Saçları genç yaşta beyazlatan nedenler
Uzmanlara göre saç beyazlaması birçok farklı faktör nedeniyle her yaşta karşımıza çıkabiliyor. Bu sorun ergenlerde hatta çocuklarda bile görülebiliyor.
Prof. Dr. Burhan Engin
Peki sebebi nedir? İşte Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin’in bu soruma verdiği karşılık:
Genellikle ileri yaşlarda başlar
Saça rengini veren iki çeşit melanin pigmenti vardır: Saçın yoğunluğunu belirleyen ‘eumelanin’ ile saçın kızıllık ve sarışınlık derecesini belirleyen ‘feomelanin’. Yaşımız ilerledikçe saç foliküllerindeki hücreler bu pigmentleri üretmemeye başlar. Bunun sonucu olarak saçlarda renk kaybı gözlenir. Saçımızın bir kısmı eski renginde bir kısmı ise renksiz olunca, bilhassa koyu renk saçlılarda ortaya gri bir manzara çıkar. Bu süreç hakkında kesin bir sonuç mevcut değildir. Bir araştırmada, saçı yapay yollardan beyazlatmakta kullanılan kimyasalların doğal beyazlamada da devreye girdiği görülmüştür. Fareler üzerinde yapılan araştırmalarda şu sonuca varılmıştır: Melanin üreten hücreler hidrojen peroksit de üretiyor ve olağanda bu katalaz ismi verilen bir enzim tarafından parçalanır. Ancak yaş ilerledikçe bu enzim ölçüsü azalır ve hidrojen peroksit birikmesi melanin üretimini maniler.
0İşte başka sebepleri
Yaşlanmanın yanı sıra kalıtımsal faktörler, yetersiz beslenme, uykusuzluk, hormonlar (örneğin tiroit hastalıkları) ve UV ışınları saç beyazlamasının değerli nedenleri ortasındadır. Bunların dışında sigara ve alkol alışkanlığı, ani travma, kimi ilaçlar, hava kirliliği üzere nedenleri de vardır. Bilhassa genetik faktörlerle birleşen gerilim 20’li yaşlarda saç beyazlamasının en değerli faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Gerilim, dert bozuklukları ve yaşanan ani travmalar birçok hastalıkta olduğu üzere saç beyazlamasının da değerli nedenlerinden biridir. Yetersiz ve istikrarsız beslenme sonucu gelişen vitamin ve mineral eksiklikleri (özellikle kalsiyum ve B12 vitamini eksiklikleri) belirti olarak saç beyazlaması halinde karşımıza çıkabilir. Kozmetik bir sorun olarak gördüğümüz saçın beyazlaması aslında önemli bir sıhhat sıkıntısının da habercisi olabilir. Bu durumun önüne geçebilmek için sağlıklı beslenmek, vitamin, mineral, hormon kıymetlerini denetim ettirmek ve buna uygun beslenmek doğrusu olacaktır.
Bir gecede beyazlar mı?
Stres yüzünden saçın bir gecede beyazlayabildiği durumlar da vardır. Her ne kadar bilimsel olarak ispatlanmasa da tıpta ‘canities subita’ olarak isimlendirilen bu durumun hadise örnekleri mevcuttur. Kaptan Pilot Eric Moody, 1982’de Kuala Lumpur’dan Perth’e uçuş sırasında uçağın dört motorunun birden durduğunu, Cakarta havalimanına acil iniş yapmak zorunda kaldığını belirtmektedir. Bütün bu süreç boyunca endişe belirtisi göstermeyen Moody’nin altı ay sonra saçlarının evvel bir tutamı; bir yıl sonra ise bütün saçı beyazlaşmıştır. Benzeri şeyler öbür tarihi karakterlerin de başına gelmiştir. Fransa kraliçesi Marie Antoinette’nin 37 yaşında giyotine gitmeden bir gece evvel saçlarının beyazladığı söylenir. Hatta bu durum Marie Antoinette Sendromu olarak isimlendirilmiştir. İngiliz avukat Thomas More’un da 1535’te idamından çabucak evvel saçlarının beyazladığı ileri sürülür.
Nasıl oluşur?
Nedeni tam olarak bilinmese de ani saç beyazlamasında en kıymetli nedenin gerilim olduğu belirtiliyor. Yani ani şok yaşayan insanlarda saç beyazlaması bununla temaslı olabilir. Kimi vakit beyaz saçlar bu süreçten etkilenmez. Yani şok durumunda saç dökülmesi meydana gelebilir. Dökülen saç da renkli saçlar olacağından beyaz saçlar kalır, tüm saç beyazlamış üzere görünür. Tahminen de bu durumda bağışıklık sisteminin karşı akına geçtiği şey pigment üretme sistemidir. Bu yüzden saç köklerindeki melanositlerin siyah pigment üretemediği ve saçın kökten beyazladığı söylenebilir. Farelerde yapılan araştırmada, kronik gerilimin DNA’da hasara neden olan bir düzenek yarattığını ve bunun da saç ağarmasına yol açabileceği tespit edilmiştir. Özetle nadiren de olsa ani saç beyzlamasına karşı yapılabilecek en uygun şey, yaşanan olumsuz durumları çok gerilim ve ıstırap yaşamadan atlatabilmek ve gerilimden uzak bir hayatı benimseyebilmektir.
