TÜSİAD Lideri Orhan Turan: Hukukun üstünlüğünü ve yargı bağımsızlığını sağlamalı
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, dün İzmir Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde başladı. Yaklaşık bir hafta sürecek kongrede başta ekonomistler olmak üzere, iş insanları, zirai temsilciler, endüstriciler, siyasetçiler, sosyologların iştirakiyle Türkiye’nin sıkıntıları konuşulacak.
Kongrenin “Vicdana Çağrı” sloganıyla düzenlenen bugünkü oturumunda TÜSİAD İdare Konseyi Lideri Orhan Turan, konuşma yaptı.
Turan, kongrenin kıymetini, “Farklı sınıf ve kısımlardan bin 135 temsilcinin iştirakiyle yapılan toplantı kurulacak devletin ekonomik yol haritasını yani Misak-ı İktisadi asıllarını belirler. O gün olduğu üzere bugün de önümüzde yeni bir periyot var. Cumhuriyet’imizin ikinci yüzyılı başlıyor ve kongrenin son oturumunda bu yeni periyotta izlenmesi gereken siyasetlere yer verilecek” kelamlarıyla anlattı.
Orhan Turan’ın konuşmasından öne çıkan başlıklar şöyle:
“O TOPLANTIYI HATIRLATAN BİR ANA TANIKLIK ETTİĞİ HİSSİNİ TAŞIYORUZ”
*Bugün bundan yüz yıl evvel İzmir’de toplanan İktisat Kongresi’nin mana ve değerini anmadan konuşmak mümkün değil. Zira motamot o devri, o toplantıyı hatırlatan bir ana tanıklık ettiği hissini taşıyoruz.
*Bildiğiniz üzere İktisat Kongresi, Lozan Mutabakatı’nın kesintiye uğradığı Cumhuriyet’in şimdi ilan edilmediği bir tarihte yapılmıştı.
ATATÜRK, İKTİSAT PROGRAMI’NIN TEMEL BAŞLIKLARINI ÖZETLER”
*Mustafa Kemal Atatürk, kongreyi açış konuşmasında ‘Başarılı olmak için çok çalışmak gerektiğini bilmeliyiz. İktisadiyat diyoruz lakin arkadaşlar, iktisadiyat demek her şey demektir. Yaşamak için keyifli olmak için insan varlığı için ne gerekirse bunların tamamı demektir
*Ziraat demektir, ticaret demektir, emek demektir, her şey demektir. Bütün bu hususlarda artık memleket ve milletimizin ne halde olduğunu sizler çok hoş bilirsiniz, nitelendirmek istemeyeceğim’ der ve akabinde İktisat Programı’nın temel başlıklarını özetler.
“O GÜN OLDUĞU ÜZERE BUGÜN DE ÖNÜMÜZDE YENİ BİR DEVİR VAR”
*Farklı sınıf ve bölümlerden bin 135 temsilcinin iştirakiyle yapılan toplantı kurulacak devletin ekonomik yol haritasını yani Misak-ı İktisadi asıllarını belirler. O gün olduğu üzere bugün de önümüzde yeni bir periyot var.
*Cumhuriyet’imizin ikinci yüzyılı başlıyor ve kongrenin son oturumunda bu yeni periyotta izlenmesi gereken siyasetlere yer verilecek.
*Ben de bu konuşmamda önümüzdeki periyot için hedeflediğimiz Türkiye’yi ve bu amaca ulaşmak için benimsememiz gereken siyasetlere ait görüşlerimi paylaşmak istiyorum.
“İKİNCİ YÜZYILDA DA HALA TEMEL GAYEMİZ KALKINMA”
*Kongrenin düzenleyicileri, kongrenin başlığını çok isabetli bir formda ‘Geleceğin Türkiye’sini inşa ediyoruz’ koymuşlar. Yüzüncü yılı geride bırakırken yüz yıllık performansa baktığımızda bardağın dolu kısmı kadar boş kısmı da gözümüze çarpıyor.
*Bu nedenle ikinci yüzyılda da hala temel gayemiz kalkınma. Bundan yüz yıl evvelki İktisat Kongresi’nde Atatürk’ün dediği üzere siyasetin ve iktisadın amacı milleti güçlü, rahat ve keyifli etmek olmaya devam ediyor.
*Ancak 2023 yılının dünyası kalkınmayı daha geniş bir çerçeveye oturtmayı da zarurî kılıyor. Bugün milletimizin rahat ve keyifli olmasının yolu kalkınma ile bir arada toplumsal ve ekonomik adaleti sağlamaktan, milletlerarası toplumun saygın bir üyesi olmaktan ve insanlığın tüm mirasını tehdit altında bırakan ekolojik yıkım ve global ısınmaya karşı uğraş etmekten geçiyor.
“ASLA UNUTAMAYACAĞIMIZ BİR DERSLE ÖĞRENMİŞ OLDUK”
*TÜSİAD’ın 50’nci yılı için hazırlamış olduğumuz ‘Yeni Bir Anlayışla Geleceğe İnşa’ başlıklı raporumuzda hayalimizdeki Türkiye’yi gelişmiş, saygın, adil ve çevreci olarak tanımlamış ve bu Türkiye’yi nasıl inşa edeceğimiz sorusuna karşılık aramıştık.
*Geleceğin Türkiye’sine insani gelişme ve yetkinleşmeyi sağlayarak bilime, teknolojiye ve inovasyona yatırım yaparak ve siyaset ekonomik ve toplumsal ilerlemeyi mümkün kılacak kurumları ve kuralları içeren bir yönetişim modelini benimseyerek ulaşabileceğimizi ileri sürmüştük.
