En zirveden başlamazsa devlet tasarruf edemez!

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, valilerle yaptığı toplantıda kamuda tasarrufun değerine değindi, valileri “Bu babanızın değil, milletin parasıdır” diye uyardı. Bu kelamları, daha evvel Kırklareli ve Bolu valiliklerinde bulunan, 24. Devir CHP Gaziantep Milletvekilliği yapan, TBMM İçişleri Komitesinde değerli ihtarlarda bulunan Ali Serindağ’a sordum. Birinci kelamı, “Sayın bakanın valilere yaptığı tekliflerin pratikte fazla bir kıymeti yok. Zira tasarruf önlemlerinin bir devlet siyaseti olarak başta Cumhurbaşkanlığı olmak üzere tüm devlet kurumları tarafından uygulanmalı. Bunun devlet siyaseti olarak tüm kurumlar tarafından uygulanmaması halinde istenen sonucu vermesi mümkün değil” dedi. Bakanın, valilerden lüks arabaları bırakıp makam aracı olarak TOGG kullanmaları teklifini hatırlattım. Şunları söyledi:

SORUMLUSU İZLENEN POLİTİKADIR

“Makam aracı konusunda büyük bir savurganlık olduğu doğrudur. Lakin bunu yaratan devleti yönetenlerin izlediği siyasetler. 237 sayılı Taşıt Kanunu var. Kanunun 4. Unsuru, ‘Emirlerine ve zatlarına binek arabası verilenler (1) sayılı cetvelde, makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtlar (2) sayılı cetvelde gösterilmiş. Şu anda makam aracı kullananların pek birçok bu maddede yer almıyor. Bugün 125 bin makam aracı var. Tasarruf isteniyorsa Taşıt Kanunu odunsuz uygulanmalı.” Devlet son yıllarda şirketlerden araç kiralıyor. Böylelikle Taşıt Kanunu’nun uygulanmasını ve kontrolünü güçleştiriyor.

Serindağ şöyle devam ediyor:

AKARYAKIT SARFİYATI KARŞILANSIN

“Çünkü yasaya nazaran zata ve emre tahsisli araçlar ile makama tahsisli araçlar dışındaki araçlara ‘Resmi Hizmete Mahsustur’ ibaresinin kesinlikle görünür bir yerine yazılması gerekirdi. Plakaları da siyah üzerine beyaz renklidir. Lakin kiralık araçlarda bu gereklilik uygulanmıyor. O yüzden hangi aracın resmi, hangisinin özel araç olduğu anlaşılmıyor. Resmi araç kullanımında havuz sistemi getirilmeli ve tesirli bir biçimde uygulanmalı. Günümüzde kamu görevlisinin pek birçoklarına araç tahsis edilmekte ve dileği üzere kullanabilmektedir. Taşıt Kanunu’nda belirtilen araçlar dışındaki kamu vazifelilerinin araç masraflarını kendilerinin karşılamaları düşünülebilir. “

Temsil ve vazife masrafları disiplin altında olmadığı için kimin nereye, ne hedefle harcama yaptığı da kayıtlarda görülmüyor. Ali Serindağ, bunun disiplin altına alınabilmesi için şu teklifte bulunuyor:

“Temsil ve merasim masraflarının kesinlikle üst sonu belirlenmeli. Bu masrafın niye yapıldığı kesinlikle sarf evrakında belirtilmedir. Bilhassa kamu kuruluşlarının temsil ve ağırlama konusundaki sarf evrakına o sarfiyatın kim için, nasıl yapıldığını belirten sarf evrakı faturaya eklenmeli. Evvelce şöyleydi: Bir kamu vazifelisi temsil ve ağırlama masraflarından yemek veriyorsa, o yemeğin kime ve niye verildiği, hatta katılanların isimleri de belirtiliyordu.”

O VALİ ÖRNEK GÖSTERİLİR

Temsil ağırlama masraflarının seçim periyodunda tepe yaptığının bilinen bir durum olmasına karşın bu hususta hiç tedbir alınmadığına dikkat çeken Serindağ, “O vakit denetleyici makamlar bu konuya dikkat etmeli, harcamaları disiplin altına almalı. Bunun yol ve metotları çok” dedi. Valilerin çoklukla tasarruf tedbirlerine kıymet verdiğini anlatan Ali Serindağ, “Ama tasarruf tedbirleri konusunda isim yapmış, makam aracına binmeyen, Ankara’daki toplantılara bile kendi parasıyla aldığı otobüs biletiyle gelip gittiği bilinen benim de devir arkadaşım olan Bilecik, Niğde, Erzincan ve Manisa eski valisi merhum Refik Arslan Öztürk gösterilir.”

Valiler tarafsız kalmıyor

Valilerin vazife mühleti, Cumhurbaşkanının vazife müddetine bağlandı. Bunun nasıl sıkıntılara neden olduğunu şöyle açıkladı:

“Cumhurbaşkanı tıpkı vakitte bir siyasi partinin genel lideri olduğuna nazaran bu türlü bir düzenleme valileri tarafsız olma gerekliliğinden uzaklaştırıyor, güya iktidarın bir parçasıymış durumuna sokuyor. Müsteşarlık sisteminin kaldırılmış olması, devlette kıymetli bir zafiyet oluşturdu. Devlet kurumlarının tekrar fonksiyonlarını yerine getirebilmeleri için müsteşarlık ve müsteşar yardımcılığı uygulaması tekrar getirilmeli, bakan yardımcılıkları da sonlandırılmalı. Valiler merkeze alındıklarında takım ve unvanlarını koruyup merkezde görevlendiriliyordu. Bu durum valiler için teminattı. Artık ise valiler vilayetteki misyonlarından alındıklarında vali-mülkiye müfettişi olarak görevlendiriliyor. Bu da valilerin garantisini zayıflatıyor. Bu nedenle valiler de vilayetlerde daha fazla kalabilmek için iktidara yakın görünmekte tarafsızlığını yitirmektedir.”

Valinin “Devlet Baba” imajı bozuldu

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildikten sonra valilerin statüsünde de değişiklikler yapıldığını hatırlatan Ali Serindağ, mevzuyu şöyle açtı: “Önce Vilayet Yönetimi Kanunu’nda valilere vilayetinde Devleti, hükümeti ve başka farklı her bakanı temsil yetkisi veriyordu. Yapılan değişiklikle valiler yalnızca Cumhurbaşkanını temsil ediyor. Kimileri ‘Cumhurbaşkanı devleti temsil ettiğine, valiler de Cumhurbaşkanını temsil ettiğine nazaran dolaylı olarak vali, devleti de temsil etmiş oluyor’ görüşünü öne sürüyor. Meğer Cumhurbaşkanı devlet değil, yalnızca devleti temsil eder. Devleti temsil etmekle, devleti temsil edeni temsil etmek birbirinden farklıdır.”

Ali Serindağ, “Bazı vali ve kaymakamlar tarafsızlıklarını koruyamamakta, iktidarın bir görevlisiymiş üzere hareket etmektedirler. Kimi valilerin seçim periyotlarında iktidar partisi ya da ittifak ortağı olan siyasi partilere mensup siyasetçilerle birlikte siyasi faaliyetlere katıldıkları biliniyor. Bu konu, valilerin klâsik tutumuna hiç de yakışmıyor. Zira yurttaşlarımız valileri her vakit siyasetçilerden ayırmış, onları ‘Devlet Baba’ olarak kabul etmiştir. Bugün bu itimat, olumsuz örnekler nedeniyle kaybolmuş durumda” diyor.