Pakistan’da 2022, hükümet değişikliği dahil iç siyasi kavgalarla geçti

İSLAMABAD (AA) – Şu anda hükümette bulunan ve ittifak yapan partilerden oluşan Pakistan Demokratik Hareketi (PDM) ile eski Başbakan İmran Han’ın liderliğini yaptığı Pakistan Adalet Hareketi Partisi (PTI) arasındaki siyasi mücadele, bu yıl doruk noktasına ulaştı.

Eylül 2020’de dönemin Başbakanı İmran Han’a karşı oluşturulan PDM bloğu, o tarihten itibaren halka açık toplantılar ve mitinglerle PTI karşıtı çalışmalar başlattı.

Aralık 2021 sonuna kadar Han’a istifa etmesi çağrısında bulunan PDM, Han’ın istifa etmemesi üzerine güven oylaması adımına yöneldi.

Hareket, eski Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari’nin de desteğiyle 8 Mart 2022’de İmran Han’a yönelik gensoru önergesi kararı aldı.

ABD komplosu iddiaları

Han ise 27 Mart’ta İslamabad’da yaptığı mitingde, gensoru önergesini hükümeti devirmeye yönelik yabancı bir komplonun parçası olarak nitelendirdi. Han, bu komplonun ABD eliyle gerçekleştirildiğini öne sürdü.

PTI, Han’a karşı güven oylamasını iptal etmek için anayasal açıdan birtakım yollar denedi.

Bu kapsamda 3 Nisan’da Meclis Başkan Yardımcısı Kasım Suri, önergeyi dış komplonun bir parçası olduğu gerekçesiyle reddetti. Bu gelişmenin ardından bir saat geçmeden Cumhurbaşkanı Arif Alvi, Başbakan İmran Han’ın tavsiyesi üzerine Ulusal Meclisi feshetti.

O dönem muhalefetteki PDM ise Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu ve mahkeme 7 Nisan’da Meclis Başkan Yardımcısı Kasım Suri’nin gensoru önergesini reddetmesi ve Cumhurbaşkanı Alvi’nin meclisi fesih kararlarını iptal etti.

Gensoru ile görevden düşen ilk Başbakan

Bunun üzerine 9 Nisan’da başlayan ve gece yarısını geçtikten sonra tamamlanan güven oylamasında 174 karşı oyla İmran Han 10 Nisan’ın ilk saatlerinde görevden düşürüldü.

Temmuz 2018’de yapılan genel seçimlerde büyük bir çıkış yakalayarak iktidara gelen PTI lideri Han, güven oylaması ile görevinden düşürülen ilk başbakan olarak tarihe geçti.

Erken seçim tartışmaları

Han’ın görevden düşmesinin ardından ise Pakistan’daki siyasi tartışmalar hiç dinmedi.

Han, görevden alınmasının ardından ilk mitingini 14 Nisan’da Peşaver’de yaptı. Burada erken seçim çağrısında bulunan Han, o tarihten itibaren yaptığı her konuşmada bu talebini dile getirdi.

PTI’nin 123 milletvekili 14 Nisan’da parlamentondan istifa ettiklerini açıkladı. Fakat istifalar Ulusal Meclis Başkanlığı tarafından işleme konulmadı.

Han’ın ardından göreve gelen Şahbaz Şerif hükümeti ise İmran Han’ın erken seçim çağrılarını reddederek, seçimlerin 2023’te zamanında yapılacağını vurguladı.

Yeni hükümetten komplo iddialarına ret

İmran Han’ın ABD Dışişleri Bakanı’nın Güney ve Orta Asya İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Donald Lu’nun Pakistan’ın eski Washington Büyükelçisi Macid Han’a tehdit mektubu verdiğini ve kendisini muhalefetin desteğiyle komplo ile düşürdüklerini iddia etmesi yeni hükümetin de gündeminde yer alıyordu.

Bu kapsamda 22 Nisan’da toplanan Ulusal Güvenlik Komitesi, Han’ın komplo ile düşürüldüğüne dair bir kanıt bulunmadığını açıkladı.

Han, yaptığı çok sayıda mitingle kendi tabanını oyunun hala içerisinde olduğuna ikna etti ve kendisine yönelik halk desteğini artırdı. Komplo iddialarıyla ilgili ABD’nin yanı sıra ordunun üst düzey isimlerine açıktan eleştiriler yaptı.

Mayıs’ta İslamabad’daki protestoların şiddete dönüşmesi ise PTI’ya karşı tepkilere yol açtı.

Pencap’ta yaşanan krizler

Han, Temmuz’da Pencap’ta yapılan 20 ara seçim sandalyesinden 15’ini kazandı.

Bununla birlikte Başbakan Şahbaz Şerif’in oğlu Hamza Şerif mecliste yapılan oylamada “şüpheli şekilde” Pencap Başbakanı seçildi. Konunun mahkemeye taşınması sonucu İmran Han, burada yapılan başbakanlık seçimlerini kazandı ve Han’ın müttefiki Pervez İlahi 27 Temmuz’da eyalet başbakanı oldu.