*Çünkü artık günümüzde kalkınmanın temel sürükleyicisi ne yeraltı kaynakları ne de yer üstüne betondan inşa edilen yapılar.
*Beton yapıların hele ki bilim temel alınmamışsa, kurallara riayet edilmişse, kurumlar tanımlanmış misyonlarını layıkıyla yapmamışlarsa nasıl da bir anda yok olabildikleri bir daha asla unutamayacağımız bir dersle öğrenmiş olduk.
“EZBERCİLİĞE DEĞİL, ÖZGÜR, ELEŞTİREN VE YARATICI…
*Eğitim sistemimiz tüm çocuklarımıza, gençlerimize 21’inci yüzyılda gereken marifetleri kazandırabilmeli. Ezberciliğe değil, özgür, eleştiren ve yaratıcı niyete muhtaçlığımız var. Dünyadaki gelişmeleri takip eden dijital, teknik ve toplumsal maharetlerle donatılmış, yabancı lisanlara hâkim bir genç jenerasyon yetiştirmeliyiz.
*İnsan merkezli kalkınma beraberinde kesinlikle toplumsal adaletin de güzelleştirilmesini gerektiriyor.
*Ciddi maddi mahrumluk oranında yüzde 27 olması ve gelir dağılımı eşitsizliği ölçütü 0,40 olması da geleceğin Türkiye’sini kurarken kesinlikle kısa müddette yoksulluğun azaltılmasını ve gelir dağılımını güzelleştirmesini hedeflememiz gerektiğini gösteriyor.
“CİNSİYET EŞİTLİĞİ ALANINDA ÇALIŞMALAR YÜRÜTMEKTEYİZ”
*İnsan merkezli kalkınma ve toplumsal adalet, cinsiyet eşitliği için çabayı de gerektiriyor. TÜSİAD olarak uzun yıllardır toplumsal cinsiyet eşitliği alanında çalışmalar yürütmekteyiz.
*Çünkü bir ülkenin demokrasi ve kalkınma seviyesinin bayanların ve erkeklerin ekonomik yaşama karar alma düzeneklerinde, siyasete ve toplamsal hayata eşit iştiraki olmadan sağlanamayacağına inanıyoruz.
*20 Mart Pazartesi günü de ‘Cumhuriyet’in Gayelerine Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile Ulaşmak’ başlıklı bir konferansı İstanbul’da gerçekleştireceğiz.
“İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NE EN KISA MÜDDETTE DÖNÜLMEYİ DİLİYORUZ”
*Türkiye, İstanbul Mukavelesi’nde Mart 2021’de ayrılmıştı. İstanbul Sözleşmesi’ne en kısa müddette dönülmeyi diliyoruz. Bayan erkek eşitsizliğinin giderilmemesinin bir nedeni de siyasette bayan temsilinin çok düşük olması.
*Türkiye’de bayanlar seçme ve seçilme hakkını birçok ülkeden evvel almış olsa da günümüzde bayanların Meclis’te temsil oranı dünya ortalamasının çok altında. Bu noktada 2 ay sonra yapılacak seçimlerde tüm siyasi partileri bayan temsilini artırmak üzere seçmen listelerinde bayanlara seçilecek konumlarda yer vermeye davet ediyorum.
“HERKESİN EŞİT VE ÖZGÜR YAŞADIĞI…”
*Gelecekte nasıl bir Türkiye’yi hayal ediyoruz diye sorduğumuzda ekonomik istikrarı sağlamış, yatırım ortalamalarını öngörülebilir kılmış, enflasyon sorunun geride bırakmış, makro ekonomik istikrarları güçlü, yeterli iş imkanları yaratan, refah seviyesi yüksek bir Türkiye’nin, tıpkı anda gelir adaletinin tesis edildiği, bölgesel farklılıkların giderildiği, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlandığı, lisan, din, mezhep, ırk, köken ayrımı olmadan herkesin eşit ve özgür yaşadığı, kalkınma sürecinde kimsenin geride bırakılmadığı adil bir toplumsal yapıya sahip olmasını, ekosistemin istikrarının gözetildiği, karbon nötr kalkınmanın başarıldığı, yeşil bir vatanı gelecek nesillere miras bırakabilmesini, diplomasi ve işbirliği ile rol model olan, Avrupa Birliği entegrasyonu başta olmak üzere batı dünyası ile alakalarını güçlendiren, memleketler arası hukuka ve kontratlara bağlı, milletlerarası devlet sisteminin saygın bir üyesi olması gerektiğini söylüyoruz.
“HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜNÜ VE YARGI BAĞIMSIZLIĞINI SAĞLAMALI”
*Asıl olan en ağır sıkıntıları bile legal yerde tartışarak tahlil üretebilmektir. Bu şuurla hareket etmek zorundayız. Hukukun üstünlüğünü ve yargı bağımsızlığını sağlamalı, istikrar ve denetleme sistemlerini çalıştırmalı, çoğunlukçuluğu değil çoğulculuğu temel almalı, tabir özgürlüğünü tam olarak tesis etmeli, kamuda hesap verebilirliği yerleştirmeli, atamalarda liyakati temel kılmalı, özerk kurumların bağımsızlığını garanti altına almalıyız. Bunları sağladığımızda Türkiye’nin potansiyelinin bizi ikinci yüzyılımızda apayrı bir yere taşıyacağına inanıyorum. (ANKA)
