TÜBİTAK ve kimi milletlerarası kuruluşların takviyeleriyle Dicle Üniversitesi’nden 50’den fazla akademisyenin iştirakiyle, 6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin vurduğu vilayetlerdeki 600’ü aşkın yapı üzerinde bilimsel çalışmalar yapıldı. Yıkılan ve ayakta kalan yapılarda gerçekleştirilen çalışmalar rapor haline dönüştürüldü. Dicle Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karakoç ve akademisyenlerin iştirakiyle üniversitenin Kültür ve Kongre Merkezi’nde yapılan basın toplantısıyla kamuoyu ile paylaşılan raporda, yıkılan yapıların taşıyıcı sistemlerinin esnek olduğu belirtildi.
“TAŞIYICI SİSTEMLERİMİZ ESNEK, YAPILARDAKİ DİRENCİN ARTTIRILMASI GEREKİYOR”
Raporu hazırlayan Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İdris Bedirhanoğlu, yıkılan binalarda yapılan incelemede taşıyıcı sistemlerin eksik olduğunun görüldüğü, bunun önlenmesi için direncin perde duvar ve kolon ölçülerinin arttırılması gerektiğini söz ederek şöyle konuştu:
* “Taşıyıcı sistemlerimiz çok esnek. Sarsıntıya çok az direnç gösteriyor. Bu direncin artırılması lazım, bunun için de binanın yükünü taşıyan perde duvar ve kolon ölçülerinin artırılması gerekiyor. Bu çok çok kıymetli ve bu oranların sayısal olarak yaptığımız hesaplamalarda az olduğunu gördük. Birçok vilayette yaptığımız bina incelemelerinde bunu gördük. Bunun giderilmesi gerekiyor.
* Öteki bir bahis ise ayrıntılandırma. Detaylandırmalar, küçük ayrıntılar üzere geliyor. Küçük bir ayrıntı diyoruz lakin tesiri çok büyük. Kimi yerlerde aralıkların çok daha büyük olması o kolonda göçmeye neden oluyor. Kancaların yapılmaması yahut da makûs yapılması, yani küçücük bir bağ teli eksik yapılıyor, beton döküm sırasında kayıyor yahut yanlış bir yere kaymış oluyor, bu detaylandırmalar küçük ayrıntılar, ancak tesiri çok büyük konulardır. Biz bunlara dikkat çektik ve bu sarsıntılarda de göçmeye neden olan, hasara neden olan, ağır hasara neden olan bu ayrıntılar oldu. Ama bu ayrıntılar uygun yapılmadığı vakit kağıt üzerinde yapılan çizimlerle uygulamadaki davranış birbirini tutmuyor.
“DETAYLARIN DA DENETLENMESİ LAZIM”
Binalarda kullanılan beton ve çelik donatılar üzere ayrıntıların da denetlenmesi gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Bedirhanoğlu şunları aktardı:
* “Bundan sonra bu felaketleri yaşamamamız için bizim binamızın güvenliğini riske atmamamız lazım. Üzerine çok güzel düşünmemiz lazım. Bunun için kolon ve perde ölçümüzü artırmamız gerekiyor. Binamızın daha dirençli olması lazımdır. Ondan sonra ayrıntılardan ödün vermememiz lazım. Statik ayrıntılar, donatı ayrıntıları, beton kalitesi, bunlardan ödün verilmemesi lazım.
* Hatta bu kapsamda şöyle bir teklifim var. Bina bittikten sonra da bu ayrıntıların denetlenmesi lazımdır. Biz daima bu eksiklikleri söylüyoruz. Lakin maalesef eksik uygulandığını, yine bir sürü yanılgının olduğunu görüyoruz. Bu sarsıntılar üzerine çok uygun çalışmak lazım ve bu yazılan bütün raporların, tekliflerin, Tavsiyelerin çok güzel göz önüne alınması lazım. Bunla hareket edilerek hem yeni yapılarımızı gözden geçirmemiz gerekiyor.” (DHA)
