Dünyanın önde gelen arama kurtarma kuruluşları sarsıntı anı için insanlara ‘çök kapan tutun’ ve “yaşam üçgeni” yolunu öneriyor. Aslında işin özeti: Sarsıntı olmadan devrilecek eşyalarınızı sabitleme, zelzele olunca mümkünse hareket etmemek ve sağlam bir eşyanın yanında ‘çök kapan tutun’ tekniğini uygulamak.
YAŞAM ÜÇGENİ NEDİR?
Depreminin de tesiriyle ‘çök kapan tutun’ metodu ve ‘hayat üçgeni’ni epeyce sık duyar olduk. ‘Çök kapan tutun’ sistemi amaç küçülterek korunma çalışmayı tabir ediyor. ‘Yaşam üçgeni’ ise muhtemel bir yıkılma durumunda bina içinde oluşan ömür alanlarını belirtmek için kullanılıyor.
Sadece ömür üçgenini yaşama tutunmak için kâfi olmuyor. Çünkü ömür üçgeni denilen şey, devrilmeyen eşyaların yarattığı bir boşluk, bu boşluğu oluşturulmasını sağlamak ve zelzele anında ‘Çök kapan tutun’ yapmak gerekiyor.
UZMANDAN ZELZELEDE HAYAT KURTARAN YÖNTEMLER
Kahramanmaraş ve etraf vilayetlerde tesirini gösteren sarsıntı sonrasında arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Zelzele sırasında ve sonrasında afetzedelere uygulanabilecek metotlar ve mümkün bir zelzelede enkaz altındayken yapılabileceklerle ilgili, İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Abdullah Serdar Fenercioğlu açıklamalarda bulundu.
Çakmak Fazilet Hastanesi Uzm. Dr. Fenercioğlu, deprem sonrasında insanların artçı sarsıntılardan korunmak maksadıyla yahut konutlarının hasar almasından ötürü bir yer tahsis edilene kadar sokakta kalabileceğini belirterek, “Kış mevsimindeyiz, hasebiyle depremzedeler için en değerli bahis hipotermi. Beden ısısının 35 derece altına inmesi hipotermi meydana getirir. Bu durumda kalp, hudut sistemi ve öbür organları olağan faaliyet gösteremez. Depremzedeler konutlarına dönemedikleri için kıyafet üzere rastgele bir muhtaçlıklarını temin edemiyorlar. Bu noktada ısıtıcı, battaniye, termal kıyafetlerin gereksinim sahiplerine sağlanması çok değerli. Afetzedelerin bir şaşkınlık ve şok içinde oldukları unutulmamalı; beslenmelerinden barınmaları, hijyenlerine kadar her şeyin devlet takviyesiyle organize edilmesi gerekmektedir dedi.
Dışarıda kalan insanların bol sıvı tüketmeleri gerektiğini ve beslenme açısından da daha çok güç veren karbonhidrat içerikli besinlerin tüketilmesinin gerçek olacağını kelamlarına ekleyen Uzm. Dr. Fenercioğlu, şunları kaydetti:
Deprem sırasında enkaz ve göçük altında kalan insanların sarsıntı uzmanlarının da anlattığı formda hayat üçgenlerine sığınmaları gerekiyor. Hayat üçgeni dediğimiz şey buzdolabı, çamaşır yahut bulaşık makinesi, sandalyelerle desteklenen masa altları üzere sizi enkazdan koruyabilecek alanlara sığınmak manasına geliyor. Bu durumu aldıktan sonra bir mühlet yardımın gelmesini bekliyoruz. Beklerken ellerimizi ve ayaklarımızı kan deveranını sağlamak için mümkün olduğu kadar hareket ettirmeye çalışmak gerekiyor. Kanama mevcutsa elimizle kanayan bölgeye tampon yapmalıyız. Yanımızda bir sargı bezi, pamuk olmadığından ve toz toprak nedeniyle hijyenik şartlardan uzak olduğumuz için kanayan yere bastırmak suretiyle kanamayı durdurmalıyız.
CRUSH SENDROMU VEFATA SEBEBİYET VEREBİLİR
Uzm. Dr. Fenercioğlu, Kolda yahut bacakta bir kırık ya da şiddetli bir ağrı varsa hareket ettirilmemesi kıymet arz ediyor. Ağrıyan yeri sabit tutmamız ve durumumuzu müdafaamız gerekli. Enkazdan çıkarılırken ise birinci yapılması gereken, beden görünür görünmez kola erişilebiliyorsa çabucak damar yolu açmaktır diyerek, kelamlarına şöyle devam etti:
Crush sendromu dediğimiz şey ezilme biçiminde yaralanma, uzun müddetli sıkışma ve hareketsizlik sonucunda ortaya çıkar. Ezilmeye bağlı olarak bedende miyoglobin parçalanarak böbreklere yerleşip böbrek yetmezliğine yol açar. Süratli ve tesirli bir tedavi uygulanmadığı durumda vefatla sonuçlanabilir. Bu nedenle enkaz altında iken ulaşabiliyorsak yudum yudum da olsa su içmeye çalışmalıyız. İnsan aç olarak birkaç gün yaşayabilir lakin susuz hayatta kalmamız mümkün değil.
BU GEREÇLER KESİNLİKLE SARSINTI ÇANTASINA EKLENMELİ
Solunum ezası olan hastanın akciğer yaralanması olabileceğinin göz onune alınması gerektiğini kelamlarına ekleyen Uzm. Dr. Fenercioğlu, Gogus duvarı uzerine baskı yapılmamalı ve varsa oksijen takviyesi saglanmalı. Oksijen dayanağı saglanamıyorsa etraftaki beşerler bir ölçü uzaklaştırılarak pak hava solutulmalı diye konuştu.
Uzm. Dr. Fenercioğlu, kelamlarını İstanbul üzere metropollerde bu şiddette bir sarsıntının çok daha büyük kayıplara yol açabileceğini öngörüyoruz. Bu nedenle zelzele öncesinde tedbirimizi alarak kesinlikle bir sarsıntı çantası edinmemiz gerekiyor. Bu zelzele çantasına bir şişe su, bir pamuk, gazlı bez üzere ani durumlarda kullanılabilecek gereçler koyulmalı. Enkaz altında kalınması durumunda bulunduğumuz konum tahminen sıkışık olmayabilir, kurtarılmayı beklediğimiz bu müddet içerisinde birinci yardım olarak kendi müdahalemizi yapabiliriz. Bu halde sağ kalma ihtimalimiz çok daha yüksek olacaktır diyerek sonlandırdı. DHA
