TÜİK’in seçim indikatörü tekrar çalıştı

Seçimler geride kaldı. 14 Mayıs öncesindeki anketlerin çoğunluğunun işaret ettiğinin bilakis Cumhur İttifakı ve Recep Tayyip Erdoğan yarışı önde bitirdi.

Devletin ekonomik ve siyasi imkanlarını sonuna kadar kullanan iktidar, sandıkta istediğini aldı.

Birçok anket yanılırken, TÜİK’in “seçim göstergesi” 2023 seçimlerinde de çalıştı.

Sozcu.com.tr’de 1 Nisan 2023 tarihinde yayımladığımız “TÜİK’in seçim indikatörü 14 Mayıs’ta da çalışacak mı?” başlıklı haberde “Seçimlerin muhtemel sonuçlarına dair fikir verebilecek bir anketin de, Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı ‘aylık tüketici eğilimleri anketi’” olduğunu belirtmiş ve AKP’nin son 20 yılda istediğini aldığı seçimlerin hepsinde tüketici itimadı endeks pahası daima 90 ve üzerinde, AKP’nin bu periyotta istediğini alamadığı dört seçimde ise bu kıymet daima 90’ın altında olduğunu hatırlatmıştık.

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici inanç endeksi, mayıs ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 4,0 oranında arttı. Nisan ayında 87,5 olan endeks, mayıs ayında 91,1 olmuştu.

TÜİK bu anket ile “tüketicilerin maddi durum ve genel iktisada ait mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek periyot beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimlerini” ölçüyor.

Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici itimat endeksi 0-200 aralığında bedel alabiliyor. Tüketici inanç endeksinin 100’den büyük olması tüketici itimadında optimist durumu, 100’den küçük olması tüketici inancında karamsar durumu gösteriyor.

İşte 20 yılda yapılan seçimlerde AKP’nin oy oranları ve seçimin yapıldığı aydaki tüketici itimadı endeks kıymeti:

28 Mart 2004 mahallî seçimleri:

AKP’nin oy oranı: % 41,67
Mart 2004 tüketici inancı endeks kıymeti: 104,9

AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazandı.

22 Temmuz 2007 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %46,66
Temmuz 2007 tüketici itimadı endeks kıymeti: 93,9

AKP bu seçim sonucu ile tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sağladı.

29 Mart 2009 mahallî seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %38,39
Mart 2009 tüketici inancı endeks pahası: 76,9

Dünyada ve Türkiye’de ekonomik kriz yaşanan 2009’daki seçimde AKP’nin oylarında 2007’deki genel seçime nazaran 8,27 puan, 2004’teki mahallî seçime nazaran ise 3,28 puanlık düşüş oldu.

12 Haziran 2011 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %49,83
Haziran 2011 tüketici inancı endeks kıymeti: 98,0

AKP 2011’deki seçimde oy oranını, bir evvelki genel seçime nazaran 3,25 puan, bir evvelki mahallî seçime nazaran 11,44 puan artırdı.

30 Mart 2014 mahallî seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %42,87
Mart 2014’te tüketici inancı endeks pahası: 92,4

AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazandı ve bir evvelki mahallî seçime nazaran oy oranını yükseltti.

10 Ağustos 2014 cumhurbaşkanlığı seçimi:

Recep Tayyip Erdoğan’ın oy oranı: %51,79
Ağustos 2014’te tüketici itimadı endeks bedeli: 93,6

AKP Genel Lideri Erdoğan bu seçimi kazanıp cumhurbaşkanı seçildi.

7 Haziran 2015 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %40,87
Haziran 2015 tüketici itimadı endeks pahası: 89,6

AKP bu seçimde tek başına hükümet kuracak meclis çoğunluğunu kaybetti ve 1 Kasım’da seçimler tekrarlandı.

1 Kasım 2015 genel seçimleri:

AKP’nin oy oranı: %49,50
Kasım 2015 tüketici inancı endeks kıymeti: 95,2

AKP bu seçimle birlikte tek başına hükümet kuracak çoğunluğu tekrar elde etti.

16 Nisan 2017 anayasa değişikliği referandumu:

AKP ve MHP’nin istediği evet oyu oranı: %51,4
Nisan 2017 tüketici inancı endeks bedeli: 92,0

AKP ve MHP’nin istediği Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi teklifi kabul edildi.

24 Haziran 2018 cumhurbaşkanlığı seçimi:

Recep Tayyip Erdoğan: %52,6
Haziran 2018 tüketici itimadı endeks bedeli: 91,1

Erdoğan ikinci defa cumhurbaşkanı seçildi ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi.

31 Mart 2019 mahallî seçimleri:

AKP’nin aldığı oy oranı: %44,33
Mart 2019 tüketici inancı endeks bedeli: 81,1

AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kaybetti.

23 Haziran 2019 İstanbul seçimi (tekrar):

AKP’nin adayının oy oranı: %44,98
Haziran 2019 tüketici itimadı endeks bedeli: 80,1

AKP bu seçimde İstanbul’u bir defa daha kaybederken oy farkı 13 binden 806 bine yükseldi.

28 Mayıs 2023 genel seçimi:

Recep Tayyip Erdoğan: %52,1
Mayıs 2023 tüketici itimadı endeks bedeli: 91,1

14 Mayıs’taki seçimde Cumhur İttifakı parlamentoda çoğunluğu alırken Recep Tayyip Erdoğan da 28 Mayıs’taki ikinci cinste Cumhurbaşkanlığı’nı üçüncü kere kazandı.

Mart 2023 prestijiyle tüketici itimat endeksi 80,1 düzeyinde bulunuyordu. Endeks bedeli, 56 aydır, yani cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilen Temmuz 2018’den bu yana, 90 düzeyini görmemişti.

AKP hükümeti, oy oranını yükseltmek hedefiyle, en düşük emekli aylığının 7500 TL’ye yükseltilmesi ve emeklilikte yaşa takılanlar dahil birçok düzenlemeye imza atsa da tüketici itimat endeksi, hayat pahalılığının tesiriyle düşük seyretmeye devam etti lakin nisanda 87,5’e, mayısta ise 91,1’e yükseldi.

Tabii ki seçimlerde tek faktör iktisattaki genel durum değildi ve TÜİK anketinin ne kadar emniyetli olduğu tartışılır. Lakin tekrar de üstte sıraladığımız seçim sonuçları ve tüketici inancı endeksi tablosu, seçimlerin sonuçlarına dair bir fikir veriyor.