Naci Görür’den Celal Şengör’e yanıt… ‘Yeni bir fay’ uyarısı

Kahramanmaraş merkezli zelzele felaketinden 6 ay sonra Antalya, Bingöl, Malatya ve Diyarbakır’da 4’ten büyük zelzeleler meydana geldi.

10 Son 2 gün içerisinde AFAD tarafından yapılan açıklamaya nazaran, Malatya’da Yeşilyurt merkezli 5.3 şiddetinde, Diyarbakır’ın Hani ilçesinde 4,2 büyüklüğünde Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde saat 4,5 büyüklüğünde Bingöl’ün Karlıova ilçesinde 4.3 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi.

Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıların  6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli zelzelenin neden olduğu artçılardan olduğunu ve bölgedeki artçıların devam edeceğini belirtti.

Görür,  Malatya’daki zelzelenin Doğu Anadolu fayı üzerinden gelmediğini belirterek, ‘yeni bir fay’ ikazında bulundu

“SIKIŞMAYA BAĞLI ZELZELELERİN İZAFİ OLARAK ARTIŞINI BEKLEYEBİLİRİZ”

Prof. Dr. Naci Görür Diyarbakır’da sıkışmaya bağlı olarak sarsıntıların ‘göreceli’ artışının beklendiğini tabir ederek, şöyle konuştu:

-6 Şubat sarsıntıları sırasında levha hareketlerinde bir hızlanma gördük. Arap levhası, Avrasya’ya yanlışsız hareket etti, ortada Doğu Anadolu’yu sıkıştırdı. Doğu Anadolu sıkışınca, esasen orada sıkışma kökenli faylar mevcut. Bu sıkışmaya bağlı olarak, vakit zaman bu faylar kırılarak sarsıntılar üretirler.

-Doğu Anadolu sahiden aktif bir sarsıntı bölgesidir. Oluşan sarsıntılar sıkışma kökenlidir. Doğu Anadolu’nun Avrasya ile Arap levhası ortasında sıkışmasına bağlı.

-6 Şubat’ta Arap levhası önemli olarak, ölçü olarak fazla Avrasya’ya yaklaştığı için haliyle orada sıkışma da fazla oldu. Münasebetiyle da biz sıkışmaya bağlı zelzelelerin nispi olarak artışını bekleyebiliriz. Gerçekten o vakit onu o denli yorumladım. Diyarbakır’ı o denli algılamak lazım.

“MEVCUT ASIL ZELZELELERİ OLUŞTURAN FAYA BAĞLI OLARAK OLUŞMUŞ FAYLAR DEĞİL”

Prof. Dr. Naci Görür, Malatya’da meydana gelen sarsıntıların artçı olmadığını belirterek,
şöyle konuştu:

-Şimdi Malatya’ya geldiğimiz vakit o 6 Şubat zelzelelerinin bir sonucu. Artık bu sarsıntılar, 6 Şubat’ta kendi sarsıntısı oluşturan faylarının kırılmayan kesitlerine yahut komşu faylara gerilimi transfer ettiler.

-6 Şubat’tan sonra orada mevcut olan o bölgede mevcut olan fayların gerilim alanları değişti. Gerilim alanları değişti demek o fayların içerisinde zelzelesi kıracak kuvvetlerin ölçüsünde değişiklik oldu. Kimisinde arttı, kimisinde azaldı. Artık, ona nazaran bizim bu son gördüğümüz Malatya zelzeleleri muhtemelen bu gerilim transferinin bir tezahürü olsa gerek. Bu sarsıntısı artçı diye nitelendirdiler.

-Ben artçı olduğunu düşünmüyorum. Artçı zelzele, büyük zelzelesi oluşturan fay düzlemi üzerinde yahut sistemi içerisinde olursa biz ona artçı sarsıntı diyoruz.

-Halbuki Malatya’da son olan bu 4-5 zelzeleler mevcut asıl sarsıntıları oluşturan faya bağlı olarak oluşmuş faylar değil.

-Bunlar muhtemelen komşu faylar, bağımsız faylar münasebetiyle oluşan zelzelelerde bence yani bağımsız sarsıntılar.

“FAYI GÖREMİYORUM, ‘ACABA YENİ BİR FAY MI?”

Prof. Dr. Naci Görür, Malatya’daki son iki sarsıntının hangi fay tarafından üretildiğini tespit edemediklerini tabir ederek, şöyle konuştu:

-Malatya’da son olan iki sarsıntının hangi fay tarafından üretildiğini biz bilmiyoruz. Odak noktalarını koyup baktığımız vakit, bu sarsıntı noktalarının odaklarının, Doğanşehir fayına yahut Malatya fayına paralel yahut tahminen de muhakkak bir açıyı da açıyla kesen bir fay üzerinde olabileceğini düşünüyorum.

-Ama o fayı da göremiyorum haritada da çizilmediğine nazaran bir soru işaretiyle ‘Acaba yeni bir fay mı?’ diye söyledim. O bölgede daha büyük zelzele olmaz. Niçin? Zira büyük zelzeleleri oluşturacak büyük fayların birçok kırıldı.

-Kalan faylarda da o kadar büyük zelzeleler oluşturacak güç yok esasen. O nedenle o bölge için diyorum; daha büyük sarsıntı habercisi değil. Artık bu türlü büyük sarsıntılar olursa o bölgede bulunan büyük zelzeleleri üretmiş faya bağlı yahut komşusu olan faylarda hareketlenmeler başlar.

-Çünkü istikrar bozulmuştur. Artçı zelzeleler niçin olur? Evvel büyük sarsıntı olur, artçılar başlar. Zira o büyük zelzelesi oluşturan fayın kırılmamış yerleri vardır, yavaş yavaş onlar kırılır.

-Fay bir manada, o sistem kendi kendini temizler. Yani kalıntılarını kırar eder. Rahatlamaya çalışır, o rahatlamaya çalışmak için de küçük küçük sarsıntılar oluşturur. Yerleşir ve bir vakit alır.

-Büyük sarsıntılardan sonra kırılmayan yerler kırılıyor, temizleniyor. Enerjiyi oradan boşaltılıyor küçük şeylerle.

“CELAL HALK BİR FARKINDALIK YARATMAK NEZDİYLE ONU SÖYLEMİŞTİR”

Prof. Dr. Naci Görür, Prof. Dr. Celal Şengör’ün beklenen Marmara sarsıntısı nedeniyle İstanbul’dan taşınacağına yönelik açıklamalarına ait, “Henüz daha biz İstanbul’u da zelzeleye hazırlayamadık. İstanbullu da kendini zelzeleye hazırlayamadı maalesef. Zelzeleye hazırlık ismine yapılanlar yapılmayanlardan çok daha az yani İstanbul çok büyük bir yüzdeyle zelzeleye hazır değil. Celal’in burayı terk etmesinin nedeni Celal aslında halka bir farkındalık yaratmak nezdiyle onu söylemiştir. Aslında Türkiye’yi de terk etmiyor, hayatını bu ülkeye hizmet etmeye adamış bir bilim adamı. Mesela Celal isterse yurt dışında rastgele bir üniversitede çok rahatlıkla profesyonellik takımına otururdu. Ülkesi için çalıştı, yüzlerce öğrenci yetiştirdi. Bedelli bir bilim adamı. İstanbulluya dediği ‘Aklınızı başınıza toplayın, sarsıntıdan sonra neler olacağının farkında değilsiniz. Bir an evvel İstanbul’u zelzeleye hazırlayın’ diye o uyarıyı yapmak için söylediği bir olay” dedi.