TÜİK’in seçim göstergesi 31 Mart öncesinde ne diyor?

31 Mart’ta yapılacak lokal seçimler yaklaşırken, kamuoyu anketleri ile vatandaşın nabzı tutulmaya çalışılıyor.

Seçimlerin mümkün sonuçlarına dair fikir verebilecek bir anket de, Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı ‘aylık tüketici eğilimleri anketi’.

TÜİK bu anket ile “tüketicilerin maddi durum ve genel iktisada ait mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek periyot beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimlerini” ölçüyor.

Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici itimat endeksi 0-200 aralığında bedel alabiliyor. Tüketici itimat endeksinin 100’den büyük olması tüketici inancında optimist durumu, 100’den küçük olması tüketici itimadında karamsar durumu gösteriyor.

Son 20 yılın seçim sonuçları ile TÜİK’in tüketici inanç endeksi karşılaştırıldığında dikkat cazibeli bir sonuç ortaya çıkıyor.

AKP’nin son 20 yılda istediğini aldığı seçimlerin hepsinde tüketici inancı endeks kıymeti daima 90 ve üzerinde idi. AKP’nin bu periyotta istediğini alamadığı dört seçimde ise bu paha daima 90’ın altında oldu.

İşte 20 yılda yapılan seçimlerde AKP’nin oy oranları ve seçimin yapıldığı aydaki tüketici inancı endeks bedelleri ile Ocak 2024 prestijiyle son durum…

28 Mart 2004 lokal seçimleri:

AKP’nin oy oranı: % 41,67
Mart 2004 tüketici inancı endeks kıymeti: 104,9

AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazandı.

22 Temmuz 2007 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %46,66
Temmuz 2007 tüketici itimadı endeks kıymeti: 93,9

AKP bu seçim sonucu ile tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sağladı.

29 Mart 2009 lokal seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %38,39
Mart 2009 tüketici itimadı endeks bedeli: 76,9

Dünyada ve Türkiye’de ekonomik kriz yaşanan 2009’daki seçimde AKP’nin oylarında 2007’deki genel seçime nazaran 8,27 puan, 2004’teki lokal seçime nazaran ise 3,28 puanlık düşüş oldu.

12 Haziran 2011 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %49,83
Haziran 2011 tüketici itimadı endeks pahası: 98,0

AKP 2011’deki seçimde oy oranını, bir evvelki genel seçime nazaran 3,25 puan, bir evvelki mahallî seçime nazaran 11,44 puan artırdı.

30 Mart 2014 mahallî seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %42,87
Mart 2014’te tüketici inancı endeks pahası: 92,4

AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazandı ve bir evvelki mahallî seçime nazaran oy oranını yükseltti.

10 Ağustos 2014 cumhurbaşkanlığı seçimi:

Recep Tayyip Erdoğan’ın oy oranı: %51,79
Ağustos 2014’te tüketici itimadı endeks kıymeti: 93,6

AKP Genel Lideri Erdoğan bu seçimi kazanıp cumhurbaşkanı seçildi.

7 Haziran 2015 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %40,87
Haziran 2015 tüketici itimadı endeks pahası: 89,6

AKP bu seçimde tek başına hükümet kuracak meclis çoğunluğunu kaybetti ve 1 Kasım’da seçimler tekrarlandı.

1 Kasım 2015 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %49,50
Kasım 2015 tüketici inancı endeks pahası: 95,2

AKP bu seçimle birlikte tek başına hükümet kuracak çoğunluğu tekrar elde etti.

16 Nisan 2017 anayasa değişikliği referandumu:

AKP ve MHP’nin istediği evet oyu oranı: %51,4
Nisan 2017 tüketici inancı endeks pahası: 92,0

AKP ve MHP’nin istediği Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi teklifi kabul edildi.

24 Haziran 2018 cumhurbaşkanlığı seçimi:

Recep Tayyip Erdoğan: %52,6
Haziran 2018 tüketici itimadı endeks bedeli: 91,1

Erdoğan ikinci defa cumhurbaşkanı seçildi ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi.

31 Mart 2019 mahallî seçimleri:

AKP’nin aldığı oy oranı: %44,33
Mart 2019 tüketici inancı endeks kıymeti: 81,1

AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kaybetti.

23 Haziran 2019 İstanbul seçimi (tekrar):

AKP’nin adayının oy oranı: %44,98
Haziran 2019 tüketici itimadı endeks bedeli: 80,1

AKP bu seçimde İstanbul’u bir kere daha kaybederken oy farkı 13 binden 806 bine yükseldi.

14 Mayıs 2023 genel seçimi:

AKP’nin aldığı oy oranı: %35,6
Mayıs 2023’te tüketici inanç endeks bedeli: 91,1

Haziran 2022’de 63,4 olan tüketici inanç endeks pahası, kur ve faizin baskılandığı, seçim iktisadı uygulamalarının devreye sokulduğu süreç sonunda Mayıs 2023’te 91,1’e kadar yükseldi. Seçimlerde Tayyip Erdoğan bir kere daha Cumhurbaşkanı seçilirken, AKP’nin başını çektiği Cumhur İttifakı da TBMM’de çoğunluğu elde etti.

Eski Merkez Bankası Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara da bugün X hesabından yaptığı paylaşımda, tüketici inanç endeksi ile seçim sonuçları ortasındaki ilgiye dikkat çekti.

31 Mart 2024 lokal seçimleri:

Ocak 2024 prestijiyle tüketici itimat endeksi kıymeti, 80,4 düzeyinde bulunuyor lakin ağustosta 68 düzeyine kadar gerileyen endekste son aylarda yükseliş var.

Mayıs seçimleri sonrasındaki kur, vergi ve enflasyon artışlarıyla düşen endeks, kur ve fiyatlardaki artış suratının yavaşlaması ve fiyat artırımlarıyla son aylarda yükseldi lakin yeniden de seçimler için eşik paha olan 90’ın altında bulunuyor. Önümüzdeki iki ayda pahası yükseltmek için hükümetten yeni atılımlar gelebilir.

Tabii ki seçimlerde tek faktör iktisattaki genel durum değil ve TÜİK anketinin ne kadar emniyetli olduğu tartışılır. Lakin tekrar de üstte sıraladığımız seçim sonuçları ve tüketici inancı endeksi tablosu, seçimlerin mümkün sonuçlarına dair bir fikir veriyor.