Diyanet İşleri Başkanlığı’nın talebi üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2015 yılında Kadıköy rıhtımına “Ulu Cami” projesi hazırladı. Caminin, atık su arıtma tesisinin yanında bulunan ve İSKİ’nin ileri biyolojik arıtma tesisi yapmayı planladığı alanda kalan 34 bin metrekarelik dolgu alanına yapılması planlanıyordu.
Hâlihazırda otopark olarak kullanılan alana yapılması planlanan cami, şadırvan, kültür merkezi ile yeraltı otoparkı projesine; İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Heyeti 9 Kasım 2017 tarihli kararı ile onay vermişti.
Kadıköy Belediyesi de şura karanın iptali için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na dava açmıştı. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin de müdahil olduğu davada İstanbul 3. Yönetim Mahkemesi 23 Kasım 2020 tarihinde istinaf yolu açık olmak üzere şura kararını iptal etti.
Bakanlık kararı temyiz etti. Evrak Danıştay’a gitti ve tekrar yönetim mahkemesine gönderildi.
“ULAŞIM BASKISI YARATIR”
Belgeye tekrar inceleyen İstanbul 3. Yönetim Mahkemesi, konsey kararı için 17 Kasım 2023 tarihinde oybirliği ile ikinci sefer iptal kararı verdi. Kararda, cami projesinin bulunduğu alanda erişilebilir noktalarda öteki mescitler yer aldığına dikkat çekilerek projede önerilen otopark alanı ve caminin inşa edilmesi sonrasında kentsel doku üzerinde önemli bir ulaşım baskısı yaratılacağının altı çizildi.
“TESCİLLİ AĞAÇLAR BULUNUYOR”
Mevcut bin 4 araçlık açık otopark kaldırılarak yerine tescilli ağaç kümesinin bulunduğu yeşil alanın altına bin 242 araç kapasiteli kapalı otopark alanının önerilmesinin ulaşım planlama unsurlarına ters olduğu belirtildi.
Kararda “Bu alan mevcut durumda faal yeşil alan olarak kullanılan, üzerinde tescilli ağaçların bulunduğu bir alan olup rekreasyon hedefli kullanımlar sunması kent planlama prensipleri açısından kıymet taşıyor. Tescilli durumdaki ağaçların ise projeden nasıl etkileneceğine dair rastgele bir uzman değerlendirmesine rastlanmadı” denildi.
DOLGU ALANINA 24.2 KAT FAZLA İNŞAAT
Üzerine cami, şadırvan ve kültür merkezi yapılması planlanan alanın deniz sonu içinde kaldığı ve dolgu alanı olduğuna işaret edilerek dolgu alanlarının çoğunluğunun açık alan olması gerektiği belirtildi.
Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen azamî yüksekliğin 5.50 metre, emsalin 0.03 ve sökülebilir takılabilir yapıdaki gereç kullanılması şartlarının bulunduğu anımsatılarak dava konusu projede mevzuatta belirlenen inşaat alanının 24.2 katı fazla inşaat alanı önerildiğinin altı çizildi.
HAYDARPAŞA GARI’NDAN DAHA YÜKSEK
Cami, şadırvan, kültür merkezi ve hizmet yapıları binasının etrafında bulunan Haydarpaşa Garı’ndan daha yüksek olduğu, cephe gereci, doku, form ve cephe olarak çok farklı olduğu vurgulandı.
Kararda “Söz konusu yapıların cephe, kütle, pozisyon, gabari, ulaşım, tescilli ağaçlar açısından Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Muhafaza Yüksek Şurası’nın 420, 702 sayılı unsur kararları ve 2863 sayılı Kanuna uygun biçimde projelendirilmediği” tespit edildi. Bu nedenlerle heyet kararının ve projenin hukuka uygun olmadığı sonucuna varılarak iptal kararı alındı.
