ÇOK ÖZLÜYORUZ

■ Veli TOPRAK, Başak KAYA, Erdoğan SÜZER, Deniz AYHAN, Yavuz ALATAN, Cem YILDIRIM

Bugün ülkesinin mukadderatını değiştiren, halkını özgürlüğe taşıyan bir devlet adamının, mazlum uluslara ilham veren büyük bir siyaset adamının, ömrü cephelerde geçen kahraman bir komutanın; Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının 85’inci yıl dönümü…

19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıyla birlikte Kurtuluş Savaşı başladı. 4 yıl sonunda topraklarımız düşman esaretinden kurtulmuş, parlamentosu kurulmuş, idaresini cumhuriyet olarak ilan etmiş, ihtilallerle ileriye hakikat yürüyen genç Türkiye Cumhuriyeti vardı. Cumhuriyet’in 15’inci yaş gününde 57 yıllık ömrüne, savaşlar, bir ulusun bağımsızlık çabası ve tekrar ayağa kalkmasını sığdıran Atatürk’ün sıhhati düzgünce kötüleşmişti.

O çok sevdiği kutlamalara katılamadı. 8 Kasım günü ağır bir nöbet geçirdi. Bir orta gözlerini açtı “Aleyküm selam” dedi ve derin bir uykuya daldı.

BİR TARİH GÖÇÜYOR…

Ve 10 Kasım sabahı… Yakın çalışma arkadaşları, Atatürk’ün başında çaresizlik ve keder içinde beklemektedir. Hasan İstek Soyak, Kılıç Ali’ye döner “Kılıç bak, koskoca bir tarih göçüyor” der. Atatürk yanındakilere son sefer bakar -odadaki herkes ağlamaktadır- başını yana çevirir ve gözlerini yumar. Son nöbet defterine “Saat 09.05’te vefat etmiştir” notu yazılır. Atatürk’ün mevt haberi tüm yurdu yasa boğdu.

7’den 70’e herkes gözyaşı döktü… Yalnızca Türkiye’de değil birçok ülkede de yas ilan edildi. Mustafa Kemal Atatürk’ün naaşı, 16 Kasım 1938’de Dolmabahçe Sarayı’ndaki katafalka konuldu. İstanbullular son defa Ata’sıyla buluştu. Üç gün üç gece, gözü yaşlı bir insan seli Atatürk’e olan bağlığını gösterdi. Atatürk’ün cenaze namazı da 19 Kasım günü tekrar Dolmabahçe’de kılındı. On iki generalin omzunda sarayın dış kapısına çıkarılan tabut, top otomobiline konularak, gözyaşları ortasında Gülhane Parkı’na götürüldü.

DONANMA EŞLİK ETTİ

Ulu Lider Atatürk’ün naaşı buradan Yavuz zırhlısına nakledildi. Büyükada açıklarına kadar Türk Donanması ve merasime katılmak için gelen yabancı gemilerin eşlik ettiği Yavuz zırhlısı, cenazeyi İzmit’e götürdü. Mustafa Kemal’in naaşı buradan da özel bir trenle Ankara’ya gönderildi. 21 Kasım 1938’de yabancı devlet yetkililerinin de katıldığı büyük bir merasimde süreksiz kabri olan Etnografya Müzesi’ne defnedildi. Ulu Başkan için hazırlanan anıtmezarın tamamlanmasının akabinde Atatürk’ün naaşı 10 Kasım 1953’te Etnografya Müzesi’nden alınarak Anıtkabir’e nakledildi. Yurdun her vilayetinden getirilmiş olan vatan topraklan ile hazırlanan ebedi istirahatgâhına yerleştirildi.

14 yıl cepheden cepheye koştu

■ 24 yaşında Şam’da 5. Ordu’da

■ 26 yaşında Selanik’te 3. Ordu’da

■ 28 yaşında Hareket Ordusu’yla İstanbul’da

■ 29 yaşında Picardie Manevraları’nda

■ 30 yaşında Trablusgarp’ta Şark Gönüllüleri Komutanlığı’nda

■ 31 yaşında Balkan Savaşları’nda

■ 32 yaşında binbaşı rütbesiyle Edirne’de.

■ 33 yaşında Sofya Ataşemiliterliği’nde

■ 34 yaşında Çanakkale’de tümen komutanı

■ 35 yaşında Diyarbakır’da kolordu komutanı

■ 36-37 yaşında Suriye ve Filistin’de ordu ve ordular kümesi komutanlıkları

■ 38 yaşında Anadolu’da başlattığı Kurtuluş Savaşı ile milletinin başında…

Tarihçi İlber Ortaylı, hayatı cephelerde geçen Atatürk’ün askeri mesleğini bu türlü özetliyor. Mustafa Kemal, ‘üniformalı yaşamına’, Selanik Askeri Rüştiyesi’nde başladı. Yaklaşık 14 yıl süren askerlik hayatında katıldığı savaşlar şöyle:

31 Mart Hadisesi (1909): 2. Meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul’da idareye karşı büyük çaplı bir ayaklanma oldu. Mustafa Kemal, Orgeneral İzzettin Çalışlar ile isyancılara karşı savaştı, isyan bastırıldı.

Arnavutluk isyanı (1911): Arnavutluk’taki isyanı bastırmak üzere Harbiye Nazırı Mahmut Şevket komutasındaki kuvvet ortasında yer aldı. İsyan bastırıldı.

Trablusgarp Savaşı (1911): Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Çanakkale Boğazı ve Kızıldeniz üzerinde gerçekleşen savaş sonrasında Osmanlı, Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bölgelerini kaybetti. Bu bölgelerde Libya devleti kuruldu. Mustafa Kemal, savaş sırasında binbaşı rütbesi ile Tobruk Muharebesini yöneterek zafer kazandı.

