Kızamık, Covid-19, grip… Uzmanlar hastalıkların bulaşıcılık müddetini açıkladı

Kalabalık bir uçakta yahut trende şiddetli öksürüğü olan birinin yanında otururken, dün gece birlikte oturduğunuz arkadaşınızın sonraki gün yaptırdığı Covid-19 testinin müspet çıktığını duyduğunuzda yahut çocuğunuzun okul arkadaşının sınıfta kustuğunu dinlerken siz de ne vakit hasta olacağınızı düşünebilirsiniz.

Ancak tüm enfeksiyonlar öbürleri kadar kolay yayılmaz. Bu, enfekte kişinin bağışıklık sisteminin ne kadar sağlam olduğu ve kuluçka mühleti, yani birine virüs bulaştıktan sonra semptomların ortaya çıkması için geçen gün sayısı üzere faktörlerin etkileşimine bağlıdır.

Manchester Üniversitesi’nden immünolog Profesör Sheena Cruickshank, genetik faktörlerin de enfeksiyona yakalanmanızda ve semptomlar geliştirmenizde rol oynayabileceğini ekliyor.

Cruickshank, “İnsanların laboratuvar şartlarında soğuk algınlığı üzere yaygın virüslere maruz kaldığı çalışmalarda, kimi beşerler virüslere yakalanmıyor, kimileri ise önemli biçimde hastalanıyor. Bu, bağışıklık sisteminizin ne kadar verimli olduğuna ve genetiğimize bağlıdır.” diyor.

Peki hangi hastalığın ne kadar müddetle bulaşıcı olacağını biliyor musunuz? Alanında uzman isimler, en yaygın enfeksiyonlardan kendinizi nasıl koruyabileceğinizi açıkladı.

KIZAMIK

Morbillivirüs ismi verilen bir virüsün neden olduğu kızamık çok bulaşıcıdır ve başlangıçta grip gibisi semptomlara, akabinde ciltte kırmızı, lekeli bir döküntüye neden olur.

Yayılabilirlik: R oranı (bir kişinin neden olduğu ikincil enfeksiyonların ortalama sayısına bağlı olarak ne kadar bulaşıcı olduğu) 15 ila 20’dir.

Kuluçka Periyodu: Yedi ila 18 gün.

Bulaşıcılık Müddeti: Kırmızı lekeler başlamadan dört gün öncesinden, lekelerin ortaya çıkmasından dört gün sonrasına kadar virüsü saçabilir ve diğerlerine bulaştırabilirsiniz.

Londra’daki Royal London Hastanesi ve özel HCA The Portland Bayan ve Çocuk Hastanesi’nde danışman ağır bakım çocuk hekimi olan Dr. Samira Neshat, aşılanmadığınız yahut bağışıklığınız olmadığı sürece kızamığın korkutucu bir hastalık olabileceğini, zira insanların yüzde 30’unda şiddetli ishal ve orta kulak enfeksiyonu üzere komplikasyonların ve beyin enfeksiyonu üzere daha önemli komplikasyonların gelişebileceğini söylüyor.

SOĞUK ALGINLIĞI VE GRİP

Son derece yaygın görülen bu hastalıklarda dört ana çeşit vardır (A, B, C ve D). Mevsimsel gribe her yıl mutasyona uğrayan A ve B çeşitleri neden olur.

Yayılabilirlik: Her ikisi için de R oranı 1 ila 2’dir lakin değişebilir. Soğuk algınlığı ve grip virüsleri çarçabuk yayılır, muhtemelen hayatınız boyunca öbür hastalıklardan daha fazla soğuk algınlığına yakalanabilirsiniz.

Kuluçka Müddeti: Her iki enfeksiyon cinsinden biriyle enfekte olduktan sonra 12 saat ila üç gündür.

Bulaşıcılık Müddeti: Semptomların başlamasından 14 gün sonraya kadar, hatta 1-2 gün öncesine kadar. Belirtilerin başladığı birinci üç günde en bulaşıcı olursunuz, daha sonra bağışıklık sisteminizin yansısı devreye girdikçe yavaş yavaş azalır.

NOROVIRUS

Bu virüs, kusma ve ishale neden olur ve son derece bulaşıcıdır. Konutlarda, hastane koğuşlarında, bakım meskenlerinde ve okullarda süratle yayılabilir.

Yayılabilirlik: R oranı 1,1 ila 7,2’dir.

Kuluçka Mühleti: 12 ila 48 saat.

Bulaşıcılık Mühleti: Uzmanlarbelirtileriniz durduktan sonra 48 saat boyunca hala bulaşıcı olduğunuzu söylüyor lakin birtakım çalışmalar virüsü birkaç hafta sonra da yayabileceğinizi öne sürüyor.

COVID-19

SARS-Cov-2 virüsünün neden olduğu bulaşıcı hastalık, bedenin her yerindeki hücrelere yapışarak daima öksürük ve nefes darlığından ishal ve kusma üzere bağırsak sıkıntılarına kadar çok çeşitli semptomlara neden olabilir.

Yayılabilirlik: R oranı 1,9 ila 3,9’dur.

Kuluçka Mühleti: 2 ila 14 gün. Cardiff Üniversitesi’ndeki Soğuk Algınlığı Merkezi’nin emekli profesörü Profesör Eccles, “İnsanlar artık birtakım durumlarda iki gün içinde çok daha süratli semptomlar geliştiriyor üzere görünüyor” diyor.

Bulaşıcılık Mühleti: Bu, sahip olduğunuz bağışıklığın niteliğine ve ölçüsüne (örneğin aşı yahut evvelki enfeksiyon nedeniyle) bağlı olarak değişir. Resmi kurumlara nazaran birtakım beşerler beş gün sonra artık bulaşıcı değildir, fakat başkaları on güne kadar bulaşıcı olabilir.

BOĞMACA

Bordetella pertussis isimli bir bakterinin neden olduğu hastalık, akciğerleri ve teneffüs yollarını etkileyerek on haftaya kadar sürebilen öksürüğe neden olur.

Yayılabilirlik: R oranı 15 ila 17’dir.

Kuluçka Mühleti: 5 ila 10 gün.

Bulaşıcılık Mühleti: Kuluçka devrinden sonra soğuk algınlığı gibisi belirtiler başlar. İki hafta sonra, bunlar daha da kötüleşerek öksürük nöbetlerine dönüşebilir.