‘Şahane’ ve ‘efsane’ indirim kampanyalarına ilişkin uyarı

Ticaret Bakanlığı, kasım ayıyla birlikte yoğunlaşan indirim kampanyalarına yönelik tüketicilerin dikkatli olması gereken hususlar ile satıcı ve sağlayıcıların uyması gereken kurallara ilişkin uyarıda bulundu.

Kamuoyunda “Efsane-şahane cuma indirimleri” olarak bilinen ve çok sayıda üründe çeşitli oranlarda indirimlerin yapılacağının ilan edildiği kampanyalar tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kasım ayında gerçekleştiriliyor.

Özellikle e-ticaret yoluyla yapılan bu indirim dönemi, yanıltıcı indirimler, lojistik süreçlerde aksama, kötü niyetli satıcılarca ayıplı mal gönderimi veya ürün bedelinin tahsil edilmesine karşın mal göndermeme, cayma hakkını kullandırmama gibi birçok dezavantajları da beraberinde getiriyor.

Bu kapsamda, tüketicilerin özellikle kasımla birlikte yoğun şekilde internet ve mobil uygulama üzerinden gerçekleştirilen indirim kampanyalarında mağduriyet yaşamamaları, satıcı veya sağlayıcıların da idari yaptırımlarla karşılaşmamaları için taraf olacakları mesafeli sözleşmelere yönelik olarak bazı konularda dikkatli olması ve özen göstermesi önem taşıyor. Buna göre, tüketicilerin dikkat etmesi gereken hususlar şöyle sıralanıyor:

Satıcılara ilişkin ön inceleme uyarısı

• Gerçekten ihtiyaç duyulan mal ve hizmeti belirleyerek, sadece bu ihtiyaçları gidermek amacıyla alışveriş yapılmalı.
• Alışveriş öncesinde arama motorlarında satıcı hakkında kısa bir ön incelemede bulunularak, satıcı/sağlayıcının (açık ad ve adres, ticari unvan, sabit telefon numarası, vergi kimlik numarası, MERSİS kaydı, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi kaydı, güven damgası akreditesi gibi) ayrıntılı bilgilerinin olup olmadığı kontrol edilmeli. Gerekirse satıcı/sağlayıcı hakkındaki şikayetler ve bu şikayetlere ilişkin satıcıların müşteri destek planlarının incelenmesi olası mağduriyetlerin önüne geçebilir.
• Çevrim içi alışverişte malın veya hizmetin özellikleri, fiyatı gibi unsurlarının kolay, hızlı ve ücretsiz karşılaştırma imkanı olduğu göz önüne alınarak, benzer mecralardan ürünün yaklaşık fiyatının araştırılması fiyat konusunda aldatılmayı önleyebilir.

Yüksek indirimlere dikkatli yaklaşın

• İndirim kampanyaları kapsamında birçok alışveriş sitesi ve diğer satıcılar, oldukça yüksek oranda indirim yapıyor ya da yaptığını iddia ediyor. Satıcıların, önce ürünlerin fiyatlarını artırması, sonra ise bu fiyat üzerinden indirim yapmasına sıklıkla rastlanıyor. Tüketicilerin bu gibi uygulamalara karşı son derece dikkatli olması önem taşıyor. Bu gibi yanıltıcı uygulamalara maruz kalmamak ve gerçekte ne oranda indirim yapıldığını anlamak için ürünlerin önceki satış fiyatlarını araştırmak ve gerçekçi olmayan veya yüksek görünen indirimlere dikkatli yaklaşmak gerekiyor.
• İnternet sitesinin adı, adres çubuğunda her zamanki gibi görünmüyorsa sahte veya taklit bir site olması ihtimaline karşın site adı kontrol edilmeli.
• Sosyal medyada gezinirken karşılaşılan tanıtım ve ilanlara karşı, bu sitelerin taklit olması ihtimali dikkate alınarak satıcı ve sağlayıcının kendi sitesinden ürünü ve fiyatını kontrol etmek gerekiyor.
• İnternetten alışveriş yapılacak sitenin SSL sertifikası, 3D security veya sanal kartla ödeme gibi detaylara sahip olup olmadığının kontrolü önem taşıyor.
• Ödeme yapmadan önce, yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken ön bilgiler mutlaka okunmalı ve bilgilerin doğruluğu araştırılmalı. Satıcı bilgileri, ödenecek toplam tutar ve cayma hakkına ilişkin ayrıntılar öğrenilmeli.

Stok, gerekçe gösterilmemeli

Söz konusu indirim kampanyaları döneminde satıcı ve sağlayıcıların da dikkat etmesi gereken hususlar şu şekilde belirlendi:

• Yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken (malın toplam fiyatı ile temel özellikleri, iletişim bilgileri, cayma hakkının kullanılıp kullanılamayacağı, bu hakkın kullanım süresi) tüm bilgiler, yasal süresinde, açık ve anlaşılır bir şekilde iletilmeli.
• Malın teslimi, hizmetin ifası, cayma hakkının kullanılması durumunda bedel iadesi gibi konularda mevzuatta belirlenen tüm sürelere eksiksiz uyulmalı.
• Bedel iadeleri, hem yasal süresinde hem de satın alırken kullanılan ödeme aracına uygun şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapılmalı.
• Tüketiciler, stokta bulunmama, tedarik edememe gibi gerekçelerle mağdur edilmemeli. Bu çerçevede, mesafeli satışlarda, stok ve ürün tedariki aşamalarına her zamankinden daha hassas ve profesyonel davranılmalı.

Satışa sunulan miktar belirtilmeli

• İndirimli satışların başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin indirimden önceki fiyatı, satışa sunulan miktar sınırlı ise bu miktar açık ve anlaşılır biçimde belirtilmeli.
• İndirimli satış reklamlarında, hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilmemeli.
• Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde, indirimin uygulandığı tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınmalı.

Reklam Kurulu’ndan resen inceleme

Ticaret Bakanlığı, belirlenen bu hususlara ilişkin aykırılıkların tespiti halinde gerekli idari müeyyideler uygularken özel indirim günlerine ilişkin olarak Bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu tarafından da resen incelemeler başlatılacak.

Mesafeli sözleşmelere ilişkin hak kaybına uğrayan tüketicilerin uyuşmazlıklarının çözümü için parasal sınırları da dikkate alınarak tüketici hakem heyetleri ya da tüketici mahkemelerine başvurması gerekiyor.