Olumsuz fikirler bizi nasıl tesirler?

Uzmanlara göre kendimizi daima olumsuz halde etiketlememiz yahut karamsar niyetleri içselleştirmemiz, ruhsal ve davranışsal seviyede olumsuz sonuçlara yol açabiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, olumsuz kanıların sıhhatimize tesirlerini ve bunlarla başa çıkma yollarını şöyle anlattı:

Nelere yol açar?

Olumsuz fikirler ağırlaşırsa genel sıhhatimizi ve hayatımızı şöyle tesirler:

1-Özgüveni azaltır

Negatif niyet üslubu, “yetersizim”, “başarısızım” yahut “değersizim” üzere tabirler, kişinin özsaygısını ve özgüvenini önemli formda etkileyebilir. Daima olumsuz kanılara sahip olan bir kişi, kendini bedelsiz ve yetersiz hissedebilir, bu da hayata bakışta memnunluğu ve muvaffakiyet hissini azaltabilir. Kişi daima diğerlerinin onayını arayabilir ve bu da sağlıklı bağlantılar kurmasını zorlaştırabilir.

2-Anksiyete ve depresyon riskini artırır

Bilinçaltına gönderilen olumsuz fikir kalıpları kişinin kendisi ve etrafı hakkında daima negatif varsayımlar yapmasına neden olur. Bir yanılgı yaptığımızda ‘her şeyi mahvediyorum’ ya da güç bir durumla karşılaştığında ‘hiç bir şey düzelmeyecek’ üzere fikirlere kapılabiliriz. Bilinçaltına gönderilen negatif olumlama iletileri, anksiyete ve depresyon üzere ruh sıhhati problemlerine yer hazırlayabilir.

3-Karar verme hünerlerinde sorun yaratır

Olumsuz niyetler içinde olan kişi kendine güvenemediği için gerçek karar vermekte zahmet çeker. Daima diğerlerinin onaylamasına muhtaçlık duyabilir ve bu da kararlarında kusurlara neden olabilir. Bilhassa sıkıntı kararlar alınması gereken durumlarda olumsuz fikir kalıpları kişiyi ikilemde bırakabilir. Negatif niyetler sorun çözme hünerinde de sıkıntıya neden olur. Kişi sorunları çözme konusunda daha utangaç ve pasif davranır. Sorunun üzerine gidilmesini ve tesirli tahlil arayışını sekteye uğratır. Kişinin yaratıcılığını, esnek düşünme yeteneğini de etkileyerek alternatif tahlillerin bulunmasını güçleştirir.

4-Sosyal alakaları zayıflatır

Kendine yönelik daima negatif kanılar özgüveni azaltır ve diğerleriyle bağlantı kurarken tereddüt ve güvensizlik yaşanmasına neden olur. Kendini bedelsiz ve yetersiz hisseden kişi toplumsal irtibattan kaçınmaya başlar. Bu durum, kişiyi izolasyona ve yalnızlığa iter.

5-Fiziksel sıhhati bozar

Uzun vadede olumsuz kanılar, ruhsal meselelerin yanı sıra fizikî sıkıntılara da yol açar. Negatif hislerin yol açtığı gerilim, bedenin “savaş ya da kaç” yansısını tetikler, kortizol ve adrenalin üzere hormonlar salgılanır. Bu hormonlar bedenin acil durumlara reaksiyon verme düzeneğinin bir modülüdür. Lakin uzun periyotta yüksek tansiyon, kalp hastalığı, diyabet ve zayıf bağışıklık sistemine yol açabilir. Ayrıyeten, negatif hisler uyku nizamını bozabilir, yorgunluğa ve başka sıhhat meselelerinin şiddetlenmesine neden olabilir.

İşte tahlil önerileri

Eğer anlık negatif bir ortamdaysak tetikte olmamız hayatta kalabilme düzeneğini desteklese de bu durumun uzun sürmesi bedenimize ziyan verir. Negatif bakış açımız yaşadığımız en küçük meselede bile fazlaca düşünüp başa takmamıza gün boyunca olumlu olayları, karşımıza çıkan talihleri gözden kaçırmamıza neden olabilir. İşte olumlu düşünmenizi sağlayacak teklifler:

■ Günlük hayatta küçük memnunlukları fark etmek ve bunlar için şükran duymak olumlu hisleri artırır.

■ Yaşanan olumlu olayları paylaşmak: aldığınız hoş bir haberi yahut yaşadığınız hoş bir olayı sevdiklerinizle paylaşmak, memnunluğu yaymak ve olumsuz niyetleri azaltmada tesirli bir metottur.

■ Sistemli idman yapmak endorfin salgılanmasını artırarak gerilimi azaltır.

■ Her gece yattığınızda sonraki günü düşünerek planlarınızı olumlu değerlendirin, (gireceğiniz bir imtihan yapacağınız bir konuşma gibi) hepsinin şahane geçeceğini düşünün. Bu fikir bilinçaltınıza inecek ve size motive olarak uyandıracaktır.

■ Sabah uyandığınızda ne kadar yorgun ya da mutsuz kalksanız bile kendinizi müspet cümlelerle motive edin ve bilinçaltınıza olumlu sinyaller gönderin.

■ Olumsuz otomatik fikirleri fark etmek ve bunları gerçekçi ve olumlu kanılarla yer değiştirmek duygusal olarak esnekliği artırır.

■ Sevdiklerinizin size anlamalarını sağlayacak güçlü toplumsal ilgiler, güç vakitlerde takviye ve rahatlamanızı sağlar. Arkadaşlarınız ve ailenizle kaygılarınızı, dertlerinizi paylaşmak sizi rahatlatacaktır.

■ Etrafınızdaki insanlara karşı empati ve anlayış göstermek kendi problemlerinizi daha rahat görmemizi ve çözmemizi sağlar.

■ ‘Keşke”, ‘’Acaba”, ‘’Olmazsa” üzere sözleri kullanmaktan kaçının. Bu sayede kendinizi suçlamaz, hırpalamazsınız.

■ Niyet ve hislerinizi, kaygılarınızı, kaygılarınızı yazmak kendinizi daha yeterli anlamanıza objektif olarak yardımcı olur. Günlük tutmak duygusal süreçleri düzenlemenize ve gerilimle başa çıkmanıza yardım eder.

■ Fotoğraf yapmak, müzikle uğraşmak, hobilerle uğraşmak üzere yaratıcı faaliyetler hisleri söz etme ve olumsuz hisleri yönetmeye yardım eder.

■ Tabiatta vakit geçirmek gerilimi azaltır. Yürüyüş yapmak, bahçe işleriyle uğraşmak memnunluk ve huzuru artıracağı için daha olumlu bakış açısı sağlayacaktır.