İstanbul’da barınma krizi: Bekarlara içinden ‘duşakabin’ geçen odalar

Ahmet Serdar Ünal

2022-2023 eğitim-öğretim döneminin başlamasıyla birlikte gündemde en fazla yer eden konulardan biri, öğrencilerin barınma sorunu oldu. KYK yurtlarındaki kapasite azlığı, özel yurtların geçen seneye oranla iki katına çıkan ücretleri, ev kiralarının yüzde 100’leri aşan oranlarda artması öğrencileri zor durumda bıraktı.

Peki barınma sorunu yaşayan sadece öğrenciler mi? Endeksa’nın 2022 yılı temmuz ayı verilerine göre İstanbul’da kira artışı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 164,5 oldu. Ortalama kira fiyatları da 8 bin 500 lira olarak belirtildi. Endeksa’nın öngörüsüne göre bu rakam yıl sonunda 10 bin lirayı aşacak. TÜİK’in ve ENAG’ın (Enflasyon Araştırma Grubu) ağustosta açıkladığı veriler, son bir yılda artan hayat pahalılığını ortaya koyuyor. TÜİK son bir yıllık enflasyon oranını yüzde 80 olarak ölçerken ENAG’ın açıkladığı rakam, yüzde 181 oldu. Barınmadan gıdaya, ulaşımdan eğitime kadar her alanda fiyatların arttığı Türkiye’de, 5 bin 500 liralık asgari ücretle geçinmek artık daha da zor.

Beşiktaş’ta kirası 2 bin 500 lira olan bodrum kattaki bir oda.

Bu nedenle barınma krizi sadece öğrencileri değil, beyaz yakalıları, işçileri, memurları kısacası toplumun her kesimini etkilemiş durumda. Ev kiralamaya maddi gücü yetmeyen pek çok kişi de çözümü, ‘bekarlara’ oda kiralayan apartlarda kalmakta arıyor. İstanbul’un Beşiktaş, Levent, Beyoğlu gibi semtlerinde yer alan bu apartlardaki odaların en düşük ücreti 2 bin 500’den başlıyor. Çoğu bodrum katında yer alan, rutubet kokusunun hakim olduğu, içinde bir yatak ve dolabın bulunduğu, pencerenin olmadığı bu odalar için verilen ilanları yerinde gördük.

‘NORMALDE KİMSE BEĞENİP TUTMUYORDU’

İlk olarak Beşiktaş’taki bir ilanı görmeye gidiyoruz. Binanın güvenliğinden sorumlu Yasin bize odaları gösterirken şunları söylüyor: “Bu binada 70 daire var hepsi dolu şu anda. Sadece bodrum kattakiler kaldı tutabileceğiniz. Aşağısı biraz nemli, o nedenle koku var. Normalde kimse beğenip tutmuyordu ama artık zor durumdaki insanlar tutabiliyorlar.”

Beşiktaş’ta gezdiğimiz, tavanından havalandırma borusu geçen penceresiz oda.

Yasin’in açtığı odada çok ağır bir rutubet kokusuyla karşılaşıyoruz. Penceresi olmayan, yatak ve masadan ibaret karanlık bir yer. Odanın içinden ne olduğunu anlamadığımız bir boru geçiyor. Yasin şunları söylüyor: “Kirası 2 bin 500 lira, 1000 lira da depozitosu var. Sözleşmelerimizi aylık imzalıyoruz. Ömür boyu kalacakmışsın gibi düşünme. Şu an yer bulamamışsın işte, birkaç ay idare edersin burada. Bunun gibi odalarda kalan iki müşteri daha var. Biri barmen zaten sadece gündüz yatmak için kullanıyor odayı, diğeri ne iş yapıyor bilmiyorum.”

‘MAAŞLAR EV TUTMAYA YETMİYOR’

Kattaki bütün odaların ortak kullandığı banyo, oldukça kötü durumda. Ortak mutfak alanı olarak gösterilen yerdeyse apartman boşluğuna konmuş bir buzdolabıyla, ufak bir masa var. Yasin’e daha iyi bir odası olup olmadığını soruyoruz. Şöyle cevap veriyor: “Üst katlardaki odaları geçen ay öğrenciler tuttu. Daha bir sene kalırlar, boşalan oda olmaz pek. Onların kiraları 5 bin 500 lira. Pencereleri, ufak buzdolabı ve televizyonları var.”

Mutfak olarak kullanıldığı söylenen apartman boşluğundaki alan.

“Bu kiralar daha düşüktü aslında bu sene arttı. İstanbul’da kalacak hiçbir yer yok. İnsanlar çaresizlikten ne bulurlarsa tutuyorlar. 12 tane binamız var bizim böyle. 800 kadar odanın hepsi dolu. Kalanlar genelde öğrenci, asker, polis, iş bulup İstanbul’a gelmiş beyaz yakalılar. Maaşları ev tutmaya yetmiyor, o yüzden böyle odalarda kalıyorlar.”

‘KESİNLİKLE MİSAFİR GİREMEZ’

Beşiktaş’taki binadan ayrıldıktan sonra Levent’te başka bir ilanı görmeye gidiyoruz. Orada da durum çok farklı değil. İsminin Fatih olduğunu öğrendiğimiz görevli bize penceresi apartman boşluğuna bakan bir oda gösteriyor. Yine bir yatak, dolap ve masadan ibaret dar bir yer. Odanın içinde bir de duşakabin var. Fatih şunları söylüyor: “Oda havasız gibi duruyor ama aslında değil. Kirası 4 bin 100 lira, 500 lira da depozitosu var. Kontrat falan imzalamıyoruz, sadece odayı tuttuğunuz tarihi yazıyoruz. Siz kalırken zam gelme ihtimali var, öyle bir durumda iki hafta önceden haber veririz”.

Beşiktaş’ta bulunan ve içinde duşakabinle 4 bin liraya kiralanan oda.

‘Güvenlikle ilgili sorun oluyor mu?’ sorumuzu ise şöyle yanıtlıyor: “Bizim iki yıldır kalan misafirimiz de var burada. Hepsi civardaki şirketlerde çalışan, iş güç sahibi insanlar. Birkaç tane de öğrenci var. Kesinlikle yabancı birini almıyorum binaya. Beş dakika için bile olsa arkadaşın giremez. Her yeri de kamera ile izliyoruz. Güvenlik sıkıntısı olmaz.”

Fatih’e göre, odaların durumu ve fiyatları uygun: “2018 yılından beri kiralar arttıkça bu tarz odalara olan talep de artıyor. Camı açıklığa bakan odalar 4 bin 500 lira ama hepsi dolu. Uzun süre de boşalma ihtimalleri yok. Çünkü insanların gidebilecekleri bir yer yok zaten. Evlenene kadar burada idare ediyorlar. Öğrenci yurtları üç kişilik odalar için 5 bin lira istiyor. Onlarla kıyaslayınca bu odaların fiyatları iyi.”