Yeni iktisat modeli yeni bakan: Nureddin Nebati ile bir yıl…

Hazine ve Maliye Bakanlığı vazifesine 2 Aralık 2021 günü atanan Nureddin Nebati ortadan geçen bir yılda ‘performansıyla’ isminden kelam ettirdi. Nebati’nin faiz kararlarından, borsadaki düşüşe, döviz alıp ziyan eden küçük yatırımcıdan içeriden bilgi sızdırıp büyük kâr eden yabancılara kadar bir çok başlıkta yaptığı açıklamalar çok tartışıldı. Canlı yayın performansları, kullandığı kavramlar, dataları ele alış biçimiyle ilgi çeken Nureddin Nebati’nin bir yıllık performansında öne çıkan başlıklar şöyle:

FAİZ KARARININ EVVELDEN DUYURDU

Yapısı gereği bağımsız olan Merkez Bankası’nın faiz kararlarını Para Siyaseti Şurası alıyor. Fakat Nureddin Nebati, basına birinci demecinde faiz kararından evvel dikkat çeken bildiriler verdi. Habertürk’ten Sevilay Yılman’a konuşan Nebati, “Çok süratli bir biçimde düzelecek iktisat. Kâfi ki bize güvenilsin. Faiz artırmayacağız. Bu işi faiz artırmadan da yapabildiğimizi göreceksiniz” dedi.

‘EN FAZLA NEYİNİ KAYBEDERSİN MAAŞINI’

Nebati, Sevilay Yılman’a iktisatla ilgili yaptığı değerlendirmede “Bitersek daima birlikte biteceğiz. Kazanırsak daima birlikte. Karamsar tablo çizenler var. Hiçbir formda bize inanmayanlar. Onlara diyorum ki; “Sen maaş alıyorsun. En fazla neyini kaybedersin? Enflasyonun altında ezilirsin. Lakin ben bütün varlığımı kaybederim bu iş düzelmezse şayet. 1000 çalışanımız var. 1000 bireyle bir arada bütün varlığımı kaybederim. Ben babadan görme bir beşerim. Babamın bana bıraktıklarını kaybederim.” demişti.

‘İÇERİDEN BİLGİ ALDILAR’ DEDİ

21 Aralık 2021 günü TRT yayınına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, sunucunun borsadaki sert düşüşleri hatırlatması üzerine, “Christmas yaklaşıyor, yurt dışı çıkışlar oluyor. İki gün sonra paralarını alıyorlar. Alınan kararlarla ilgili biz toplantılar yaptık, herhalde haberlerini aldılar. Yarın da tahminen bir şey olabilir ondan sonrasında bir dert yok. Yabancı ilgisi artar” dedi. Nebati’nin bu açıklamaları piyasa oyuncuları tarafından şaşkınlıkla karşılandı.

BORSA DÜŞECEK İMASI

Nebati, Türk Lirası’nın bir gece yüzde 30 kıymet kazanmasını sağlayan kararlar öncesinde yapılan toplantılardan dışarıya bilgi sızdığını ve birilerinin bundan yarar elde ettiğini itiraf etmiş oldu. ‘Insider trading’ olarak da bilinen içeriden öğrenenlerin ticareti yahut bilgi suiistimali yasa dışı bir uygulama ve cezası bulunuyor.
Bakan ayrıyeten, bir sonraki gün de Borsa İstanbul’un düşeceğini televizyon ekranlarından ima etti.

GÖZLERİME BAKAR MISINIZ?

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 21 Aralık 2021 günü TRT Haber’in konuğu oldu. Nureddin Nebati’ye taleplerin ne kadar ölçüye ulaştığı soruldu. Sayı veremeyeceğini söylen Nebati, “Rakamlar çok çok düzgün Gülçin Hanım. Gözlerime bakar mısınız? Ne görüyorsunuz? Ne görüyorsunuz gözlerimde?” dedi. Gülçin Can’ın, “Orada o sevinci görüyorum lakin sayıları da duymayı isterim artık ekomomi işi sayı işi.” kelamlarına Maliye Bakanı Nebati şu sözlerle yanıt verdi:
“Ekonomi sayı işi, iktisat temenni işi, iktisat itimat işi, iktisat istikrar işi , iktisat beklenti işi, iktisat gözlerdeki ışıltıdır. Benim gözlerimdeki ışıltıyı arkadaşlarım görüyor” dedi. Nebati’nin bu açıklamaları uzun mühlet konuşuldu.

