İSTANBUL (AA) – Usta oyuncu, yönetmen ve senarist Tibet, öğretmen
anne-babanın çocuğu olarak 27 Mart 1938’de Ankara’da dünyaya geldi.
Henüz
10 yaşındayken Ankara Çocuk Radyosunun temsillerine katılan sanatçı,
Radyo Çocuk Kulübü’nde “Ayşe Abla” piyeslerinde başrol konuşmaya
başladı. Ardından Devlet Tiyatrolarındaki yetişkin oyunlarında çocuk
rollerinde sahneye çıktı.
Sanatçı, okuduğu şiirle ilk, orta, lise ve üniversitelerarası düzenlenen yarışmalarda Ankara birincisi oldu.
Karaoğlan ile Yeşilçam’a adım attı
Kartal
Tibet, Ankara Kolejinin ardından, beden eğitimi öğretmenliği yaptı. Bir
süre sonra ise babasının isteğiyle hukuk fakültesini bitirerek avukat
oldu.
Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuvarı
Tiyatro Bölümüne giren sanatçı, mezun olduğu 1960’ta Albert Camus’un
yazıp, Mahir Canova’nın sahneye koyduğu bir oyunda rol aldı.
Sanatçı,
1961’de kuruluşunda yer aldığı Ankara’nın ilk özel tiyatrosu Meydan
Sahnesi’nde 4 piyes yönetti, 20 oyunda rol aldı. Bu yılları “Kendi işimi
kendi yapma arzum vardı. Çünkü daha gençtim ve başarılı olamazsam
Devlet Tiyatrosu beni bekliyordu.” ifadeleriyle aktaran Tibet, Suat
Yalaz’ın teklifiyle “Karaoğlan: Altay’dan Gelen Yiğit” adlı filmde
Yeşilçam’a adım attı.
Gündüz Sencer ile 1963’te evlenen sanatçının, 1964’te Kanat, 1973’te Kumru adını verdiği çocukları dünyaya geldi.
“Tarkan” rolüyle ün kazandı
Dönemin
jönlerinden Cüneyt Arkın’ın çizgi roman karakterleri “Malkoçoğlu” ve
“Kara Murat” olarak seyircinin karşısına çıkması, bu tür macera
filmlerinin popülerliğini arttırdı.
Karaoğlan’ın
Orta Asya’da başlayan serüvenleri, Kartal Tibet’in başrolü üstlendiği
1966 yapımı “Karaoğlan: Baybora’nın Oğlu”, “Karaoğlan: Camoka’nın
İntikamı”, 1967 yapımı “Karaoğlan: Bizanslı Zorba”, “Karaoğlan: Yeşil
Ejder” ve 1972 yapımı “Karaoğlan Geliyor” adlı filmlerle devam etti.
Usta
oyuncu daha sonra Sezgin Burak’ın çizdiği “Tarkan” karakterinin,
1969’da çekilen sinema uyarlamasında rol aldı. Tarkan’ı canlandıran
sanatçı, 1970’te “Tarkan: Gümüş Eyer”, 1971’de “Tarkan: Viking Kanı”,
1972’de “Tarkan: Altın Madalyon” ve 1973’te “Tarkan: Güçlü Kahraman”
filmlerinde oynadı.
Kartal Tibet, izleyicilerin
yoğun ilgi gösterdiği seri filmlerin yanı sıra “Sancakbeyi Murad”, “Bir
Osmanlı Savaşçısı”, “Bağdat’ta Bir Hırsız” ve “İngiliz Kemal”
filmlerinde de rol aldı.
“Sarmaşık Gülleri” ve
“Boş Çerçeve” gibi sayısız melodramda da başrol oynayan sanatçı,
“Zambaklar Açarken” ve “Çalıkuşu” gibi pek çok romanın uyarlamasında da
yer aldı.
