Emtia piyasasında yılın ilk çeyreği zorlu geçti

Emtia fiyatları, küresel anlamda yaşanan tüm gelişmelerde reaksiyon verdi.

2023 yılının ilk çeyreği geride kaldı.

Bu süreçte emtia piyasası, fiyatlamaların zorlaştığı bir iklim yaşadı.

Ocak-Mart 2023

Küresel ekonomik aktiviteye ilişkin endişeler, Ocak-Mart 2023’te emtia piyasasını etkiledi.

Fed’in açıklamaları

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, geçen ay ABD Senatosu’nun Bankacılık, Konut ve Kentsel İşler Komitesi’nde yaptığı konuşmada, son ekonomik verilerin beklenenden daha güçlü geldiğini, bunun da faiz oranlarının nihai seviyesinin tahmin edilenden daha yüksek olabileceğini gösterdiğini söylemişti.

Bankacılık sorunları

Küresel çapta bankacılık sektörüne ilişkin sıkıntılar ve para politikalarına yönelik belirsizlikler de ürün bazlı ayrışmalara yol açtı.

ABD’de Silikon Vadisi Bankası (SVB) ve Signature Bank’ın iflası, Avrupa’da İsviçre merkezli Credit Suisse bankasının en büyük ortağı Suudi Ulusal Bankası’nın sermaye artırımı yapmayacağını duyurması da piyasalardaki belirsizlikleri tetiklemişti. İsviçre’nin en büyük bankası UBS, rakibi Credit Suisse’i devlet yardımıyla “acil” satın almıştı.

Değerli metallerde altın öne çıktı

Yılın ilk çeyreğinde dalgalı bir seyir izleyen değerli metallerde altın öne çıktı. İlk çeyrekte altın yüzde 8 ve gümüş yüzde 0,7 değer kazanırken, platin yüzde 7,2 ve paladyum yüzde 18,7 değer kaybetti.

Küresel ekonominin 2023’te yavaşlayacağına dair açıklamalar “güvenli liman” olan altına talebi artırdı. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, ocak ayında küresel ekonominin zorlu bir yıl ile karşı karşıya olduğu konusunda uyarıda bulunurken, ABD, AB ve Çin’in aynı anda yavaşlaması nedeniyle dünya ekonomisinin üçte birinin resesyona girmesinin beklendiğini kaydetmişti.

Resesyon endişelerinden en çok etkilenen emtia araçları arasında yer alan paladyum, 1.353,42 dolarla Haziran 2019’dan itibaren en düşük seviyeyi gördü.

Baz metallerde de sert hareketler öne çıktı

Yılın ilk çeyreğinde baz metallerde de sert hareketlerin hakim olduğu dalga boyu yüksek bir seyir öne çıktı.

Bu dönemde tezgah üstü piyasada bakır yüzde 6,8 ve alüminyum yüzde 1,3 değer kazanırken, kurşun yüzde 8,9, nikel yüzde 23,3 ve çinko yüzde 2,7 değer kaybetti.

Singapur merkezli Trafigura şirketi, Çin’in talebindeki toparlanmanın zaten düşük olan bakır stoklarını tüketme riski taşıdığından bakır fiyatlarının bu yıl rekor seviyeye çıkabileceği öngörüsünde bulunurken, Goldman Sachs analistleri, Çin’in şubat ayında gösterdiği yüksek talebi yinelemesi durumunda dünyanın bu yılın üçüncü çeyreğinde ciddi bir bakır krizine girebileceğini açıklamıştı. Goldman Sachs’a göre, Çin’in bakır talebi, geçen ay yıllık bazda yüzde 13 arttı.

Şili’de bakır üretiminin şubatta yıllık bazda yüzde 3,7 azalması da arza yönelik endişelere neden oldu.

Avrupa Kritik Ham Madde Yasası, bakıra olumlu yansıdı, nikelde düşüşe neden oldu

Avrupa Birliği (AB), Avrupa Kritik Ham Madde Yasası’nda bakır ve nikeli stratejik metaller olarak belirledi. AB’nin bu kararı bakıra olumlu yansırken, nikelde ilk çeyrekte düşüşler kaydedildi.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu araştırması, nikel üretiminin 2022’de arttığını ortaya koyarken, Singapur’da bulunan emtia şirketi Trafigura’ya ilişkin çıkan haberler nedeniyle nikel piyasasında sert dalgalanmalar görüldü.

Uluslararası Nikel Çalışma Grubu, küresel nikel pazarında arz fazlası olduğunu ortaya koydu. Veriler, küresel çinko pazarındaki açığın 2022’de arttığını, toplam rafine üretimin oranının da gerilediğini gösterdi.

Enerji fiyatlarının düşmesi alüminyuma olumlu yansıdı

Enerji fiyatlarındaki değer kaybı da ilk çeyrekte alüminyuma olan talebi artırdı.

Analistler, “Fransa merkezli alüminyum izabe tesisi Aluminium Dunkerque’nin enerji fiyatlarının düşmesiyle üretimini tam kapasiteye çıkardığına” dair haberlerin, alüminyumdaki ekonomik aktiviteye ilişkin olumlu bir gelişme olarak algılandığını söyledi.

