Eski Masak Lider Yardımcısı Ramazan Başak: Yasa dışı bahisçiler işsizi, emekliyi, öğrenciyi kullanır

Röportaj: İpek ÖZBEY

-Fenomenler birer piyon mu? Kara para varsa, o paranın bir de sahibi olması gerekmiyor mu?

Son periyot gündeme gelen bireylerin yakın geçmişine baktığınızda, çabucak hemen hepsinin olağan bir hayat sürerken kısa müddette büyük servetlere sahip oldukları ve bu servetlerini de çok gösterişle kamuoyunda paylaştıklarını gördük. Bu kadar yoksulluğun ve hayat pahalılığının olduğu bir devirde bunlar elbette ki hiçbirimizin güzel görebileceği davranışlar değildir. Aslında kısa müddetlerde bu kadar yüksek servetlerin elde edilmesi de hayatın olağan akışına uygun değildir. En azından kamuoyunda Polat ailesi ile ilgili ortaya çıkan bilgi ve evraklara dayanılarak bunu söyleyebiliriz. Gerek MASAK Tahlil Raporu gerekse de bu rapora istinaden Cumhuriyet Savcılığının tutuklamaya sevk yazısında; bu çok gösterişli ömür şeklinin gerisinde paravan şirketlerin ve düzmece faturaların varlığı ortaya çıktı. Ayrıyeten anılan rapor ve sevk yazısında 500 milyon TL’nin üzerinde şaibeli bir para trafiğinden de kelam ediliyor. Mal satmış üzere görünen ve ailenin hem avukatı hem de mali müşaviri olan şahıs ile yakından alakalı olan paravan şirketler ile mal alımı yapmış üzere gösterilen Polat ailesine ilişkin şirketlerin geçmişine ve mali yapılarına bakıldığında, bu kadar yüksek bir ticaretin gerçekleştirilebilmesinin mümkün olmadığı görülüyor.

Eski Masak Lider Yardımcısı Ramazan Başak

– 500 milyon TL.‘nin üzerindeki para trafiğinin kaynağı ne olabilir?

En değerli soru budur. Her ne kadar şimdi iddianame düzenlenmemiş olsa da, savcılığın sevk yazısında, Futbol ve Başka Spor Karşılaşmalarında Bahis ve Baht Oyunlarının Düzenlenmesi hakkında 7258 Kanun’a da atıfta bulunulması bahsi geçen paraların kaynağının yasadışı bahis olabileceği kuşkusunu akla getiriyor. İşte bu husus şu anda MASAK tarafından incelenmekte. Yakında savcılığa sunulması beklenen bu raporla birlikte karanlıkta kalan bütün ayrıntılar aydınlığa kavuşacaktır. Polat ailesi ile birlikte birçok kişinin de misal süreçler izleyerek hayli lüks ömür şekillerine sahip oldukları ortaya çıktı. Aslında Polat ailesi, kabahat gelirleri ve bu gelirlerin toplumda yaratmış olduğu tahribatlar konusunda epey bilgisiz ve bilinçsiz olan insanlarımızda bir farkındalık yaratmıştır. Tüm bu gelişmeleri dikkate aldığımızda Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın fenomenlerle ilgili incelemesini yerinde buluyor ve destekliyorum. MASAK da bu bireyleri takibe almıştır diye kestirim ediyorum.

– Ortada bir ya da birden çok para aklama usulü var o denli değil mi? En çok kullanılan sistemler hangileri? Yasa dışı bahise biraz daha fazla yer ayıralım isterim. Orada sistem nasıl işliyor?