20’den fazla Kemal Sunal filmi yönetti
Kartal
Tibet, 1977’de “Tosun Paşa”, filminde yönetmen koltuğuna oturdu ve
başrolünde Kemal Sunal’ın oynadığı 20’nin üzerinde filme imza attı.
Toplam
56 yapımı yöneten sanatçı, verdiği bir röportajda, “Yönetmenlik,
dramatik yapıyı anlayıp sahneyi halka en basit anlayacağı şekilde
anlatabilmektir. Yani kamerayı çarpıtmak, oraya buraya koymak, birtakım
oyunlarla farklı yönlere döndürmek, dolly kullanmak (kameranın
ileri-geri, sağa ve sola doğru bir mekanizma aracılığıyla kaydırılması)
gibi teknikleri kullanınca seyirci ‘Ne güzel film.’ demiyor. Bana göre
sinemada bir numaralı önemli şey, hikayenin doğru olmasıdır. Ne
anlatıyorsun, nasıl anlatıyorsun? Yönetmen bunun için önemli. Halk
hikaye seyreder, konusu ne diye sorar.”
Genelde
toplumsal sorunlara eğilen Tibet, ahlaken yozlaşmış politikacılara ve
haksızlıklara başkaldıran basit insanların komik hikayelerini işleyen
filmler yönetti.
Şener Şen ve Kemal Sunal ile
1980’lerin ikinci yarısından itibaren komik ancak dram yönü ağır basan
toplumsal içerikli filmlere imza attı.
“Gırgıriye” ile kendine özgü tarzını ortaya koydu
Kartal
Tibet, gişe rekorları kıran filmlerin ardından 1990’larda televizyon
döneminin başlamasıyla, çok sevilen “Süper Baba”, “Yasemince”, “Emret
Komutanım” ve “Ah Bir Zengin Olsam” adlı dizilerin yönetmenliğini
üstlendi. 2000’li yıllarda, Türk sineması klasiklerini yeniden
canlandırma isteğiyle “Hababam Sınıf Merhaba” (2003) ve “Dünyayı
Kurtaran Adamın Oğlu” (2006) filmlerini yönetti.
Hülya
Koçyiğit yaptığı bir açıklamada, Tibet’in yönetmenliğinden övgüyle söz
ederek, “Kartal Tibet, oyuncuyu çok iyi tanır, karaktere nüfuz etmesini
sağlar. Çok başarılı ve eğitmen bir kişiliktir.” değerlendirmesinde
bulunmuştu.
Sanatçıya, Antalya Altın Portakal
Film Festivali’nde 2002’de “Yaşam Boyu Onur Ödülü”, 2006’da ise
“Yıldırım Önal Anı Ödülü” verildi.
“Gol Kralı”,
“Davaro”, “Çarıklı Milyoner”, “Şabaniye”, “Sosyete Şaban”, “Şendul
Şaban”, “Deli Deli Küpeli”, “Arkadaşım ve Ben”, “Öğretmen”, “Uyanık
Gazeteci” ve “Duygu Çemberi” filmlerinin senaryosunu kaleme alan
Tibet’in rol aldığı ve yönettiği yapımlardan bazıları şöyle:
“Hıçkırık”,
“Ölmeyen Aşk”, “Çalıkuşu”, “Kanunsuz Yol”, “Siyah Gül”, “Ölünceye
Kadar”, “Paşa Kızı”, “Sefiller”, “Kanun Namına”, “Sevemez Kimse Seni”,
“Seven Ne Yapmaz”, “Deli Murat”, “Erkekler Ağlamaz”, “Şabaniye”, “Tosun
Paşa”, “Sultan”, “Şark Bülbülü”, “Umudumuz Şaban”, “Gırgıriyede Şenlik
Var”, “Davaro”, “Çarıklı Milyoner”, “Yasemince”, “Keloğlan-Süperoğlan”,
“Emret Komutanım”, “Dünyayı Kurtaran Adam’ın Oğlu”
Muhabir: Aişe Hümeyra Akgün
