12 milyarlık hurda parası kimlere gitti?
Milyonlarca insanın canını yakan zelzele yeni bir rant kapısı açtı. Zelzelede yıkılan binalardan çıkan demir, pwc, plastik, kablo, bakır, kağıt üzere bedelli atığın toplamda 12 milyar TL’yi bulacağı hesaplandı. Enkazın tamamına yakınının çıkarılıp boş alana taşınmasında kamu kurumları, belediyeler ve fiyatsız hibe sistemle özel firmaların tahsis ettiği kepçe, dozer ve kamyonların kullanıldığı söz ediliyor. Enkazdan çıkan bedelli atığın kimlere verildiği kamuoyuna açıklanmadan, yangından mal kaçırır üzere süratle toplandığını belirten uzmanlar, hurdadan elde edilecek parayla en az 15 bin konutun yapılıp depremzedelere verilebileceğini fakat bu paraların birilerinin cebine gitmiş olabileceğini söyledi. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan hesaplamalara nazaran zelzele bölgesinde 116 milyon ile 210 milyon ton enkaz oluştu.
1.5 MİLYON TON ATIK
Yıkılan binalardan ortalama olarak 150 milyon ton civarında enkazın çıkacağı ve bunun da yüzde 1’inin hurda ve geri dönüşüm gereci olacağı var sayılarak yapılan hesaplamalar, enkazda en az 1.5 milyon ton seviyesinde bedelli atığın olduğuna işaret ediyor. Bu atığın ortalama kilogram pahasının 8 TL olduğu, hasebiyle zelzele enkazından en az 12 milyar liralık bedelli atık çıkacağı hesabı yapıldı. Olağanda bina yıkım işleri, binadan çıkacak hurda karşılığı olarak fiyatsız yapılabiliyor. Lakin zelzele sonrası enkazın süratle kaldırılması için bölgeye çok sayıda fiyatsız araç gönderildi. Bu araçların büyük kısmını yurdun dört bir yanındaki kamu kurumları ile belediyeler gönderdi. Binlerce araç da şirketler tarafından fiyatsız tahsis edildi. Hasebiyle kıymetli atıktan elde edilecek paranın depremzedeler için kullanılmak üzere kamuda kalması gerektiği tabir ediliyor.
15 bin konut yapılır
Uzmanların yaptığı hesaplamalara nazaran, enkazdan çıkacak pahalı atıkların kamu tarafından bir yerde toplanıp satılması halinde elde edilecek yaklaşık 12 milyar lirayla yaklaşık 15 bin civarında yeni konut yapılıp depremzedeye verilebilecek. Lakin bedelli atığın kamu tarafından mı depolandığı yoksa müteahhit firmalara mı verildiği bilinmiyor. Enkaz kaldırma maliyetinin, enkazdan çıkacak atığın bedelinin yüzde 1’ine lakin karşılık geldiğini, yalnızca hurda kabloların bile maliyeti karşılayabilecek boyutta olduğu belirtiliyor.
