Karadeniz’deki sıcaklık artışı balık varlığını tehlikeye soktu

Bilim insanları, Karadeniz’deki deniz suyu yüzey sıcaklıklarının son 50 yılın en yüksek kıymetlerine ulaştığını açıkladı. Geçtiğimiz yıllarda 24 santigrat olan deniz suyu sıcaklığının bu yıl 28 dereceye kadar çıktığı tespit edildi.

“KARADENİZ’DE ARTIK İKİ MEVSİM YAŞANIYOR”

Karadeniz’de artık dört mevsimin görülmediğini söyleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, “Küresel iklim değişikliği artık kabullenmek zorunda olduğumuz bir gerçek, bu nedenle hem dünya olarak, hem de ülke olarak strateji geliştirip global ısınmanın getireceği tesirleri azaltacak tedbirleri almamız gerekir. Karadeniz’de dört mevsimi yaşanırken, son yıllarda artık uzun bir yaz ve uzun bir kış üzere bir döngüye girmeye başladık. Bahar aylarını net bir halde göremiyoruz” dedi.

“DENİZ SUYU SICAKLIĞI BEKLENENİN ÇOK ÜZERİNDE”

İklim değişikliğinin yalnızca atmosferi değil, deniz suyunu da etkilediğine dikkat çeken Erüz, “Denizin tuttuğu güç ölçüsü artmaya başladı. Bu da daha sıcak deniz manasına geliyor.  Denizin sıcaklığı günden güne değişmez, yıl bazlı değişim gösterir. Kışın soğuma, yazın ısınma gösterir. Bu istikrar bozulmaya başladığında meteorolojik olarak beklemediğimiz olaylarla karşılaşıyoruz.

Eylül ayının ortasındayız, Trabzon kıyılarındaki deniz suyu sıcaklığı 22 derece. Beklenenin çok daha üzerinde bir ısı kelam konusu. Bir ay sonra en fazla 15 dereceye iner. Olağanda Ekim ve Kasım aylarında 10 derecelere kadar düşerdi ve 12 dereceye düşmeye başladığında hamsi ve öbür balıkların avlanma dönemine girilirdi” diye konuştu.

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz

“SICAKLIK SUYUN KİMYASAL YAPISINI DEĞİŞTİRİYOR”

Deniz suyu sıcaklığının değişiminin balık cinslerini etkilendiğini anlatan Erüz şunları söyledi:

“Deniz içinde yaşayan her canlının bir yaşama döngüsü, tercih ettiği sıcaklık kıymeti vardır. Su sıcaklığı arttıkça denizlerde oksijen barındırma düzeyi düşer. Karadeniz daha soğuk su cinslerini barındırır. Akdeniz’de 600 tıp balık varken, Karadeniz’de 150-160 tıp çeşitliliğinde balık vardır.  Balıkların randıman alanına baktığımızda Akdeniz’in kat be kat üzerindedir. Karadeniz, Türkiye’deki balıkçılığın yarıdan fazlasını sağlayan bir deniz.

Hamsi, palamut, lüfer ve mezgit üzere tiplerle bunu sağlıyoruz. 4-5 çeşit verimli formda ürer. Şu anda biz 22 derecede hamsi avlamaya çalışıyoruz.  Öteki balıklar için de birebir şey kelam konusu. Balığın beslenmesi için tüm besin piramidinin oluşması gerekiyor. Sıcaklık, suyun kimyasal yapısını da değiştirdiği için balığı besleyen organizmaların üremesini yavaşlatıp, azaltabiliyor. Halkanın bir zinciri kırıldığında o sistem çalışmaz.

Küresel ısınmanın tesirini tolere eden balık çeşidi kalır. Hamsi tolere edebilen çeşitlerden birisi.  Daha az av verebilir ancak Karadeniz’deki varlığını çok süratli bir biçimde tüketeceğini düşünmüyoruz. Kirliliğin artması, çok avcılık ve global iklim değişikliğini bir ortaya getirdiğinizde esasen güç şartlarda kendini geliştirmeye çalışan balığın üzerindeki baskıyı arttıracaktır”

‘BİR GÜN BALIK OLSA DA AVLASAK’ NOKTASINA GELECEĞİZ

Küresel ısınmanın denizlerdeki tesirinin takip altında olması gerektiğine vurgu yapan Doç. Dr. Eruz, “Bizim yapmamız gereken; öncelikle denizdeki stokları tespit etmek olmalıdır. Hangi bölgede, hangi ölçüde, hangi çeşitte ne kadar balık stokumuz var? Bu stokun ne kadarı av verebilecek? Avlanma sonlarını belirleyip, kota koymazsak, iklim değişimini de baz aldığımızda maalesef görünen o ki; ‘Biz bir gün balık olsa da avlasak’ noktasına geleceğiz. Bu kaçınılmaz bir durum” tabirlerini kullandı.

“MAALESEF ALTIN YUMURTLAYAN KARADENİZ’İ YOK EDECEĞİZ”

Üniversitelerin araştırma projelerinin bütçe yetersizliği gerekçesiyle desteklenmediğini söyleyen Doç. Dr. Erüz, “Araştırma çok maliyetli bir iş. Bir geminin bir haftalık seferi milyonluk bir bütçe doğuruyor. Maalesef üniversiteler ve araştırma üniteleri bu araştırmaları maliyet nedeniyle sonlandırmak zorunda kalıyor, yapamıyor. Proje başvurusu yapıyor, bütçe yetersizliğinden projeler desteklenmiyor.

Araştırma yapılıyor fakat yetersiz. Karadeniz’deki balık çeşitliliğini, besin zincirini daima izleyemiyoruz. Aylık olarak izleme yapmak gerekiyor. Yorum yapabilmek için de her vakit kâfi bilgiye sahip olamıyoruz. Hopa’daki, Trabzon’daki kıyıdan 50 mile kadar olan alanda durum nedir? Bilmiyoruz. Ticari ya da politik beklentilerle hareket edersek maalesef elimizdeki altın yumurtlayan Karadeniz’i yok edeceğiz” dedi.

“BALIK CİNSLERİNDEKİ AZALMA YETİŞTİRİCİLİĞİN KIYMETİNİ ARTIRDI”

1870 yılından itibaren dördüncü jenerasyon olarak balıkçılığı hala sürdüren Recep Denizer, mevzuyla ilgili müşahedelerini anlattı. Balık tiplerinde azalma olduğunu söyleyen Denizeri, “Balık cinslerindeki azalma yetiştiriciliğin ehemmiyetini artırdı fakat bundan sonraki yıllar için çok iç açıcı konuşamıyoruz. Gidişat her geçen gün berbata gidiyor.  En kıymetli faktörlerden birisi de gelişi hoş avlanma olmasıdır. Buna müsaade edilmemesi gerekiyor. Daha evvelki yıllarda devlet, tutulması gereken balık ölçüsünü açıklardı. Artık açıklanmıyor” dedi.

“EGE’NİN BALIKLARI KARADENİZ’DE ARTMAYA BAŞLADI”

Deniz suyu sıcaklığının artması balık çeşitlerindeki farklılıklardan anlaşıldığını tabir eden Doğu Karadeniz Balıkçı Kooperatifleri Lideri Ahmet Memnun ise “Ege’de görülen sarpa balığı, kolyoz, sardalye balığı tipleri artık Karadeniz’de artmaya başladı. Sıcaklığının artması balık göçünü de etkiliyor. Bilhassa hamsinin bu bölgede kalması için suyun soğuk olması lazım ancak hamsi daha soğuk bölgelere göç ediyor” dedi.