Şehir planlarındaki değişim nedeniyle yıllar içerisinde yol kenarında kaldığı, korunaksız hale gelen Osmanlı yapıtlarından Zeytinburnu’ndaki Seyitnizam Çeşmesi, yeni yerine taşındı. Birebir cadde üzerinde 40 metre ileriye konumlanan çeşmenin, taşınma esnasında toprak altında kalan kısımları da ortaya çıktı.
Zeytinburnu Seyitnizam Mahallesi’ndeki tarihi Seyitnizam Çeşmesi’nin, kent planlarındaki değişim nedeniyle yol kenarında kalması, korunaksız hale gelmesine neden oldu.
Vakıflar Genel Müdürlüğü yol kenarında kaldığı için envanterinden çıkarılan tarihi çeşme, Kültür Varlıklarını Müdafaa Kurulu’nun onayıyla, Zeytinburnu Belediyesi tarafından 40 metre ilerideki yeni yerine taşındı.
Restorasyon projeleri de onaylanan son periyot Osmanlı yapıtlarından olan çeşmenin taşınması sırasında, toprak altında kalan kesimleri ve yalak kısmı da ortaya çıktı.
Aydemir, çeşmenin taşındığı nokta ve taşınan noktaya da bilgilendirme tabelalarının ekleneceğini söyledi.
TÜM KURUMLAR ORTAK ÇALIŞIYOR
Çeşme ile ilgili ayrıntıları paylaşan Aydemir, “Çeşmemiz son periyot Osmanlı Çeşmesi ve bir duvar çeşmesi. Etrafındaki duvar ve yapı ortadan kalktığı vakit çeşme dış etkenlere açık hale geliyor. 1960’ların 70’lerin çimentolu imitasyon onarımlarıyla bir grup tamamlamalar yapılıyor lakin bu da o devir çeşmeyi kurtarmaya yetmiyor. Vakitle yol berbatın yükselmesiyle yalak kotundan 1 metre bir dolgu oluşuyor ve yalağı da ortada olmuyor. İmar planı değişikliklerinde çeşmenin bir kısmı kaldırımda, bir kısmı da yolda kalınca, onarım projeleri onaylı olan çeşmenin az ileride bir yere taşınarak korunması kararı alınıyor. Bu süreçte tüm kurumlar ortak çalışıyor.” diye konuştu.
“YAPI KÜLLERİNDEN YİNE DOĞDU”
Taşıma kararının alınmasıyla müdafaa konseyiyle birlikte hareket edildiğini belirten Olcay Aydemir, “Çeşmenin imar planında yolda kalmasından sonra vakıf envanterinden tescilinden düşmesi kelam konusu. Yapıyla ilgili etrafında hiçbir yapı kalmamıştı. Bu vesileyle kentin bu köşesinde çeşme özgün materyalleriyle, akar bir biçimde bütün kentlilerle buluşmuş olacak. Çeşme burada yaşayacak. Yakın olması da bizim hafızamız açısından değerliydi. Yapı küllerinden tekrar doğdu” dedi.
SADECE KEMER TAŞI YENİLENECEK
Aydemir, şöyle konuştu:
*Bütün gereçleri çeşmenin kendi gereçleri. Çalışma esnasında yol makus altında kalan yalak da ortaya çıktı ve artık büsbütün algılanabilir hale geldi.
*Bazı taş kesimleri toprağın altındaydı. Yalnızca kemer taşı yenileniyor. Biz aşağıda bu taşları bulacağımızı da beklemiyorduk. Varsayımımızın ötesinde bütün taşları bulundu ve çeşme bütün hoşluğuyla açığa çıktı. Bütün imal hali klâsik yapıldı.
*Taşıma sürecinin muhakkak kriterleri var. Her yapıyı taşımak gerek, taşımak çok yeterlidir ya da yanlıştır demek yanlışsız değil. Her yapının kendi özelinde bir ekip şartları var.
*Biz kullanılmayan yapının yaşamasını istiyoruz. Yapının ruhu kullanılmakla oluyor. İnsan kullanımı yapıyı sürdürüyor.
*Burada dış etkenlerle yok olmaya yüz tutmuş bir yapıyı biz tekrar yaşatıyoruz. Bu yapıyı orada da yaşatsak haznesi ziyan görecekti.
*Belki de aşağıdaki o gereçleri bulamayacaktık. Münasebetiyle, her yapı taşınmalıdır denemez. Buradaki beşerler bu çeşmeyi kullanabilecekler. Bu bir yaşatma projesi oldu. (DHA)
