Havacılık Tıbbı Derneği ve Havacılık ve Uzay Tıbbı Platformu havayolu pilotlarının yorgunluk problemiyle ilgili bir çalışma tamamladı. Havacılık ve Uzay Tıbbı Kongresi’nde sunulan raporda çarpıcı sonuçlar yer aldı.
Son devirde sıkça gündeme gelen yorgun pilot konusunda bilimsel bir çalışma yayınlandı. Havacılık Tıbbı Derneği ve Havacılık ve Uzay Tıbbı Platformu tarafından gerçekleştirilen, “Türk Sivil Hava Yolu Pilotları 2022 Yılı 1. ve 2. Devir Yorgunluk Anketi Çalışması” sonuçları açıklandı.
Kaptan Pilot Engin Aksüt ve Dr. Rana Kesken’in Havacılık ve Uzay Tıbbı Kongresi’nde sunduğu sonuçlar hergün yüz binlerce kişinin kullandığı yolcu uçaklarının kokpitinde oturan pilotlarla ilgili tasa verici durumu ortaya koyuyor.
Ankete 1. Devir 802, 2. Devir 716 pilot katıldı. Katılan pilotların yaklaşık yarısı kaptan yarısı “First Officer”dı. .
İşte anketten kimi sorular ve çarpıcı yanıtlar:
Pilotlar, yüzde 92 oranında “Görevimle ilgili son aylarda kendimi yorgun hissediyorum” dedi.
“Görevinizle ilgili olarak son periyottaki yorgunluğunuzu
en yorgun seviyeden (7). en dinlenmiş seviye (1) olan aralıkta
bir skor vererek değerlendiriniz” formundaki çalışmaya pilotların yüzde 80’i “Tamamen yorgun”, “Oldukça yorgun” ve “Orta Seviye Yorgunluk” olarak işaretledi. Yalnızca yüzde 20’si “Biraz yorgun ve daha aşağı seviyeleri işaretledi.
“YORGUNLUKTAN KOKPİTTE UYUKLUYORUM”
Pilotlar, “Uçuşlarınızda yorgunluk nedeni ile uyukladığınız
(mikro uyku) yahut uykululuk hissettiğiniz oldu mu?” sorusuna çarpıcı bir biçimde yüzde 87 oranında evet dedi.
ESNİYORLAR, BAŞLARI ÖNE DÜŞÜYOR…
Katılımcı pilotların neredeyse tamamı, “Görev sırasında birlikte çalıştığınızdiğer pilotun yorgunluk belirtilerine hiç rastladınız mı?(Esneme, başınönedüşmesi, dikkat azalması, sorulara geç tepki verme vs.)” sorusuna evet cevabını verdi.
“DİNLENME MÜHLETİ ÇOK KISA”
Pilotların yorgunluğa neden olan faktörlerin başında, asgarî dinlenme mühletini gösterdi. Çabucak akabinde limitlere yakın planlama ve şirketlerinin Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden aldıkları özel istisnalar ve muafiyetlerle uçmak geliyor.
Pilotların kendini yorgun hissetmesine neden olan sebepler şöyle sıralanıyor: Asgarî dinlenme ile planlanmış uçuşlar, gece uçuşları, uzun vazife mühleti, vazifeye sabah erken başlama, art geriye uçuşlar, kısa yatılar, 4 yahut daha fazla bacak uçuşu, uzun gecikmeler, belkenmeyen uçuş değişiklikleri, jet lag.
İYİ HİSSETMESELER DE UÇMAK ZORUNDALAR
Çalışmanın en can alıcı sorularından biri de şöyleydi: “Yorgunluk nedeniyle “Unfit” olduğunuzu şirketinize bildirip uçuşa gitmediğiniz vakitler oldu mu?(Unfit-to-Fly)” Pilotların yalnızca yüzde 9’u buna evet yanıtı verdi. Yüzde 57’si “Hayır” derken, yüzde 34’ü şirketinde bu türlü bir uygulamanın olmadığını kaydetti.
Raporda, hem yolcuların hem mürettebatın sıhhati için pilotların çekinmeden şirkete yorgunum(unfit to fly)) dediğinde uçuşunun sorgusuz sualsiz ve hekim raporu istenmeden alınması ve bu hususta (suistimal edilmediği sürece) yaptırım olmayan bir sistemin getirilmesi gerektiği vurgulandı.
“Unfit to fly” hakkının şartsız koşulsuz yıllık belirlenecek bir limit dahilinde getirilmesi gerektiği belirtilen raporda, birebir gün içinde asgarî dinlenmeyle 2 kere uçuş yapmanın hiçbir iş kolunda olmadığını ve insancıl olmadığı kaydedildi.
Raporda ayrıyeten şu tespitlere yer verildi:
- Kitabi limitlerin dışında insani limitlerinde dikkate alınması, bizim bir uyku tuşumuz olmadığı üzere her vakit ve her kuralda uygun dinlenmeyi gerçekleştiremediğimizin dikkate alınması ve Unfit to fly kavramının gerçek manada şirket kültürümüze yerleşmesi konusunda beklentiler var.
- Özellikle gece uçuşlarını müteakip kesinlikle bir gece uykusu yapılması sağlanmalıdır. Kategori C meydan uçuşları öncesinde kesinlikle 24 saatlik dinlenme yapılmalı.
“ÖLÜMLÜ BİR KAZAYA KADAR ŞİRKETLER DİKKATE ALMAYACAK”
- Pilotlar yorgun. Şirketler bunları dikkate almıyor ve almayacak , ta ki ölümlü bir kaza oluncaya kadar. O kaza da şayet Avrupa’da olacak olursa EASA işin içine girecek şirketlerimize hava alanı yasağı uygulayacak tahminen o vakit bir şeyler düzelir. Yoksa istediğimizi yapıyoruz ve her şey olağan gidiyor yapmaya devam edelim mantığı ile hareket etmeye devam edecekler.
- İnsan olduğumuzun unutulmaması… Bir bilgisayar programının datalarıyla yorgun olup olamayacağımıza karar verilmemesi. Yorgunluk önlenmelidir. Bitkinlik ile yorgunluk keskin çizgilerle ayrılmaz. “Yorgun olabilirsiniz” kabulü ile yapılan planlama ,sorunlara yol açmaktadır.
- Uçuş limitlerinin daima uygulanabilir limitler olmadığı dikkate alınmalıdır. Aylık planda limitlerde uçuşlar gereksinim doğrultusunda istisna olarak planlanmalıdır.
- Limitlerin daima olağan bir planlama olarak uygulanması Yorgunluk ve bitkinliğe sebep vermekte ve insancıl olmamaktadır.
- Havacılıkta alınan en büyük risk yorgun pilottur.
