EYT’lileri bekleyen maaş tehlikesi

Prim günü ve sigortalılık mühleti kaidesini sağlasa da yaşından ötürü yıllardır emekli olamayanları, yani EYT’lileri bu sefer de düşük maaş tehlikesi bekliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, EYT ile ilgili yeni düzenlemede yaş sonu olmayacağını, hizmet müddeti ve prim gününü tamamlayan 8 Eylül 1999 girişli 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacağını açıkladı.

8 Eylül 1999 prestijiyle işe başlayan çalışanların, o dönemki mevzuata nazaran aslında emekli olmaları gerektiğini söz eden toplumsal güvenlik uzmanları, Erdoğan’ın dün açıkladığı düzenlemeyi ‘hakkın teslim edilmesi’ olarak niteleyerek olumlu karşıladı.

Ancak yeni düzenleme ile sadece yaş şartının ortadan kalktığını, EYT’lilerin yaş konusunda eski sisteme nazaran, aylık bağlama konusunda ise yeni sisteme nazaran emekli olacağını anlatan uzmanlar, bunun sonucunda EYT’lilerin büyük bir kısmının en düşük emekli aylığı alacaklarına dikkat çekti.

BÜYÜK BİR KISMI EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞINI ALACAK

Sozcu.com.tr’ye konuşan toplumsal güvenlik uzmanlarının verdiği bilgiye nazaran, kimin ne kadar prim yatırdığı bilinemediği için 2 milyon 250 bin kişinin kaçının en düşük emekli aylığını alacağı belirli değil.

Ancak, Türkiye’de yüzde 60 oranında taban fiyattan prim yatırıldığı, hasebiyle yıllardır emekli olmayı bekleyen EYT’lilerin bu sefer de en düşük emekli aylığına mahkûm edileceği tabir ediliyor.

Aylık bağlama oranlarını kapsayan 5510 sayılı kanunun tıpkı biçimde devam ettiğini, bu oranın üç farklı devir için hesaplandığını anlatan bir uzman, 1993 öncesinde çalışanlar, 2000 ile 2008 ortasında çalışanlar ve 2008 sonrası çalışanlar için farklı aylık bağlama oranları olduğunu, bu üçünün ortalaması alınarak bir aylık belirlendiği bilgisini verdi.

Bu sistemin EYT’liler için yapılan yeni düzenleme sonrası da devam edeceğini aktaran uzman, “1999’da bu kanun çıkmadan evvel tek bir aylık bağlama sistemi vardı, 1999’da farklılaştı. EYT’de yalnızca yaş şartı ortadan kalkmış oldu. Aylık bağlama oranı bugünkü üzere devam edecek. En düşük emekli aylığı 3 bin 500 TL ise EYT’lilerin de alacağı en düşük aylık 3 bin 500 TL olacak” dedi.

‘AYLIKLARI DA ESKİ SİSTEME NAZARAN BAĞLANMALI’

Sozcu.com.tr’ye konuşan Kocaeli Üniversitesi Çalışma İktisadı ve Endüstriyel Münasebetler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik de tıpkı tehlikeye dikkat çekti.

“EYT’liler daha çok emekli olmaya odaklandı lakin büyük bir sürprizle karşılaşacaklar” diyen Prof. Dr. Çelik, “Bu EYT’lileri bekleyen bir tehlike aslında. Aylık bağlama oranları düşeceği için büyük bir kısmı çok düşük emekli aylığı alacak. Şu an esasen personel emeklilerin ortalama emekli aylığı 4 bin 600 TL. Bu yüzden büyük kısmı tekrar çalışmak isteyecektir” değerlendirmesinde bulundu.

“Yani şu pahalılıkta EYT’liler SGK’dan bir ölçü harçlık almış olacaklar, bir yandan da çalışmaya devam edecekler” diyen Çelik, “Bu insanları eski sisteme nazaran emekli ediyorsanız, aylıklarını da eski sisteme nazaran bağlamanız gerekir” diye konuştu.

8 EYLÜL 1999’DAN BİR GÜN SONRA İŞE BAŞLAYAN 20 YIL DAHA BEKLEYECEK

Çelik ayrıyeten, Erdoğan’ın dün açıkladığı yeni düzenlemenin 9 Eylül 1999 öncesiyle hudutlu olmasının büyük bir eşitsizlik yaratacağına da vurgu yaptı.

Bu insanların işe başladıkları tarihteki mevzuata nazaran esasen emekli olmaları gerektiğini, bu yüzden yapılan düzenleme ile bu hakkın kendilerine teslim edilecek olmasının olumlu olduğunu anlatan Çelik, 8 Eylül 1999’dan sonra işe girenlerin ise bu tarihten bir gün ya da bir ay sonra işe başladığı için 20 yıl daha beklemek zorunda kalacaklarını anlattı.

Eşitlik prensibi gereği bu beşerler ortasında ahenk olması gerektiğini anlatan Çelik, “Bu sisteme nazaran bir bayan emekçi 38 yaşında, erkek personel 43 yaşında emekli olabilecekken, bu insanlardan bir gün sonra işe başlayan bir bayan 58, bir erkek de 60 yaşında emekli olacak” dedi.

Bun durumun adil olmadığını anlatan Çelik, bu kadar sert bir geçiş yerine daha yumuşak bir geçi yapılması gerektiğinin altını çizdi.

EYT’DE BİRİNCİ AYLIK NE VAKİT ÖDENECEK?

EYT ile ilgili yasa teklifi evvel TBMM Plan Bütçe Komitesi’nde, akabinde da Genel Kurul’da görüşülerek yasalaşacak.

Teklifte tartışmalı düzenlemelerin olmaması halinde iktidar ve muhalefetin işbirliği ile kısa müddet içinde görüşmelerin tamamlanıp yasalaşması bekleniyor.

EYT’DE EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

Öte yandan, EYT’lilerle ilgili duyurulan yeni düzenleme sonrası değerli bir kısmının en düşük emekli aylığını alma riski olduğu tartışılıyor fakat aylıklarının ne kadar olacağı SGK’nın internet sitesinde hesaplanabiliyor.

Buna nazaran, emekli maaşı hesaplanırken çalışma günü, prim ödemesi üzere birçok kritere bakılıyor.

SGK’nın internet sitesinde, maaş ve emeklilik vakti bilgileriyle birlikte, katılık içermeden emekli olduğunuzda alacağınız maaşı belirtiyor.