir evvelki devlet lideri seçimi 18 Mart 2018’de yapılmıştı. Putin oyların yüzde 76,69’unu alarak 4. defa devlet lideri seçilmişti.

PAKİSTAN’DA TARTIŞMALI SEÇİM

Pakistan’da genel seçimlerin 8 Şubat 2024’te yapılması planlanıyor. Yaklaşık 127 milyon seçmenin bulunduğu ülkede genel seçimlerde, gelecek 5 yıl için ülkeyi yönetecek yeni hükümet belirlenecek.

Pakistan Müslüman Ligi-Navaz (PML-N) başkanı Navaz Şerif, Pakistan Halk Partisi (PPP) başkanı Bilaval Butto Zerdari, Pakistan Adalet Hareket Partisi (PTI) başkanı Gohar Han, Pakistan İslam Uleması Cemiyeti Partisinin (JUI-F) başkanı Mevlana Fazlur Rehman ve Cemaat-i İslami Partisi başkanı Siracül Hak aday olacaklarını açıkladı.

Pakistan’da süreksiz hükümet Başbakanı Anvarul Hak Kakar’ın, yolsuzluk davasından karar giyen ve 5 Ağustos 2023’te tutuklanan cezaevindeki eski Başbakan İmran Han olmadan da “özgür ve adil genel seçimlerin” mümkün olabileceğini söylemesi ülkede tartışmaya yol açmıştı.

GÖZLER ÇİN-TAYVAN GERİLİMİNDE

Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’da da 2024’te liderlik seçimleri yapılacak.

Tayvan’da 13 Ocak 2024’te düzenlenecek seçimler için DPP’den Tayvan Lider Yardımcısı Lai Ching-te, ana muhalefetteki Milliyetçi Partiden (Koumintang/KMT) Yeni Taipei Belediye Lideri Hou Yu-ih ve Pekin çizgisindeki Tayvan Halk Partisinden (TPP) Genel Lider Ko Wen-je, adaylıklarını açıkladı.

Ayrıca memleketler arası endüstriyel imalat şirketi Hon Hai/Foxconn Kümesi’nin kurucusu, iş insanı Terry Gou da bağımsız aday olduğunu duyurdu.

Liderlik seçimlerinde partilerin Çin ile egemenlik ihtilafındaki tavrı seçmen davranışı açısından belirleyici rol oynuyor. Ana kara ile Tayvan ortasında son yıllarda artan tansiyon, seçmenleri Pekin ile uygun bağlar kurmayı savunan Koumintang ve Çin yanlısı olarak bilinen TPP’den çok adanın fiili bağımsızlığının korunmasını savunan DPP’ye yakınlaştırıyor. Seçimleri DPP’nin kazanması halinde ise Çin ile tansiyonlu ilgilerin süreceği öngörülüyor.