Enerji emtialarında sert satışlar görüldü

Yılın ilk çeyreğinde enerji emtiaları sert düştü. Söz konusu dönemde Brent petrol yüzde 5,3 ve New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğalgaz yüzde 50,5 azalış kaydetti.

Dünya ekonomilerindeki resesyon beklentisi, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin’de ekonomik ve talebe yönelik toparlanmaya ilişkin karışık sinyaller belirsizliğe yol açarken, ABD’de petrol stoklarının artması Brent petrol üzerinde baskı oluşturdu.

Brent petrol fiyatlarındaki düşüşte, ABD’nin stratejik petrol rezervinden piyasaya petrol satışı yapacağına ilişkin haber akışı etkili oldu.

Doğalgaz yılın ilk çeyreğinde, 2 doların altına indi

Doğalgaz yılın ilk çeyreğinde, Mayıs 2021’den itibaren ilk defa 2 doların altını gördü.

Doğalgaz fiyatlarındaki düşüşte, doğalgaz tüketimini nispeten düşük tutan hava şartları, bu nedenle birçok ülkede gaz depolarının yeniden doldurulması ve daha fazla sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatı etkili oldu. Özellikle maliyet nedeniyle daha az üretim yapan sanayide doğalgazda tasarruf sağlanması fiyatların düşüşünü etkilerken, enerji krizinin şimdilik geri planda kalması da fiyatlardaki düşüşü tetikledi.

Tarım emtialarında kakao ve şekerin performansı dikkati çekti

Yılın ilk çeyreğinde tarım emtialarında da dalgalı bir seyir görülmesine karşın kakao ve şekerin performansı dikkati çekti.

İlk çeyrekte Intercontinental Exchange’de (ICE) 0,22 dolarla Kasım 2016’dan bu yana en yüksek seviyeyi gören şeker yüzde 9,6, 2.963 dolarla Ağustos 2016’dan bu yana en yüksek seviyeyi gören kakao yüzde 12,8 ve kahve yüzde 1,9 artarken, pamuk yüzde 0,7 düşüş kaydetti.

Analistler, Hindistan’da şeker üretiminin azalacağına yönelik öngörülerin fiyatlarda yükselişe neden olduğunu belirterek, ülkede şeker rekoltesinin azalmasıyla küresel arz sorunlarının tetiklenebileceğinden endişe edildiğini söyledi.

Hindistan’ın dünyanın en büyük şeker üreticisi, Brezilya’nın ise dünyanın en büyük şeker ihracatçısı olduğunu hatırlatan analistler, bu nedenle bu iki ülkedeki gelişmelerin fiyatlar üzerinde etkili olduğunu vurguladı. Fransa’da şeker pancarı üretiminin son 14 yılın en düşük seviyesine gerilemesine dair beklentiler de şekere yönelik arz endişelerini tetikledi.

Kakao fiyatları

Kakao fiyatları, bazı Batı Afrika kakao mahsullerinin kalitesiyle ilgili endişelerden destek gördü. Ukrayna’daki savaş, Rusya’nın dünya çapındaki potas ve diğer gübre ihracatını sınırladığından kakao çiftçileri için gübre ve böcek ilacı eksikliği büyük bir problem haline geldi. Fildişi Sahili’ndeki bazı kakao ihracatçılarının, kakao çekirdekleri kıtlığı nedeniyle sözleşmelerinde temerrüde düşmek üzere olduklarına dair haberler üzerine de kakao fiyatları yükseldi.

Kahve fiyatları

Brezilya’daki hava koşulları kahve fiyatlarını etkiledi. Ülkede, kahve yetişen alanlarda toprak nem oranının 7 yılın zirvesine çıktığına dair haberlerle kahveye ilişkin üretim endişeleri arttı ve kahve fiyatlarında yükseliş kaydedildi. Analistler, Brezilya’da seçim sonrası kahve tedarik zincirine yönelik artan endişelerin de yükseldiğini söyledi. Bu arada, enerji, işçilik, ambalaj ve paketleme maliyetleri de kahve fiyatlarının yükselmesini tetikledi.

Pamuk değer kaybetti

Küresel resesyon endişeleriyle beraber talep endişelerinde yaşanan artış sonucu pamuk fiyatları geriledi. ABD’de pamuk ihracatının gerilemesi de pamuğun değer kaybetmesine neden oldu.

Buğday fiyatları düştü

Yılın ilk çeyreğinde Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday yüzde 12,6, mısır yüzde 2,7, soya fasulyesi yüzde 1,2 ve pirinç yüzde 6,5 değer kaybetti.

Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yenilenmesinin fiyatlara etkisi

Buğday, 6,54 dolarla Temmuz 2021’den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Dünya buğday üretim tahminlerindeki artış, buğday fiyatlarını aşağı yönlü etkilerken, Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yenilenmesi de buğday fiyatlarının düşmesinde önemli bir faktör olarak ortaya çıktı.

Yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarındaki gerileme de mısır fiyatlarını baskıladı.