Kemik erimesini durdurmak mümkün mü?

Doğumdan sonra 35 yaşına kadar daima artarak en yüksek düzeyine çıkan kemik yükü, bu yaştan sonra yoğunluk ve kütlesel olarak azalmaya başlar. Osteoporoz yani kemik erimesi bayanlarda menopoz sonrası erkeklerde ise 65 yaş ve üzerinde ortaya çıkar. Hastalık genetik nedenlerle genç yaşlarda da görülebilir. Araştırmaların kemik erimesinin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde arttığını, bu riske karşı alınacak tedbirlerin başında kemik kütlesinin artırılmasının geldiğine dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, hastalığa karşı alınması gereken tedbirleri şöyle özetledi:

İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk

Bir halk sıhhati sorunudur

Osteoporoz kemik kütlesinin kaybı olarak tanım edilebilir. Kemiklerin kütlesi azalır ve sonuçta kırılganlığı artar. Sıklığı ilerleyen yaşla birlikte artan osteoporoz; obezite, diyabet ve metabolik sendrom üzere kronik metabolik bir hastalık tablosudur. Bayanda ve erkekte beklenen hayat mühletinin uzamasıyla birlikte osteoporoz, halk sıhhati açısından en kıymetli hastalıklar ortasına girmiştir. İlerleyen yaşla ortaya çıkan en sık kırık nedenlerinden biridir. Bayanlarda bu hastalığa bağlı kırıklar 45 yaşından, erkeklerde ise 75 yaşından sonra daha sık görülür. Bilhassa omurga, kalça ve el bileği kırıkları artar.

Kalsiyumu gerçek kaynaklardan alın

Yaygın inanışın bilakis, süt ve süt eserleri en ağır kalsiyum kaynakları değildir. Yeşil yapraklı sebzelerde kalsiyum ölçüsü daha fazladır. Hayvansal proteinler bedende asit atık üretimine katkı yaparak böbrekler yoluyla kalsiyum atılmasına neden olup, osteoporoz riskini artırmaktadır. Zerzevat ve meyveler ise asit atık üretimine yol açmaz. Hatta kalsiyum tutucu tesire sahiptirler. Zerzevat ve meyveler ayrıyeten kemik sıhhati için gerekli olan kalsiyum, potasyum, magnezyum, K vitamini ve C vitamini tarafından son derece zengindir. Zerzevat ve meyvelerin kalsiyum/fosfor oranı âlâ, sodyum ölçüsü ise işlenmiş ve rafine besinlerden düşüktür. Tipik bir Batılı diyette hayvansal protein, rafine şeker, tuz ve kafein fazla; zerzevat ve meyve ise az tüketilir. Bu stil beslenmede, kalsiyum idrarla birlikte atılır. Münasebetiyle bedende, kemikleri muhafazaya yetecek kalsiyum kalmaz ve bu da osteoporoza yol açar. Güçlü kemikler için alınan kalsiyumla bedenden atılan kalsiyum istikrarda olmalıdır. Osteoporozun az kalsiyum alımı nedeniyle değil, idrar yoluyla fazla kalsiyum kaybı sonucunda ortaya çıktığı da kanıtlanmıştır. Lahana, ıspanak, brokoli, marul, maydanoz, roka, dereotu, biberiye, soğan, sarımsak, badem, susam, pekmez, kayısı, kuru erik, turunçgiller, balık, kurubaklagil, adaçayı, rezene üzere besinler kemik dostudur.

Hormonlarınıza baktırın

Hormon resplasman tedavisi kemiklerin güçlenmesini sağlayabilir ve kemiklerdeki çatlamalara mahzur olabilir. Fakat kemik erimesi başladıysa tedavi çok tesirli olmayabilir. Bu tedavi tabip teklifiyle alınabilir.

Her gün 15-20 dakika güneşlenin

Ne kadar kalsiyum alırsanız alın şayet bedeninizde yeteri kadar D vitamini eksikliği yaşıyorsanız bağırsaklarınız kalsiyumu ememez, kanınızdaki kalsiyum kemiklerinize yerleşemez. Bedende bulunan kalsiyumun yüzde 99’u kemik dokusundadır. Kemik dokusunu güçlü tutmak ve osteoporoz riskini azaltmak için her gün güneş ışınlarından D vitamini ve besinlerden kâfi kalsiyum alınması gerekir. En değerli D vitamini kaynağı güneştir. Yaz aylarında 11.00 ile 15.00 saatleri ortasında güneş kremi kullanmadan 15-20 dakika güneşlenmek bu vitamini üretmek ve stoklamak için son derece kıymetlidir.

Neler yapabiliriz?

Osteoporoz genetik olabileceği üzere kalsiyum-D vitamini-östrojen-testosteron eksiklikleri, sigara-alkol-kafein kullanımı, ilaçlar (kortizon, tiroit ilaçlar), hareketsizlik, diyet dengesizliği ve çok tuz tüketimi üzere nedenlerden de kaynaklanır. Bu risk faktörlerinden korunarak kemiklerimizi güçlü tutmamız mümkündür.

Hareketsiz kalmayın

Çalışmalar 10-15 gün yatak istirahati yapmanın kemik metabolizmasını olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle gençler antrenman yapmaya teşvik edilmeli, yaşlılar ise kesinlikle hareketli bir hayat sürmeye çabalamalıdır. Günlük ortalama 30 dakika yürüyüş yapılması kemiklerin güçlenmesine ve daha güçlü bir hale gelmesine yardımcı olur. Asansör yerine merdiven, sık sık otomobil gezisi yerine yürüyüş tercih edin. İp atlamak ve dans etmek de kemikleri kuvvetlendirir.

Kontrollerinizi aksatmayın

Kemiklerinizdeki kalsiyum, kolajen ve kemik dolgu unsuru azalmış mı yoksa kemiğiniz içi boş bir halde mi? Bunun cevabı ise lakin kemik ölçümüyle mümkündür. Münasebetiyle tertipli sıhhat denetimlerinizi ihmal etmeyin ve hekiminize danışarak kemik yoğunluğu ölçümünüzü vaktinde yaptırın.

Tuzu abartmayın

Aşırı tuzlu yemek idrarla çok kalsiyum atılmasına neden olur. Bu da osteoporoz ve kemik kırıkları için büyük bir tehlikedir.