Her aklama faaliyetinin öncesinde kesinlikle bir yasadışı faaliyet kelam bahsidir. Bu bazen uyuşturucu ticareti, bazen silah kaçakçılığı, bazen fuhuş ticareti ve bazen de yasadışı bahis olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ve buna emsal yasadışı faaliyetlerden elde edilen para, mal ve kıymetler olarak tanımlanan hata gelirlerinin, aklama faaliyetleri ile direkt bir alakası vardır. Bir ülkede kabahat gelirleri ne kadar büyükse aklama faaliyetleri de o kadar ağırdır. Münasebetiyle hata gelirleri ile gayrette sergilenebilecek zafiyetler aklama faaliyetlerinin ağır olarak gerçekleşmesine neden olacak ve çeşitli aklama teknikleri ile aklanan paralar cürüm şebekelerine daha fazla kabahat için güç ve nüfus kazandıracaktır. Polat ailesinin Cumhuriyet savcılığı tarafından tutuklanma talebi ile mahkemeye sevk yazısında temel olarak 3 sav vardır.

– Evet; Cürüm Gelirlerinin Aklanması, Vergi Metot Kanunu’na muhalefet ve Yasadışı Bahis…

Doğru, yabancısı olmadığımız prosedürler. Paravan ve/veya mali gücü kâfi olmayan şirketler ortasında gerçek bir ticari süreç varmış üzere düzenlenen fatura ve evraklar karşılığında sisteme sokulan hata gelirleri, ticari çıkar üzere gösterilip, aklanmakta. Daha sonra da gayrimenkul, araba yahut öbür alanlara yatırım yapılarak süreç devam ettirilmekte. Polatlar olayında da bu türlü olmuş, üstte da bahsedildiği üzere düzmece faturalar kanalı ile gerçek bir mal alışı olmayan, be yanname vermeyen, haklarında geçersiz doküman düzenleme tezleri bulunan ve tasfiye halindeki 3 şirketten, Polat ailesinin sahip olduğu çeşitli şirketlere yaklaşık 323 milyon TL. uydurma olduğu ortaya çıkan faturalar kesilmiş ve bir ticaret yapılmış üzere manzara verilmeye çalışılmış.

Saniyeler içinde hesapta

– Bu çok sık kullanılan aklama tekniklerinden biri mi?

Evet o denli. Öte yandan yeniden MASAK ön raporu ve Savcılık tutuklama sevk yazısında, Polat ailesine ve bağlantılı oldukları şahıslara ilişkin 16 şirketin kıymetli bir kısmı tarafından çeşitli hoşluk, kozmetik, mücevherat eserlerinin satışı ve hoşluk merkezlerinde sunulan hizmetlerden elde edildiği ileri sürülen 500 milyon TL’nin üzerindeki mali büyüklüğün de yasadışı bahis ve/veya kredi kartı ve mail order dolandırıcılığı yolu ile elde edilip edilmediği konusunda MASAK incelemesi devam ediyor. Burada da bu paralar bu şirketlerden nakit çekilerek Polat ailesine ilişkin Milda Gayrimenkul Otomotiv Tic. San. AŞ.’ye aktarılmış ve sonrasında çeşitli lüks arabalar ve gayrimenkuller alınarak bu kuşkulu paralar aklanmış. Futbol ve Öbür Spor Karşılaşmalarında Bahis ve Baht Oyunlarının Düzenlenmesi hakkında 7258 Kanun’a karşıt fiiller yasadışı bahis olarak tanımlanmaktadır.

– Daha çok kimleri kullanır yasa dışı bahisçiler?

Daha çok işsiz, emekli öğrenci üzere paraya muhtaçlığı olan bölümlere ulaşan kabahat şebekeleri, belli bir para karşılığında, bu şahısların bankalarda açılmış bulunan hesaplarının kullanım hakkını ele geçirmekte ve bilhassa şatafatlı vaatler ve büyük çıkar hayalleri ile gençleri yasadışı bahis oynamaya yönlendirerek bu hesaplara para yatırılmasını sağlar. Binlerce oyuncunun dahil olduğu bu sistemde, alt hesaplarda toplanan bu paralar çeşitli yazılımlar ve algoritmalar sayesinde dakikalar hatta saniyeler içinde şebeke üyelerinin hesaplarına aktarılır ve piramidin en doruğuna ulaştığında oluşan büyük servet çoğunlukla kripto para ve elektronik paraya dönüştürülerek kaynağından daha da uzaklaştırılır yahut çeşitli sistemlerle aklanmaya çalışılır. Bu paraların uyuşturucu ticaretinde ve terörizmin finansmanında kullanılmasına da çok sık rastlanır.

