TBMM Başkanı Mustafa Şentop: Uluslararası kurumlar işlemiyor

Türkiye, Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Avustralya’dan oluşan uluslararası platform MIKTA 8. Parlamento Başkanları Konferansı’nın ‘Uluslararası Sistemin Reformu: Adalet, Çoğulculuk ve Kapsayıcılık’ başlıklı birinci oturumu yapıldı.

Oturuma TBMM Başkanı Mustafa Şentop başkanlık yaptı.

TBMM Başkanı Şentop, konferansın açılış konuşmasında, başkanları İstanbul’da ağırlamaktan büyük bir onur duyduğunu belirtti.

“BM’nin yapısının değişmesi elzem”

Mustafa Şentop, burada yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı:

Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın yıllar önce ‘Dünya Beşten Büyüktür’ sloganıyla dikkat çektiği kapsamlı bir reform ihtiyacını ifade etmekte, özellikle BM Güvenlik Konseyi’nin yapısının değiştirilmesinin elzem olduğunu belirtmektedirler. Bugün neredeyse tüm ülkeleri ilgilendiren meselelerde, bir elin parmaklarını geçmeyen sayıda ülkenin karar vermesi, tüm insanlığın barış içinde, müreffeh bir şekilde yaşama ideasının bu ülkelerin ulusal çıkarlarına, liderlerinin şahsi hırslarına kurban edilmesi, artık kabul edilemez ve sürdürülemezdir.

“Uluslararası kurumlar beklenen katkıları sunamamaktadır”

Soğuk savaş sonrası başlayan uluslararası ortamda, iyimser havanın tamamen dağıldığını ifade eden Şentop şöyle konuştu:

Terör örgütleri etkilerini arttırmış, ihtilaf ve çatışmalar artmış, büyük ölçekli savaşlar baş göstermiştir. Üstelik hızla küreselleşen dünyada artık hiçbir çatışmanın, ihtilafın, ekonomik veya sosyal olayın etkisi belli bir sınırın içerisinde kalmamakta, küresel ölçekte sonuçlar doğuran bu olaylar, zaman zaman ülkelerimizdeki en küçük yerleşim yerindeki insanları dahi etkilemektedir. Bu nedenle küresel barış ve istikrarın sağlanması hepimiz için büyük önem arz etmektedir. Ancak gelinen noktada uluslararası hukukun araçları olarak tesis edilen uluslararası kurumlar işlememekte, küresel barış ve istikrara sunmaları beklenen katkıları sunamamaktadır.

“Sistem değişmemiştir”

Dünyayı yeni topyekun savaşlardan korumak için 1945 yılında Birleşmiş Milletler’in kurulduğunu hatırlatan Şentop açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

Ancak uluslararası ortamdaki tüm değişimlere rağmen, uluslararası hukukun en önemli sütunu olan bu kurum halen eski güç dengelerine göre kurulan karar alma mekanizmalarıyla işlemeye devam etmektedir. Geçtiğimiz 78 yılda, dünya oldukça hızlı bir dönüşümden geçmiş, yeni tehdit ve sınamalar ortaya çıkmış, uluslararası güç dengeleri değişmiş, iki kutuplu dünya devri sona ermiş, ikinci dünya savaşının kazananları ve kaybedenleri dengesine göre formüle edilen, buna göre işleyen uluslararası sistem ise değişmemiştir.

“İsrail uluslararası hukuku her açıdan ayaklar altına almaktadır”

Şentop, BM Güvenlik Konseyi’nin işlevsizliklerle doğan ve bugün artık günümüz ihtiyaçlarına cevap vermekten çok uzak bir sistem olduğunu belirterek şöyle devam etti:

İlk tesis edildiğinde dahi BM Güvenlik Konseyi’ndeki veto hakkı gibi anti-demokratik, küresel barış ve istikrarın korunmasını bazı ülkelerin politik çıkarlarına bağlayan, uluslararası hukuku güçlülerin hukukuna dönüştüren prosedürler nedeniyle baştan işlevsizliklerle doğan bu sistem, bugün artık günümüz ihtiyaçlarına cevap vermekten çok uzaktır. Bunun altını kalın çizgilerle çizmek gerekir. Uluslararası sistemin reform ihtiyacı son birkaç yılın meselesi değildir. 90’larda Bosna’daki soykırım mevcut uluslararası sistem için hiçbir zaman unutulmayacak bir utanç vesikasıdır. Yine aynı yıllarda Ruanda’daki soykırımı da küresel barış ve istikrarı tesis etmekle görevli kurumlar sadece izlemiş, bu da başta BM olmak üzere uluslararası toplumun karnesine yazılmıştır. Irak işgal edildiğinde, Suriye’deki iç savaşta uluslararası kurumlar yine sınıfta kalmış, yüz binlerin hayatını kaybedişini uluslararası toplum sadece izlemiştir. Uluslararası toplum için bir diğer utanç vesikası da hiç şüphesiz Filistin’de on yıllardır devam eden işgaldir. Filistin’de siviller öldürülmekte, İsrail uluslararası hukuku her açıdan ayaklar altına almaktadır.

“Liderlerin şahsi hırslarına kurban edilmesi kabul edilemez”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya 5’ten büyüktür” sözünü hatırlatan Şentop konuşmasını şu şekilde tamamladı:

Bu noktada ümit verici olan şudur ki, bugünkü sistemde avantajlı konumda olan, barış ve istikrarı veto hakkına sahip bazı ülkeler de Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın yıllar önce ‘Dünya Beşten Büyüktür’ sloganıyla dikkat çektiği, kapsamlı bir reform ihtiyacını ifade etmekte, özellikle BM Güvenlik Konseyi’nin yapısının değiştirilmesinin elzem olduğunu belirtmektedirler. Bugün neredeyse tüm ülkeleri ilgilendiren meselelerde, bir elin parmaklarını geçmeyen sayıda ülkenin karar vermesi, tüm insanlığın barış içinde müreffeh bir şekilde yaşama ideasının bu ülkelerin ulusal çıkarlarına, liderlerinin şahsi hırslarına kurban edilmesi artık kabul edilemez ve sürdürülemezdir.