Temmuz’da İmran Han’ın ABD ile ilişkilerin düzeltilmesi için bu ülkede lobi faaliyetleri yürüttüğü iddiaları gündeme geldi. Bunlar PTI tarafından reddedilse de Han’ın konuşmalarında ABD’ye yönelik ifadelerde yumuşamalar gözden kaçmadı.

Dava süreçleri

Han hakkında 21 Ağustos’ta “polis ve yargıcı tehdit ettiği” gerekçesiyle Terörle Mücadele Yasası kapsamında emniyet işlemi başlatıldı.

Bu kapsamda Han, ağustos-ekim döneminde çok sayıda duruşmaya çıktı.

Siyasetten men kararı

Pakistan Seçim Komisyonu, 21 Ekim’de başbakanlığı döneminde aldığı hediyelerin ayrıntılarını açıklamadığı gerekçesiyle Han’ı siyasetten men etti.

Han ise Seçim Komisyonu’nun böyle bir karar veremeyeceği gerekçesiyle buna karşı mahkemeye başvurdu.

Mahkeme, 24 Ekim’de aldığı kararda Han’ın gelecekte seçimlerde yarışmasına bir engel olmadığını belirtti.

Ordudan iddialara ret

Han’ın orduya yönelik suçlamaları sonrası o dönem Pakistan ordusunun başındaki isim Orgeneral Kamar Cavid Bacva, hükümet değişikliğinde silahlı kuvvetlerin rolü olduğuna dair iddiaları 10 Ekim’de yaptığı açıklamayla reddetti.

Pakistan Ordusu Sözcüsü Tümgeneral Babar İftikhar ile Servisler Arası İstihbarat (ISI) Başkanı Korgeneral Nadim Ahmed Anjum ise 27 Ekim’de Ravalpindi’de düzenledikleri ortak basın toplantısında, İmran Han’a atıfla Pakistan’ın kurumlarının ve özellikle ordu liderliğinin ihanet ve hükümet değişikliği operasyonuyla bağdaştırıldığını, bunun doğru olmadığını açıkladı.

Suikast girişimi

İmran Han, 28 Ekim’de Lahor’dan başkent İslamabad’a doğru yürüyüşe başladı.

Han, 3 Kasım’da Vezirabad’da konvoyuna düzenlenen silahlı saldırıda hafif yaralandı. Suikast girişiminde bir kişi hayatını kaybetti.

Suikast girişiminin ardından PTI destekçileri ülke genelinde protestolara başladı.

Saldırının ardından yaptığı açıklamada Han, suikast ile ilgili Başbakan Şahbaz Şerif, İçişleri Bakanı Rana Sanaullah ve Servisler Arası İstihbarat (ISI) Başkan Yardımcısı Tümgeneral Faisal Nasir’i suçladı.

Eyalet meclislerini fesih kararı

Han’ın partisi, 10 Kasım’da başkent İslamabad’a doğru yürüyüşe tekrar başladı.

Han, saldırının ardından yaptığı ilk mitingde 26 Kasım’da yaptığı açıklamada, Hayber Pahtunhva ve Pencap eyalet meclislerinden istifa edeceklerini duyurdu.

Hükümet üzerinde erken seçim baskısı kurmak için böyle bir karar alan Han, 23 Aralık’ta meclislerin feshedileceğini açıkladı.

Ancak Pencap Valisi Balighur Rahman, 22 Aralık’ta Han’ın müttefiki eyalet Başbakanı Pervez İlahi’yi güven oylaması oturumunu yapmadığı gerekçesiyle görevden aldığını ve eyalet meclisini feshettiğini belirtti.

Pervez İlahi ise Rahman’ın kararını yasa dışı olarak nitelendirerek konuyu Lahor Yüksek Mahkemesine taşıdı.

Lahor Yüksek Mahkemesi, Pencap Valisi Rahman’ın eyalet Başbakanı İlahi’yi görevden alması ve meclisi feshetmesine yönelik kararını bir sonraki duruşmaya kadar askıya aldı.

Bu gelişmelerin ardından PTI yönetimi ise Hayber Pahtunhva ve Pencap meclislerinin feshedilmesi adımını geçici süreyle askıya aldı.

2023’te siyasi mücadele artarak devam edecek gibi duruyor

Halk desteğini arkasına alan İmran Han, erken genel seçimlerin yapılması için elindeki tüm kozları kullanıyor.

Pakistan’da genel seçimlerin Ağustos 2023’te yapılması planlanıyor.

Pakistan’da gelecek yıl İmran Han ile koalisyon hükümeti arasındaki siyasi mücadele, artarak devam edecek gibi duruyor.

Muhabir: Muhammet Nazım Taşcı