– Pekala futbolda maç biletleri üzerinden aklama nasıl yapılıyor?

Aslında tıpkı olmayan bir ticaretin paravan şirketlerce güya yapılmış üzere gösterilmesi mantığına dayanıyor. Birebir mantık otel konaklama yahut turizm gelirleri için de geçerli. Kabahat gelirleri güya konaklama yapılmış yahut turistik faaliyetlerden bir gelir elde edilmiş üzere gösterilerek cürüm gelirleri bu yolla aklanmakta. 90’lı yıllarda hayali ihracatta birebir mantıkla gerçekleşmiştir ve azalmış olsa da gerçekleşmeye devam ediyor.

– Polat ailesiyle ilgili MASAK raporunda düzmece fatura sorunu var. Düzmece fatura deyince insanların başında çok değerli bir cürüm tarifi belirmiyor. Neden değerli?

Sahte fatura, 213 sayılı Vergi Adap Kanunu’nun “Kaçakçılık Kabahatleri ve Cezaları” başlıklı 213’üncü hususunda düzenlenmiştir. Hususun 1 ve 2’nci fıkralarına; defter ve kayıtlarında hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, defter ve evrakları tahrif edenler ve aldatıcı doküman düzenleyenler 18 aydan 5 yıla kadar mahpusla cezalandırılır. Bu evrakların düzmecelerini düzenleyenler için mahpus cezası ise 3 yıldan 8 yıla kadardır. Polatlar olayında da paravan şirketler tarafından uydurma fatura düzenlendiği tez ediliyor. Vergi kanunları ile hata gelirleri ortasındaki kesişen tek unsur Vergi Metot Kanunu’nun 359’uncu hususu. Bu husus dışında vergi kanunlarına muhalefet kayıt dışı ekonomiyi ilgilendirir. Bu nedenle başlangıçta faaliyet yasal olsa bile 359’uncu unsura tersliğe neden olunmuşsa elde
edilen çıkar otomatikman cürüm geliri olur.

AHMET GÜN’ÜN TABİRİ ÖNEMLİ

– Polatların avukat ve mali işlerini yürüten Ahmet Gün aktif pişmanlıktan faydalanıyor. Kıymetli bir figür değil mi?

MASAK tarafından hazırlanan mali tahlil raporu ve savcılığın sevk yazısında bu hususta önemli argümanlar var. Düzmece fatura düzenleyen 3 şirketin adresi ismi geçen kişinin ofis adresi ile tıpkı. Ayrıyeten bu şirketlerden biri de bu kişinin çok yakını. Sözü birçok ayrıntının aydınlatılmasını sağlayacaktır.

Bankalar 440 bin kuşkulu süreç bildirdi

– Eski MASAK Lider Yardımcısı olarak şunu söyler misiniz? Bu paraları takip etmek kolay mı?

Finansal sistemde yer aldığı sürece ulusal sonlar içerisinde paranın takibini yapmak sıkıntı değildir. Bu nedenle mümkün olduğunca nakit kullanımının azaltılması ve mali hareketlerin olabildiğince finansal kesim üzerinden dolaşması için daha fazla tedbir alınmalı. Lakin memleketler arası alanda paranın takibi ulusal sonlar içerisinde olduğu üzere kolay değil. Çok önemli bir işbirliği gerektirir. Cürüm gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve terörizmin finansmanının önlenmesiyle ilgili milletlerarası alanda işbirliğini artırmayı amaçlayan ülkemizin de imza koyduğu birçok memleketler arası mukavele, mutabakat ve konvansiyon vardır. Bu sayede memleketler arası alanda kabahat gelirlerinin takibi yapılabilmekte. Lakin çok aktif olduğunu söyleyebilmek mümkün değil.

– Bankaların yükümlülükleri neler?