2. Balkan Savaşı (1912-1913): Dört ülkeye karşı birden savaşan Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları’nı kaybetti, Londra Antlaşması imzalandı. Osmanlı, Balkan ve Trakya topraklarını kaybetti.  Savaş sırasında Trablusgarp’ta bulunan Mustafa Kemal, İkinci Balkan Savaşı’nın patlak vermesi üzerine Gelibolu’da görevlendirildi. 1. Balkan savaşı sırasında kaybedilen toprakların bir kısmının ikinci savaşta kazanılmasında Mustafa Kemal’in askeri başarısı tesirli oldu.

Çanakkale Savaşı (1915): 1. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nin savaştığı en güçlü cephe Çanakkale oldu. Denizde başlayan savaş, İngiliz ve Fransızların Çanakkale Boğazı’ndan geçiş sırasında ağır kayıplar vermesine neden oldu. Bu devletler Gelibolu’ya asker çıkararak Osmanlı’ya karadan saldırmayı planladılar. Gelibolu’da Mustafa Kemal’in komutasındaki Türk ordusu, bu saldırıyı denizde olduğu üzere başarılı bir biçimde önledi. Gelibolu’daki başarısı nedeniyle Mustafa Kemal’e albaylık rütbesi verildi.

Doğu Cephesi (1916-1917): Mustafa Kemal, Kolordu Kumandanı olarak Diyarbakır, Muş ve Bitlis cephesinde Ruslara ve Ruslar ile birleşen Ermenilere karşı savaştı. Bölge düşman işgalinden kurtarıldı.

Suriye-Filistin Cephesi (1917-1918): İngilizler 1917 yılında Gazze’ye saldırdı. Fakat Türklerin gösterdiği muvaffakiyet sonrası hezimete uğradılar. Bu mühlet içerisinde 7. Ordu Komutanlığına atanan Mustafa Kemal, Yıldırım Ordular Kumandanı General Falkenhayn ile yaşadığı uyuşmazlık üzerine bu vazifesinden istifa etti. 1918 yılında 7. Ordu Komutanlığı’na tekrar döndü. Asker sayısını 460 bine çıkaran İngilizler Filistin’i ele geçirdi. Bu cephede Mustafa Kemal, hem İngilizlere hem de Arap silahlı çetelerine karşı savaştı. Atatürk, 31 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi sonrası Yıldırım Ordular Kümesi Komutanlığı’na atandı.

Kurtuluş Savaşı (1919-1923): Türk ordusunun büyük bir azimle savaştığı bir cephe olan Kurtuluş Savaşı Cephesi 31 Mart 1921 yılına kadar sürdü ve çok kanlı geçti. Kurtuluş Savaşı; Doğu, Güney ve Batı olmak üzere 3 ana cephede yaşandı. Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı sonrasında “Milletin makus talihini yenen bir savaş oldu” dedi.

Sakarya Savaşı (1921): “O satıh bütün vatandır” kelamını bu savaş sırasında söyledi. Başkomutan unvanı alan Atatürk, 12 Ağustos 1921 günü de ordunun başına geçti. Yeniden zafer kazandı.

Atatürk’ün hayatından kısa kısa…

■ Sabah kahvaltılarıyla ortası ise beğenilen değildi. Yataktan kalkar kalkmaz günün birinci kahvesini içerdi.

■ Tavla ve bilardo özel zevkleri ortasında olan Mustafa Kemal’in, Zeybek oyununa düşkünlüğü de biliniyor. “Biz yalnızca Zeybek oynarken diz çökeriz” kelamı ona atfediliyor.

■ Manastır Askeri Lisesi yıllarından kalan bir alışkanlıkla hayatı boyunca en sevdiği yemeğin kuru fasulye ve pilav olduğunu söyledi. Tatlıya düşkün değildi lakin gül reçelini çok seviyordu.

■ Gömleklerinin modellerini kendisi çiziyordu. Tercihi daima beyaz gömlekti.

■ Sakarya isminde bir atı ve Foks ismini verdiği bir köpeği vardı.

■ Atatürk hastalığının başlangıcında Dr. Fissinger tarafından muayene edildi. Hekim, Atatürk’e “Günde kaç paket sigara içiyorsunuz?” diye sordu ve “Sekiz paket” yanıtını aldı. Bunun çok fazla olduğunu söyleyen Fissinger “Sekiz paketi birinci etapta 2 pakete indireceksiniz” dedi. Atatürk gülerek şu karşılığı verdi: ‘’Ben esasen 2 paket içiyorum. Bundan sonra o 2 paketi, tabip müsaadesiyle içeceğim…”

Doğruyu söylemekten korkmayınız

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün hafızalara kazınan ve her fırsatta hatırlanan çok sayıda ünlü kelamı var. Bu kelamlar ortadan geçen yıllara karşın yeniliğini ve değerini koruyor.  O denli ki Atatürk’ün kelamları hala en çok paylaşılanlar ortasında yer alıyor, kutup yıldızı üzere  yol gösteriyor.

■ Benim naçiz bedenim elbette bir gün toprak olacaktır, lakin Türkiye Cumhuriyeti ebediyen payidar kalacaktır.

■ Beni görmek demek kesinlikle yüzümü görmek demek değildir. Fikir ve hislerimi anlıyorsanız bu kafidir.

■ Doğruyu söylemekten korkmayınız.

■ Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür.

■ Zafer, “Zafer benimdir” diyebilenindir.

■ Egemenlik, kayıtsız koşulsuz ulusundur.

■ Milleti kurtaranlar yalnız ve lakin öğretmenlerdir.

■ Hayatta en gerçek mürşit ilimdir.

■ Yurt sevgisi ona hizmetle ölçülür.