AKP’li belediye el koymuştu: Fransız Yetimhanesi’ne ait yeni belgeler ortaya çıktı

Beyoğlu Belediyesi 1 Haziran’da Fransa Dışişleri Bakanlığı’nın mülkü olan dört katlı binaya el koydu. Fransa Konsolosluğu’nun kiracısı olanlar, AKP’li Beyoğlu Belediyesi ile kira kontratı imzalamaya zorlandı, imzalanmaması durumunda binanın zorla boşaltılacağı yönünde beyanlar tartışmalara neden oldu. Söz konusu el koyma girişimi sonrasında gündem olan binaya Beyoğlu Kaymakamlığı tarafından kayyum atandı.

‘Binayı bize verin’ ısrarı

Gazete Duvar’dan Ferhat Yaşar’ın haberine göre, Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız ve ekibi, mülkte bulunan Kemal Cinbiz’in yanına giderek binayı kendilerine devretmesini talep etti. Ancak baba Cinbiz, 56 yıllık kiracısı olduğu binanın Fransızlara ait olduğunu ve kirasını Fransız Büyükelçiliği’ne bağlı bir vakfa ödediğini belirterek bu teklifi her seferinde reddetti.

Cemal Cinbiz, babasının yanındayken yine benzer bir olaya şahitlik etti. Cinbiz, şahit olduğu anı şu sözlerle anlattı:

“Bir gün yine ellerinde kalın dosyalarla geldiler. Belediyeden geldiklerini, binanın kendilerine devredilmesini istediklerini söylediler. Bunun üzerine babam, ‘Siz burada bekleyin, ben Fransız Konsolosluğu’nu arayayım’ dedi. Babam aşağı geldiğinde kimse yoktu.”

Mahkemenin durdurma kararına rağmen tahliye devam etti

Baba Kemal Cinbiz’in hayatını kaybetmesinden aylar sonra Beyoğlu Belediye Başkanı Yıldız, 2021’in son aylarında bir kez daha binayı ziyaret ederek bu sefer Cemal Cinbiz’den binayı kendilerine devretmesini talep etti. Olumsuz yanıt alan Yıldız iddiaya göre “Ben almasını bilirim” diyerek binayı terk etti. Kısa süre sonra belediye yetkilileri ile çok sayıda zabıta ve polis 1 Haziran sabahı baskın düzenleyerek binayı boşaltmak için harekete geçtiler. İstanbul 2. İdare Mahkemesi aynı gün yürütmeyi durdurma kararı vermesine rağmen zabıtalar Zanaat Atölyesi’ne girdi ve tahliyeye başladı.

Çok sayıda parça kayıp

4 katlı binada 1970’ten beri Fransa elçiliğine kira ödeyen Cemal Cinbiz, darp edilerek dışarı çıkartıldı. Kartonpiyer Müzesi’nde sergilenen kartonpiyer kalıpları zarar gördü. Bahçenin etrafını saran 250 metrelik demir korkuluklar ve bahçedeki sütunlar söküldü. Taşıma sırasında Cinbiz, tarihi değeri olan çok sayıda sandık ve parçanın kaybolduğunu öne sürerek hasarın büyük olduğunu aktardı. Öte yandan kartonpiyer kalıplarının yapıldığı atölyeye ait olan her şeye belediye tarafından el konuldu.

Tahliye işlemleri devam ederken olayı gündeme getiren “Beyoğlu’nda Fransa’ya ait binaya el konuldu” başlıklı haber sonrasında Beyoğlu Belediyesi acil toplantı yaparak tahliyeyi durdurdu.

Fransa heyet gönderdi

Söz konusu binayla ilgili 1990 ve 2010’larda da benzer bir anlaşmazlık olmuştu. Ancak iki ülke arasında diplomatik krizin patlak vereceği endişesi nedeniyle geri adım atılmıştı.

Son tahliye olayının ardından Fransa hükümeti inceleme yapmak için bir heyet gönderdi. Heyet incelemelerde bulunduktan sonra Beyoğlu Belediyesi’ne dava açtı. İlk duruşma 21 Şubat saat 10.20’de İstanbul 13. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülecek.

156 yıllık anlaşmazık devam ediyor

Sultan Abdülaziz, 1866’da Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul (Aziz Vincent de Paul’un Hayırsever Kızları) adlı vakfa yetimhane inşa etmek üzere fermanla arsa verdi.

Osmanlı fermanı, 1866

Bina 1868 yılında mühürlenmiş

Yine Osmanlı’ya ait 9 Nisan 1870 tarihli resmi belgede, “Tophane kasabasında Tomtom mahallesinde yetimhane yapılarak önceden padişah emriyle Fransa devletine terk edilen Çukur Bostan arsası bitişiğinde bulunan eski bir evin sahibi olan zaptiye binbaşılarında Süleyman oğlu Ahmet Arif Efendi zikr edilen evi belli bir bedel karşılığında adı geçen devlet elçiliğine terk edilmiştir” ifadeleri yer alıyor.

Ancak belgelere göre 156 yıl önce de söz konusu mülkle ilgili bir anlaşmazlık olduğu ortaya çıktı. Buna göre binanın yapıldığı arsada farklı kişilerin de hisseleri olduğu gerekçesiyle mahkeme tarafından belli bir bedelle kiralandığı görülüyor. Türkçeleştirilen belgede şu ifadeler yer alıyor:

“Yapılan satış işlemleriyle ilgili olarak padişah emri üzerine mahkemece keşif ve muayene ve ölçümleri yapıldığında bir taraftan yetimhane bahçesi ve bir taraftan Mehmet Efendi evi ve bahçesi ve dört taraftan yol ile çevrili metrekare iki yüz yirmi zira altı parmak arsalı ve Sultan Beyazit’i Veli Han vakfına ait senelik doksan akçe kira bedelli ve on beş numaralı bir adet evin, Ahmet Arif Efendi üzerinde iken zikr edilen elçiliğe satıldığı ve satış işlemi padişah emrine bağlı olduğundan bahsi geçen evin emsalleri misilli senelik yüz kuruş kira bedeli ile yetimhaneye ilave olunduğu vakıf defterine kayıt edilerek şerh verilmiştir. Zikr edilen kiranın elçilik tarafından yıldan yıla Harameyn hazinesine verilmesi için lazım gelen yerlere ilmuhaberler verilmesine dair teftiş mahkemesinden verilen ilam vakıflar muhasebesine kayıt olunup yukarıda anlatılan konu ile ilgili olarak vakıf tarafına başka bir ilmuhaber verildiğinden durumdan haberdar olması için elçilik tarafına dahi işbu ilmuhaber verilidi.”

Resmi belge, 9 Nisan 1970

Beyoğlu Kaymakamlığı tarafından binaya atanan kayyumun süresi aralık sonunda bitiyor. Edinilen bilgiye göre Beyoğlu Belediyesi ise mahkeme öncesi bina üzerinde hak iddia etmek için çeşitli çalışmalara başladı. Bu nedenle birçok kez emlakçılar binaya gönderilerek incelemeler yapıldı.

Öte yandan Fransa’nın Galatasaray Lisesi ile anlaşarak binayı bir okula dönüştürme planlarının olduğu öğrenildi.