Bankalar gerek 5549 sayılı Cürüm Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi gerekse de 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Kanunu’nda yer alan en geniş yükümlülüklere tabi. Bu yükümlülükler ortasında kimlik tespiti ve kuşkulu süreç bildirimi en değerli yükümlülükler. Bankacılık kesiminde gerçekleşen her süreçte bankalar kimlik tespiti yapmak ve kuşkulu bir durumun varlığı kelam konusu ise bu süreci kuşkunun oluştuğu tarihten itibaren 10 işgünü içerinde MASAK’a bildirmek zorunda. Bu kapsamda 2022 yılı prestiji ile çoğunlukla bankacılık dalı tarafından yapılan kuşkulu süreç sayısı 440 bindir.

– Bundan sonra MASAK raporlarında ne görmeyi beklemeliyiz?

MASAK’ın mevcut takım ve imkânlarıyla düzgün bir performans gösterdiğini düşünüyorum. Yıllık faaliyet raporlarına baktığımızda binlerce sürecin titizlikle incelendiğini ve gerekli aksiyonların alınmasına çalışıldığını görüyoruz. Önümüzdeki süreçte hoşluk merkezleri üzere gündemde olmayan aklama sistemlerinin ortaya çıkması bunların da MASAK’ın radarına takılması olası.

Nihal Candan

GENÇLER UYUŞTURUCU VE FUHUŞ BATAĞINDA KAYBOLUYOR

– Bu işlere yıllarını vermiş bir uzman olarak aslında ne değişmeli?

Başta uyuşturucu, silah kaçakçılığı ve fuhuş, organ ticareti, insan kaçakçılığı olmak üzere yasadışı faaliyetlerden elde edilen kabahat gelirleri, bu gelirlerin aklanması ve terörizmin finansmanıyla gayret gerçek bir beka sorunudur. Ülkemizi ve toplumumuzun her kısmını yakından ilgilendirmektedir. Hasebiyle bu mevzu partiler üstü ele alınmalıdır.

Bu mevzuda son periyot ortaya konan kararlılık ve yürütülen gayret memnuniyet ve umut verici. Bu gayretin artarak devam etmesi tüm toplumun beklentisidir. Zira bu yasadışı faaliyetlerin gerisinde uyuşturucu ve fuhuş batağında kaybolan milyonlarca genç ve onlarla birlikte yok olan parçalanan milyonlarca acılı aile vardır.

Kara para yahut kabahat gelirleri ile kısa vadede problemler kısmen çözülmüş üzere görünse de orta vadede dış yatırım ve finansmanda durum tam bilakis döner ve çok önemli bir bedel ödenmek zorunda kalınır. Münasebetiyle kara para yahut cürüm gelirleri ile kalkınamazsınız, problemlerinizi çözemezsiniz yalnızca ekonomik sorunlarınızı artırır, toplumun kıymet yargılarının yok olmasına ve sonrasında da maalesef çöküşüne neden olursunuz.

Sazan sarmalı nedir?

“Son günlerde tutuklanan fenomen kardeşlerle birlikte gündeme gelen bir dolandırıcılık metodu. Şöyle gerçekleşir: İnternet üzerinden araç satışını ilanını gören dolandırıcı, genelde kendisini kamuda muteber birisi olarak tanıtmakta itimat sağlar. Aracı bir yakınına alacağını söyleyerek bahsettiği yakını üzerinden küçük bir kaparo bedeli göndererek satıcının daha da itimadını kazanır, daha sonra ise çabucak bu aracı bedelinden daha aşağıda bir fiyatla ilana koyar. Uygun fiyat nedeniyle alıcı bulmak güç olmadığı için bulunan alıcı ve satıcının aracın bulunduğu yerde buluşması sağlanır. İki tarafa aracın fiyatı hakkında konuşmamaları konusunda ikazlar yapılır. Aracın devranı için ilgili noter kademesinde evvelce belirlenen İBAN numarasına paranın gönderilmesi istenir, gelen para kısa müddette kripto yahut elektronik paraya dönüştürülerek ortadan kaybolur.”