Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen zelzeleden 48 saat sonra bölgeye ulaşan Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer, yaptıkları incelemeler ve izlenimleri hakkında bilgi verdi. Zelzele bölgesindeki yaklaşık 20 bin binada enkaz kaldırma çalışmalarının lakin bu yıl tamamlanabileceğini, kentlerin tekrar yapılanmasının ise 10 yılı bulabileceğini lisana getiren Öziçer;
“Depremden 48 saat sonra oradaydık. Limandaki yangın devam ediyordu. Çaresizliği gördük, herkes yardım istiyordu, panik ve feryat vardı. Travma önemli boyutlardaydı. Lakin teknik olarak baktığımızda en dikkat çeken tespitim inşaatlardaki imalat yanılgıları oldu. Hasarlı yapıların, enkazların içine girdik. Binaların temeli yere bağlı tasarlanmamıştı. Kolon ile kirişlerin birleşme yerlerinde yatay demirlerin eksik olduğunu gördük.
Hal bu türlü olunca yalnızca 7 değil 6 büyüklüğündeki zelzelede bile bu yıkımlar olabilirdi. Binalar bırakın son yönetmeliği 1975 yahut 1995 yönetmeliğine uygun formda dahi yapılmış olsa bu kadar can kaybı yaşanmazdı. Elbette sarsıntı nedeniyle ve yerin fizikî özelliğine bağlı yıkımlar oldu lakin bu eksiklikler yapılmasaydı bu kadar can kaybı yaşanmazdı” diye konuştu.
‘İNSANLARIN YAZGILARI PERSONELLERİN KEYFİNE BAĞLI OLMAMALIYDI’
Yapılaşmadaki imalatla ilgili sıkıntılarda sorumluluğun fenni mesul, müteahhit ve inşaat alanında çalışan çalışanlarda olduğunu kaydeden Öziçer, ‘İmar Kanunu’nun 28’inci unsuruna nazaran bilhassa 2001 öncesi yapılardaki tüm sorumluluğun kelam konusu şahıslarda olduğunu belirtip, “İşçiler üşenebilir lakin müteahhit ya da fenni mesuller oradaki eksikleri sık sık denetleyerek tespit edebilirdi.
İnsanların yazgıları çalışanların keyfine bağlı olmamalıydı. Geniş perspektifte bakarsak yıkımların bir başka nedeni ise o devirde taban etüt raporlarının mecburî hale getirilmemesiydi. 1970-80’li yıllarda yer etüt raporu zarurî değildi. Her şeye karşın kontrol çok önemli” dedi.
Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer
‘KUMAR OYNAMAYIN’ UYARISI
Bölgedeki incelemelerin akabinde İzmir’i de kıymetlendiren Sinancan Öziçer, miadını dolduran 40-50 yaşındaki binaların fazla olması nedeniyle kentteki riskin arttığını vurguladı. Eski binaların ortalama 8 kat yükseklikte olduğunu ve 80 ile 150 metreye kadar derinlikte olan alüvyon yer üzerine kurulduğunu anlatan Öziçer, “2020 zelzelesinde de gördüğümüz; o bölgelerdeki tabanın özellikleri gelen sarsıntı dalgasını büyütme özelliğine sahip. Bu durum binalara yük bindirebileceği için bizler telaşlıyız. Büyük bir sarsıntıda bu türlü bir imtihan verebiliriz.
Kumar oynamamalıyız. En azından bundan sonraki süreçte neler yapabileceğimizi düşünelim. Eski binaları son sarsıntı yönetmeliğine nazaran yenileyip, denetleyerek bu süreci olumluya çevirebiliriz” diye konuştu.
‘GÖZLEMSEL DEĞİL SAYISAL BİLGİLERE DAYALI ÇALIŞMA’
İzmir’deki yapıların gözlemsel olarak incelendiğini kaydeden Sinancan Öziçer, sayısal bilgilerle elde edilen sonuçların daha gerçek olduğunu lisana getirdi. İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İnşaat Mühendisleri Odası’nın protokolü dahilinde 2009 yılında Basın Sitesi, Alaybey ve Manavkuyu mahallelerinde risk teşkil eden yapıların tespit edildiğini söyleyen Öziçer, “Bu çalışma çatlak, kırık ya da fizikî deformasyona uğrayan bir durum olup olmadığıyla ilgili gözlemsel bir çalışmaydı.
Bizler aletsel datalara dayanarak hareket ederiz. Tabanın 7-8-10 kilometre derinlerine inerek alansal ve hassasiyet oranı yüksek olan çalışmalar yürütürüz. Binaların rezonansa girip girmediği, kolonların kalitesinin ne durumda olduğu, taşıyıcı sistemde kırık, çatlak ve buna benzeri bir sorunun olup olmadığıyla ilgili sismik ultrason, yapı radarı üzere sistemler ile çalışmalar yapıyoruz. Bu halde net sonuçlara varıyoruz” dedi.
Pilot bölgeler tespit edilerek kentsel yenileme çalışmalarının hızlandırılabileceğini lisana getiren jeofizik mühendisi Öziçer, Kahramanmaraş zelzelelerinin akabinde binaların durumuyla ilgili çok soru aldıklarını da kaydetti. (DHA)