6 AY SONRA UYANSAM

Nureddin Nebati misyona geldikten kısa bir mühlet sonra “Hani şöyle hayal edersiniz ya ‘Bir uyusam da altı ay sonra uyansam’ diye… Bir uyuyun altı ay sonra uyanın Türkiye’de… Çok farklı noktalarda olacağız.” dedi. Yeni iktisat modeli ile birlikte vaat edilenin tam aksisi bir tablo ortaya çıktı. Dolar, enflasyon, kredi faizleri ve cari açık süratle yükseldi.

TÜRK LİRASI EN DÜŞÜK DURUMDA

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, mart 2022’de dolar 14,84 iken “Türk Lirası en düşük durumda, daha ineceği bir yer yok, vatandaş rahat olsun” demişti… Bugün dolar 18.60’ı aşarken Nebati’nin borsa konusundaki öngörüleri de tutmadı. Nebati geçtiğimiz eylül ayında ‘borsa her geçen gün cazip hale geliyor’ derken, BİST 100 endeksi yüzde 4, bankacılık endeksi yüzde 18’den fazla bedel kaybetti. Cazip hale geldiği söylenen borsanın manipülasyon ile yükseldiği ortaya çıktı ve bu süreci gerçekleştirenler tutuklandı.

TÜRKİYE İKTİSADINI KURTARDIK

Nebati 19 Mart 2022’de yaptığı değerlendirmede ise “Milli para ünitemize lütfen itimadın. Bitti… Türkiye ekonomik modeliyle bundan sonra risklerin bertaraf edildiği, birinci başta yaşanmış olan risklerin artık güzelleştirildiği, geleceğe inançla bakan bir Türkiye’de olduğumuzu lütfen unutmayın. Faiz ve kur odağında sığ bir alan içerisinde sıkışan Türkiye iktisadını kurtardık elhamdülillah.” dedi.

BÜROKRASİYİ ALAŞAĞI EDERİZ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin Mart 2022’de yabancı yatırımcılara “Bir sorun mi yaşadınız? Rahat olun. Bize çabucak ulaşırsınız. Bürokrasiyi alaşağı ederiz, gerimizde Cumhurbaşkanımız var rahat olun. Mevzuatı da değiştiririz” demesi de büyük reaksiyon topladı.

EPİSTEMOLOJİK KOPUŞ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önderliğinde, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin himayesinde ve Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu’nun kontrolünde geçtiğimiz yılın sonundan itibaren uygulanmaya başlanan yeni iktisat modelinin en dikkat çeken değerlindermesi de Nebati’den geldi. Modeli, eylül ayında “Neoklasik iktisat niyetinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım” olarak tanımlayan Nebati’nin bu kelamları hem sokakta hem de akademik dünyada konuşuldu.

NÖROLOGLARA GİTSİNLER

Nebati, tenkitlere, “Ülkenin 20 yılda nereden nereye geldiğini, sağladığımızı çok uygun bir halde söz etmeyi beceririz lakin hem alaylı hem de mektepli olarak bir üniversite hocasıyla da oturup konuşurken hangi lisanı nasıl söz edeceğimizi de çok uygun biliriz. Siz manipülatif, spekülatif, palavra dolan, hezeyanlarla sözlerinizi devam ettirin. Siz havuzunuzda çırpınmaya devam edin” halinde karşılık verdi ve daha sonra “Bu nöro iktisat ile ilgili dalga geçmişler. Nörologlara gitsinler o vakit ne yapayım” diye ekledi.

HER TÜRLÜ DURUMA HAZIRIM

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, haziran ayında TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda ek bütçeyle ilgili tenkitleri yanıtlarken değişik açıklamalarda bulundu ve “Ben çiftçiyim, iş adamıyım, ekonomistim, siz ne derseniz deyin. Her türlü duruma hazır birisiyim” dedi.