Orta gelirliye yönelik konut kampanyasında müteahhit oyunu

Orta gelirlilere yönelik Yeni Meskenim Kampanyası’nın müracaatları bu hafta başlayınca, kampanyaya yönelik yeni ayrıntılar da ortaya çıkmaya başladı.

3 yıllık Hazine dayanağıyla taksit fiyatları avantajlı görünen kampanyada beklentiler ile gerçekler uyuşmadı.

Öncelikle kampanyadan yararlanmak isteyen bir vatandaşın, kampanya kapsamına giren sıfır konutları belirleyip, müteahhitlerle görüşmesi gerekiyor. Lakin kampanya gereği, gayrimenkulün ekspertiz bedelinin yüzde 5’ini bankaya yatırması gereken müteahhitlerin, bu parayı gayrimenkulün satış fiyatının üzerine ekledikleri ortaya çıktı.

Sonrasında doğan tapu harcı, müteahhidin ödeyeceği evre yarar vergisi üzere masraflar da vatandaştan istenince, gayrimenkulün satış fiyatı bir kere daha artıyor. Yani müteahhit, bilançosunda düşük gösterdiği dairenin maliyeti ile gerçek fiyat ortasındaki farktan oluşan vergi bedelini de daire fiyatının üzerine eklemiş oluyor.

VATANDAŞA FAZLADAN 750 BİN TL HESAP

Sozcu.com.tr’ye konuşan Keller Williams Cadde Gayrimenkul Danışmanı Burçak Sencer Çokgör, kampanyayı “Açıklanan ile uygulanan ortasında fark var. Matematiği tutmuyor” diye özetlerken; Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Celal Erdoğdu ise, bu kademelerin 5 milyon TL’lik bir mesken için vatandaşın fazladan 750 bin TL ödemesine neden olduğunu anlattı.

Yaşanan bu durumu, Erdoğdu’nun hesaplamasıyla bir örnek üzerinden anlatalım:

Satın alınmak istenen mesken 5 milyon TL olsun.

Evin ekspertiz kıymetinin yüzde 5’ini, yani 250 bin TL’sini müteahhit bankaya yatırıyor lakin konutun fiyatını da 5 milyon TL’den 5 milyon 250 TL’ye çıkarıyor.

Müteahhit 2,5 milyon TL’den bildirip 5 milyon TL’den sattığı konut için oluşacak vergiyi de vatandaştan isteyince meskenin fiyatı 5,5 milyon TL’ye çıkıyor.

“Zaten kampanya olacak diye fiyatlar yüzde 5-15 aralığında artmıştı” diyen Erdoğdu, “Sonuç olarak 5 milyon TL’lik konut, 5 milyon 750 bin TL’ye yükselmiş oldu” değerlendirmesinde bulundu.

‘ENFLASYON DÜZELTMESİ İLE ÇÖZÜLEBİLİR’

Müteahhitlerin vergi açısından rahatlatılmadıkça satış konusunda vatandaşa yardımcı olmayacaklarının gözlemlendiğini aktaran Erdoğdu, şu öneriyi getirdi:

” Bir müteahhidin geçen yılın başında gayrimenkulü 1 milyon TL daire maliyetine, 1 milyon TL de arsa maliyetine yaptığını, 2 milyon TL harcadığını düşünelim. Ortadan bir sene geçti ve kıymeti 4 milyona çıktı, gayrimenkulü de öylece duruyor. Devlet 2 milyon TL’nin vergisini isteyince, müteahhit de ‘bize enflasyon düzeltmesi yapın’ diyor.

Bu yüzden şu an satışa mevzu gayrimenkuller için ‘fatura kesilirken enflasyon düzeltmesi yapılır’ denilebilirdi.

Müteahhit tarafı güçlendirilirse bu proje uzun vadede işe yarayabilir. Fakat bugün gelinen noktada beşerler ‘işimize yaramadı’, ‘faydalanamadık’ diyor.”

100 BİN KİŞİ KONUT SAHİBİ OLACAK DENDİ, 78 BİN KONUT VAR

Kampanyada dikkat çeken bir öteki olumsuzluk ise, birinci etapta 100 bin vatandaşın mesken sahibi yapılacağının belirtilmesine karşın, kampanya kapsamına giren 100 bin konutun olmaması.

İstanbul’da sıfır konuta uyan 5 milyonun TL’nin altında 19 bin konut olduğunu söyleyen Erdoğdu, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla’da, 3 milyon liraya kadar toplam 21 bin sıfır konutun olduğu; başka vilayetlerde de 2 milyon TL’ye kadar 38 bin konutun olduğu bilgisini verdi.

HER MESKEN KAMPANYAYA UYGUN DEĞİL

Yani ülke genelinde halihazırda ilana çıkarılan 78 bin sıfır konut  olduğuna dikkat çeken Erdoğdu, bu gayrimenkullerin değerli bir kısmının da kampanya kurallarına uymadığına dikkat çekti ve kampanya ile 100 bin vatandaşın mesken sahibi olmasının zati mümkün olmadığını anlattı.

MÜTEAHHİTLER İLANLARINI ÇEKTİ, KAMPANYAYA KATILMIYOR

“Sınırlı konut içerisinde müteahhidi ikna edeceksiniz, gayrimenkulün bankaların istediği şartlara uyması gerekecek. Daha evvel hiç satışının yapılmaması, elektrik suyunun bağlanmamış olması gerekecek” diyen Erdoğdu, şöyle devam etti:

“Kampanya kapsamına girmeyen gayrimenkuller ilandan çıkarıldı, birtakım müteahhitler kampanyaya gitmek istemeyip ilanlarını çekti. Kampanyaya girecek olanlardan da ilanlarını çeken oldu. Bunlar da ortacılar üzerinden satışa çıkıyorlar.”

MARKALI KONUTLARA YARAYACAK

Sozcu.com.tr’ye konuşan Gayrimenkul kıymetlendirme uzmanı Ahmet Büyükduman ise, kampanyanın uygulamadaki ıstırapları sonucu, projenin odağında markalı konutların yer alacağına işaret etti.

İnşaatına bir yıl evvel başlayıp, 1 milyon TL’ye mal ettiği bir daireyi 2 milyon liradan satan bir müteahhitin, devlete 1 milyon TL’lik kar üzerinden vergi ödeyeceğini anlatan Büyükduman, “Oysa konutu bugün yapsa maliyeti 1.5 milyon TL, yani enflasyon yüzünden yazamadığı 500 bin lira için de gelir vergisi ödemek zorunda kalacak. Tam fatura kesmek istememeleri bu yüzden” dedi ve şöyle devam etti:

“Markalı konut dışındaki projelerde kayıt dışı süreçler de olacağı için Yeni Meskenim Konut Kampanyası’nın odağında markalı konutlar yer alacak.”