Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Sarıyer’deki Boğaziçi Üniversitesi toprağının birinci derece doğal SİT alanı olan statüsü, 2021 yılında değiştirilerek 217 bin metrekarelik alanı “sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanı”, 205 bin metrekarelik alanı da “nitelikli doğal muhafaza alanı” olarak tescillenmişti.
Boğaziçi doğal ve tarihi SİT alanı ile öngörünüm bölgesinde kalan Boğaziçi Üniversitesi toprağının doğal SİT statüsünün düşürülmesine yönelik sürecin durdurulması için Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi davalar açtı.
İstanbul 12’nci Yönetim Mahkemesi’nin baktığı davada eksper raporu çıktı. Raporda, üniversite yerleşkesi ana binalarının tarihi evrelerde kültürel ve toplumsal yaşama katkı sağladığı belirtilerek, özgün mimari bedel taşıyan ve Türk eğitim tarihinde değerli bir yeri olması sebebiyle “kültürel varlık” olarak korunması gerektiği kaydedildi.
“ARBORETUMA DÖNÜŞTÜ”
Alanda 87 ağaç tipi ve 49 çalı cinsinden oluşan binlerce bitkinin, Boğaziçi Üniversitesinin muhafazası altında pahalı bir arboretuma (botanik bahçesi) dönüştüğüne dikkat çekilerek “Boğaziçi Üniversitesi’nin yerleşim alanı, şehitlik ve Nafi Baba Tekkesi tarihi pahaları yüksek yerlerdir ve korunması gerekir. Tıpkı halde bir arboretuma dönüşen orman alanının da korunması gerekir. Dava konusu süreç ile korunması gereken bu pahaların ziyan görme mümkünlüğü epeyce yüksektir” denildi.
“150 YILLIK SERVİ VE MEŞELER KORUNMALI”
Kampüsteki ormanda bulunan yaşları 80-150 ortasında değişen servi ve meşe ağaçlarının gerek tarihi niteliğiyle gerekse Boğaziçi korularının devamı olması açısından korunması gerektiği vurgulandı. Raporda “Kampüsteki ormanda Boğaziçi korularının ana ögeleri olan fıstık çamı, servi ve erguvan ağaçları yer almaktadır. Bu yapının bozulmaması için muhafaza statüsünün düşürülmemesi gerekir” tespiti yapıldı.
“YEŞİL AZALIR, YAPILAŞMA ARTAR”
Raporda, SİT statüsü değişikliğinin yapılaşmanın önünü açacağına dikkat çekilerek hem Boğaziçi Üniversitesi’nde hem de bitişiğindeki alanda müdafaa statüsünün düşürülmesinin, yeşili azaltıcı, yapılaşma oranını artırıcı sonuçlar yaratacağı belirtildi. Bu iklim değişikliğinin tesirlerini de arttıracağı kaydedildi.
“DOĞAL BÜTÜNLÜK BOZULDU”
Alanın ekolojik yapısı itibariyle iki farklı SİT derecelendirilmesi sonucu birbirinden başka tutulmasının bilimsel bir desteği olmadığı vurgulanarak dava konusu sürecin doğal bütünlüğü bozduğu söz edildi.
Raporda “Boğaziçi yerleşkesi kentteki yeşil alan sistematiği içindeki rolü bakımından odak yeşil alan niteliği taşımaktadır ve yapılaşma baskısı açısından yüksek kırılganlığa sahiptir. Bu odak alanın varlığının tehlikeye girmesi, Boğaziçi yeşil sisteminin geleceği açısından dert verici sonuçlar yaratır” denildi.
“SİLUET OLUMSUZ ETKİLENİR”
Raporda siluet uyarısı da yapılarak şunlar kaydedildi:
“Dava konusu alan topografik özellikleri gereği üç temel sırt üzerinden ilerleyerek arazinin en üst kotlarına ulaşan bir kurguya sahiptir. Muhafaza statüsünde değişim olması halinde Boğaziçi siluetinde olumsuz bir tesir yaratılacaktır.
Bu alanın Rumeli Hisarı’na yakınlığı dikkate alındığında Hisarın silüetteki varlığına da ziyan verecektir. Yerleşkenin batısındaki ‘sürdürülebilir muhafaza ve denetimli kullanım alanı’ içindeki yapılar değerli bir mimari özelliğe sahip değildir, fakat her ne kadar tek tek yapı bazında sıradan yapılar olsalar da bir bütün olarak bakıldığında İstanbul Boğazı silüeti içinde genel görünüşe ziyan vermeyen, küçük ölçekli yapılardan oluşan ve etrafı ile uyumlu bir kent dokusu oluşturmaktadır.
Bu bölgede yapı yoğunluğu ve kat yüksekliğinin artırılmaması, mevcut haliyle korunması gerekmektedir.”
AFET TOPLANMA ALANI
Raporda, İBB’nin Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları haritasında Boğaziçi Üniversitesi toplanma alanı olarak belirlendiği belirtilerek “Kamu güvenliği için geride kalan tahliye toplanma alanlarının bir sistem yaklaşımı çerçevesinde devamlılığının sağlanmasına gereksinim duyulmaktadır. Afet idaresinde faal rol alma potansiyeline sahip olan böylesi bir alanın, kamu güvenliği ve kent dirençliliğinin sağlanabilmesi için korunması gerekir” denildi.
